Δικαστήριο δικαίωσε την οικογένεια ενός απόστρατου αξιωματικού του Πολεμικού Ναυτικού που πέθανε από καρκίνο, μετά από αγωγή που κατέθεσαν οι συγγενείς εναντίον του ελληνικού Δημοσίου.
Σύμφωνα με τους γιατρούς του θανόντα, η αιτία της εμφάνισης του καρκίνου εντοπίζεται στα χρόνια της υπηρεσίας του, όταν, ως μηχανικός σε αντιτορπιλικά αμερικανικής κατασκευής, έκοβε, έτριβε και αφαιρούσε υλικά που περιείχαν αμίαντο με γυμνά χέρια.
Η οικογένεια είχε ασκήσει αγωγή κατά του ελληνικού Δημοσίου υποστηρίζοντας ότι το Πολεμικό Ναυτικό όφειλε να έχει ενημερώσει τα πληρώματα για τους κινδύνους της συγκεκριμένης εργασίας, παρέχοντας τους όλα τα απαραίτητα μέσα προστασίας.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Γιάννη Παπαδόπουλου στην εφημερίδα «Καθημερινή», που για πρώτη φορά παρουσιάζει τα στοιχεία, ο απόστρατος παρατήρησε τα πρώτα συμπτώματα το 2008: έντονη δύσπνοια, βάρος στο στήθος και αδικαιολόγητη κόπωση. Παρά την εγχείρηση στον πνεύμονα και τη χημειοθεραπεία η υγεία του επιδεινώθηκε ταχύτατα και πέθανε μέσα σε έναν χρόνο από τη διάγνωση.
Ο θανών συμμετείχε σε επισκευές των πλοίων «Σφενδόνη», «Ναυαρίνο», «Λόγχη», «Ναυκρατούσα» και «Λέσβος», τα οποία παροπλίστηκαν τη δεκαετία του ΄90. Όπως υποστήριξαν στο δικαστήριο, το Πολεμικό Ναυτικό δεν παρείχε μάσκες και ειδικές στολές εργασίας, ούτε ήλεγχε τακτικά την υγεία των πληρωμάτων.
Τον Οκτώβριο του 2019 το Τριμελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών δικαίωσε την οικογένεια έναντι του Δημοσίου και επιδίκασε αποζημίωση δεκάδων χιλιάδων ευρώ στη σύζυγο και στα παιδιά του θανόντος. Το Δημόσιο άσκησε έφεση και η αγωγή θα κριθεί ξανά σε δεύτερο βαθμό.
«Πρόκειται για απόφαση "σταθμό"», εξήγησε, μιλώντας στην εφημερίδα, ο δικηγόρος της οικογένειας Γιώργος Μόσχος. Όπως λέει αυτή είναι η πρώτη φορά που δικαστήριο επικυρώνει την ήδη επιβεβαιωμένη ιατρικά και επιστημονικά διάγνωση περί εκδήλωσης καρκίνου του πνεύμονα λόγω εισπνοής ινών αμιάντου. «Δυστυχώς, το μεγαλύτερο μέρος των στρατιωτικών που έχουν εκδηλώσει και υποφέρουν από ασθένειες που σχετίζονται με τον αμίαντο βρίσκονται σε άγνοια αναφορικά με τα δικαιώματά τους», λέει. «Κανένας επίσημος φορέας δεν έχει αναλάβει να τους ενημερώσει».
Αυτή ωστόσο δεν είναι η πρώτη φορά που ελληνικό δικαστήριο ασχολείται με τις σοβαρότατες συνέπειες του αμιάντου στην υγεία αξιωματικών που ήρθαν σε επαφή με το υλικό. Στα τέλη του 2015 είχε δικαιωθεί, για πρώτη φορά, απόστρατος που νόσησε με μεσοθηλίωμα, μια βαριά μορφή μη ιάσιμου καρκίνου. Εις βάρος του Δημοσίου επιδικάστηκε αποζημίωση 250.000 ευρώ και η απόφαση έχει καταστεί αμετάκλητη.
