«Εξελίξεις στη Βενεζουέλα: Επικυρώθηκε η δυνατότητα δημοψηφίσματος για απομάκρυνση του Μαδούρο», διαβάζω σήμερα στις ειδήσεις. Η Βενεζουέλα είναι στα πρόθυρα της έκρηξης με ατμόσφαιρα λαϊκής οργής που συνδέεται με την οικονομική κατάρρευση της πετρελαϊκής χώρας. Όμως, αν και επτά κάτοικοι στους δέκα επιθυμούν την αποχώρηση του σοσιαλιστή προέδρου, η θητεία του οποίου λήγει το 2019, η κινητοποίηση μοιάζει μέχρι τώρα να περιορίζεται από τη μεγάλη ανάπτυξη της αστυνομίας, τις καθημερινές έγνοιες για την αναζήτηση τροφής και τις διαιρέσεις της αντιπολίτευσης.
Ταυτόχρονα είδα και αυτό:
Κάντο όπως ο Μαδούρο! https://t.co/wPWeRwyfy5
— citizennick (@citizennick1) June 8, 2016
#Infografias pic.twitter.com/lV4OdoXwIt
Το άρθρο το οποίο έκανε τη σύγκριση των δύο φυλλαδίων είναι το «Κάντο όπως ο Μαδούρο!» του Απόστολου Δοξιάδη.
Σε κάποιο σημείο γράφει:
Καθώς κοίταζα με απορία το φυλλάδιο [του ΣΥΡΙΖΑ], κατάλαβα ότι κάτι με ξένιζε σε αυτό. Από τη μια μου έμοιαζε αρκετά πρωτότυπο ως σύλληψη και σχεδιασμός, με αυτές τις πολλαπλές συμπυκνώσεις πληροφορίας μέσα σε κάθε σελίδα, από την άλλη όμως μου φαινόταν απίθανο αυτή η πρωτοτυπία να οφείλεται στους υπεύθυνους προπαγάνδας του ΣΥΡΙΖΑ. (Θα πω απλά: δεν τους έχω για τόσο ικανούς). Και ξαφνικά είχα μια έμπνευση. Έστειλα το φυλλάδιο σε μια φίλη βενεζουελάνα με τη ερώτηση: «Σου θυμίζουν τίποτε οι εικόνες του;». «Φυσικά», μου απάντησε. «Αυτές είναι οι λεγόμενες infografías, της προπαγάνδας του Μαδούρο».
Η παράθεση ενός δείγματος γραφής των βενεζουελάνων, με ένα αντίστοιχο των μιμήτων τους, των ελλήνων προπαγανδιστών, είναι διασκεδαστική.
Κοιτάξε τις. Όχι μόνο η κεντρική ιδέα, το «κόνσεπτ» που λένε, αλλά η δομή της σελίδας, η μορφή των περιεχομένων, οι αριθμοί, τα χρώματα, τα βελάκια, ακόμη και η σημαία πάνω-πάνω είναι ίδια!
Στο twitter όλοι μιλούν για αντιγραφή, θα μου επιτρέψετε όμως να διαφωνήσω. Μπορεί στα μάτια του κ. Δοξιάδη το όλο πράγμα να μοιάζει «αρκετά πρωτότυπο ως σύλληψη και σχεδιασμός», αλλά δεν είναι καθόλου. Δεν χρειαζόταν να το στείλει σε φίλη βενεζουελάνα, αλλά να ρωτήσει ένα γραφίστα απ' το διπλανό γραφείο της Καθημερινής.
Τα infographics ούτε γεννήθηκαν στη Βενεζουέλα, ούτε ευδοκιμούν μόνο εκεί. Υπάρχουν εκατοντάδες εκατομμύρια infographics, και πολλά απ' αυτά προπαγανδίζουν πολιτικά επιτεύγματα. Επίσης ο ΣΥΡΙΖΑ χρησιμοποιεί infographics εδώ και χρόνια. Είναι εξαιρετικά διαδεδομένος τρόπος συμπύκνωσης πληροφορίας σχεδόν σε κάθε χώρα του κόσμου (και στην Ελλάδα, εδώ και χρόνια) και στο ίντερνετ αλλά και στα έντυπα.
