Δύο γυναίκες Γεζίντι, οι οποίες υπήρξαν θύματα σεξουαλικής βίας από το Ισλαμικό Κράτος και κατάφεραν να διαφύγουν, κέρδισαν το φετινό Βραβείο Ζαχάρωφ, για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών. Το βραβείο απονέμεται κάθε χρόνο από το Ευρωκοινοβούλιο.
Η Nadia Murad Basee και η Lamiya Aji Ashar έχουν γίνει σύμβολα της αντίστασης της κοινότητας των Γεζίντι και είναι συνήγοροι της εθνότητας αυτής και των γυναικών που έχουν υποστεί σεξουαλική βία από το Ισλαμικό Κράτος.
Σύμφωνα με την ιστορία τους, που συνόδευε την υποψηφιότητα τους για το βραβείο, όπως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, οι δύο ακτιβίστριες κατάγονται από το Kocho, ένα χωριό κοντά στο Ιράκ, του οποίου οι άντρες κάτοικοι σφαγιάστηκαν από το ΙΚ το καλοκαίρι του 2014. Οι γυναίκες και τα παιδιά υποδουλώθηκαν από το Ισλαμικό Κράτος.
Οι δύο κοπέλες, καθώς και οι αδελφές τους, απήχθησαν, αγοράστηκαν και πουλήθηκαν επανειλημμένα, και χρησιμοποιήθηκαν ως σκλάβες του σεξ. Στη σφαγή στο Kocho, η Murad έχασε έξι από τους αδερφούς και τη μητέρα της, η οποία δολοφονήθηκε μαζί με άλλες ογδόντα μεγαλύτερης ηλικίας γυναίκες που κρίθηκε ότι δεν είχαν σεξουαλική αξία. Η Aji Bashar πωλήθηκε πέντε φορές σε μαχητές και αναγκάστηκε να κατασκευάσει βόμβες και γιλέκα αυτοκτονίας στη Μοσούλη μετά την εκτέλεση των αδερφών και του πατέρα της από μαχητές του ΙΚ.
Τον Νοέμβριο του 2014, η Murad κατόρθωσε να δραπετεύσει με τη βοήθεια γειτόνων της οι οποίοι την έβγαλαν από την περιοχή που ελεγχόταν από το ΙΚ, και έτσι έφτασε σε καταυλισμό προσφύγων στο βόρειο Ιράκ και έπειτα στη Γερμανία. Ένα χρόνο αργότερα, τον Δεκέμβριο του 2015, η Murad μίλησε για την εμπειρία της στην πρώτη στην ιστορία σύνοδο του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την εμπορία ανθρώπων. Τον Σεπτέμβριο του 2016, έγινε η πρώτη πρέσβειρα καλής θέλησης του UNODC για την αξιοπρέπεια των επιζώντων από εμπορία ανθρώπων και συμμετείχε σε παγκόσμιες και τοπικές πρωτοβουλίες ευαισθητοποίησης σχετικά με τη δεινή θέση αναρίθμητων θυμάτων εμπορίας. Τον Οκτώβριο του 2016, το Συμβούλιο της Ευρώπης την τίμησε με το Βραβείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Václav Havel.
Η Aji Bashar έκανε πολλές αποτυχημένες προσπάθειες να δραπετεύσει, πριν τελικά το κατορθώσει τον Απρίλιο με τη βοήθεια της οικογένειά της, που πλήρωσε διακινητές της περιοχής για τον σκοπό αυτό. Καθώς περνούσε τα κουρδικά σύνορα, κινούμενη όσο το δυνατόν πιο γρήγορα προς τα εδάφη που βρίσκονταν υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης του Ιράκ, και με τους μαχητές του ΙΚ να την ακολουθούν κατά πόδας, εξερράγη νάρκη που είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους δύο γνωστοί της και η ίδια να τραυματιστεί και σχεδόν να τυφλωθεί. Τελικά, κατάφερε να δραπετεύσει και έφτασε στη Γερμανία για ιατρική περίθαλψη, όπου βρήκε ξανά τα αδέλφια της που είχαν επιζήσει. Μετά την αποκατάσταση της υγείας της, η Aji Bashar δραστηριοποιείται για την ευαισθητοποίηση του κοινού όσον αφορά τη δεινή κατάσταση της κοινότητας των Γεζίντι, ενώ συνεχίζει να βοηθά γυναίκες και παιδιά που έπεσαν θύματα δουλείας και θηριωδιών από το Ισλαμικό Κράτος.
Το βραβείο Ζαχάρωφ ιδρύθηκε το 1998 για να τιμήσει άτομα ή οργανώσεις για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών. Οι υποψηφιότητες προτείνονται από πολιτικές ομάδες ή ομάδες τουλάχιστον 40 ευρωβουλευτών.
σχόλια