Και η αλήθεια είναι πως το στήσιμο δεν μοιάζει και πολύ. Δεν είδα καμία ιδιαίτερη αντιγραφή στη δομή της σελίδας, στη μορφή των περιεχομένων στους αριθμούς και τα χρώματα, ή έστω στα βελάκια: Είναι ένα συνηθισμένο infographic τελείως στερεοτυπικά φτιαγμένo, όπως εκατομμύρια άλλα παρόμοια, με τις μικροδιαφορές και τις μικροομοιότητές τους.
Κι αν οι Έλληνες γραφίστες -όχι τώρα αλλά όταν πρωτοήρθαν τα infographics στη χώρα μας πριν χρόνια- "έκλεψαν" την ιδέα ή το στήσιμο, πολύ αμφιβάλλω ότι το έκαναν απ' την Βενεζουέλα - μάλλον απ' τις ΗΠΑ το έκαναν, τη Μητέρα της χάι τεκ προπαγάνδας.
Παρ' όλα αυτά, όλα τα υπόλοιπα που λέει ο κ. Δοξιάδης για το φυλλάδιο "ΓΥΡΙΖΟΥΜΕ ΣΕΛΙΔΑ" του ΣΥΡΙΖΑ είναι, κατά τη γνώμη μου, σωστά. Ακόμα κι αν δεν έκλεψε το γραφιστικό, κλέβει, δυστυχώς, τη νοοτροπία:
Το μεγάλο ενδιαφέρον με τη συγκεκριμένη μεταφορά ["ΓΥΡΙΖΟΥΜΕ ΣΕΛΙΔΑ"] είναι ότι δεν παραπέμπει σε αξιακό περιεχόμενο, αφού μια νέα σελίδα δεν είναι αναγκαστικά καλύτερη από την προηγούμενη: το μόνο βέβαιο όταν γυρίζεις σελίδα είναι ότι πας σε μια άλλη. Κατά τούτο η επιλογή της ως σλόγκαν δείχνει την κούραση του ΣΥΡΙΖΑ, και μάλιστα την ειδικού τύπου κούραση που φέρνει η συναίσθηση της αποτυχίας. Γιατί όταν ένας πολιτικός νοιώθει έστω και λίγο πετυχημένος το διατυμπανίζει σε κάθε ευκαιρία, στους ισχυρότερους τόνους.
Το «γυρίζουμε σελίδα» είναι κατά τούτο αποκαλυπτικό. Σκεφτείτε το. Αν οι κυβερνώντες ένοιωθαν ότι είχαν πετύχει έστω και λίγο τα όσα τους έφεραν στην εξουσία, θα διάλεγαν ποτέ μια τέτοια μεταφορά; Όχι βέβαια. Στις επιλογές τους θα κυριαρχούσε η υπόσχεση της συνέχειας, κάποιο «ακόμη ψηλότερα», κάποιο «εμπρός για νέες νίκες», ένα «ο αγώνας δικαιώνεται», ή κάτι σχετικό. [...]
Στους ενθουσιώδεις οπαδούς του ΣΥΡΙΖΑ, σε εκείνο το 10% που δηλώνει ότι λατρεύει το κυβερνητικό έργο (αυτούς που οι αντιπολιτευόμενοι του διαδικτύου αποκαλούν «γίδια») το σλόγκαν δίνει έμμεσα το μήνυμα της συνέχειας, αφού έστω και γυρνώντας σελίδα παραμένεις στο ίδιο βιβλίο—οπότε επίκεινται νέες απολαύσεις. Για όλους τους άλλους, τους λιγότερο ενθουσιώδεις ή περισσότερο σκεπτικιστές προσφέρει καταρχήν την ικανοποίηση μιας κάποιας, έστω τοσοδούλας αυτοκριτικής εκ μέρους των κυβερνώντων (για να γυρίζουν σελίδα σημαίνει ότι δεν τους άρεσε η προηγούμενη) αλλά κυρίως την ελπίδα για το καλύτερο, που θα περιέχεται στη νέα σελίδα.
Ξεχάστε τα όσα κάναμε, λέει το σλόγκαν. Περασμένα-ξεχασμένα. Από εδώ κι εμπρός θα κάνουμε άλλα. Ποια; Στηρίξτε μας εσείς και θα δείτε! Όσο πιο αισιόδοξος είναι κανείς, τόσο πιο ωραία πράγματα μπορεί να ελπίζει να βρει στη νέα σελίδα. Αλλά και ο απαισιόδοξος παίρνει από το σλόγκαν κουράγιο να κάνει υπομονή. Μπορεί πράγματι να είναι καλύτερη, που ξέρεις...