Τρεις παρόμοιες υποθέσεις έχουν εκδικαστεί από τότε, για τις οποίες αναμένεται η τελική ετυμηγορία ενώ τέσσερις ακόμα θα εκδικαστούν πρωτοβάθμια μέσα στον Φεβρουάριο. Όλες οαφορούν ένστολους που υπηρέτησαν σε αντιτορπιλικά που παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα από τις ΗΠΑ την περίοδο '50-'70, και στα οποία βασικό υλικό μόνωσης και πολλών εξαρτημάτων ήταν ο αμίαντος.
Το Δημόσιο δεν έπεισε τους δικαστές
Το Δημόσιο υποστήριξε ότι την επίμαχη χρονική περίοδο δεν ήταν γνωστή η τοξικότητα του αμιάντου, ενώ επιχείρησε ακόμη και να αμφισβητήσει ότι τα συγκεκριμένα πλοία είχαν υλικά με αμίαντο. Ωστόσο ήδη από το 1980 το αμερικανικό ΠΝ ενημέρωνε τους ένστολους Αμερικανούς για τους κινδύνους των εξαρτημάτων που περιέχουν αμίαντο, προτείνοντας ειδικά μέτρα προστασίας. Όμως οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις φαίνεται πως αποσιωπούσαν το ζήτημα.
Το Διοικητικό Πρωτοδικείο απέρριψε τους ισχυρισμούς του Δημοσίου και επικαλέστηκε κοινοτική οδηγία, «βάσει της οποίας συνάγεται ότι ο αμίαντος θεωρείτο τοξικός ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1970». Τούτων δοθέντων, οι δικαστές αποφάσισαν πως οι ένοπλες δυνάμεις δεν απαλλάσσονται από τη λήψη μέτρων προστασίας των μελών τους, που στην συγκεκριμένη περίπτωση ήταν ανύπαρκτα, αφού το ΠΝ δεν παρείχε προστατευτικό εξοπλισμό, όπως μάσκες ή ειδικές στολές εργασίας, ούτε φρόντισε για συσκευές απορρόφησης του αμίαντου
Το Δημόσιο επιχείρησε ακόμα να αποδώσει εμμέσως τον καρκίνο στο κάπνισμα, ζητώντας από τους ενάγοντες να υπογράψουν υπεύθυνη δήλωση, για το εάν και κατά πόσο ήταν καπνιστής ο θανών. Όμως για τυχόν επίδραση του καπνίσματος, το Διοικητικό Πρωτοδικείο έκρινε ότι αποτελεί απλώς επιβαρυντικό, αλλά όχι καθοριστικό παράγοντα στην εκδήλωση της νόσου.
Καρκίνος με μικρό προσδόκιμο επιβίωσης
Με την τριβή ο αμίαντος θρυμματίζεται και οι ίνες του έχουν μέγεθος ακόμα και 50 φορές μικρότερο από μία ανθρώπινη τρίχα. Είναι αόρατες δια γυμνού οφθαλμού αλλά εξαιρετικά επικίνδυνες, καθώς έχουν σχετιστεί με βαριές μορφές καρκίνου που εκδηλώνονται ακόμα και 40 χρόνια μετά την έκθεση των ασθενών στα υλικά. Ο χρόνος επιβίωσης τους μετά τη διάγνωση είναι πολύ μικρός και κατά μέσο όρο δεν ξεπερνά τα τρία χρόνια.
Το 2016 το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού υποστήριζε, με επιστολή του στην «Καθημερινή». πως «δεν έχουν διαπιστωθεί εξάρσεις αμιαντώσεων και μεσοθηλιωμάτων σε σχέση με τα περιστατικά του ευρύτερου πληθυσμού στην Ελλάδα». Όμως στοιχεία έρευνας σε φακέλους ασθενών του Ναυτικού Νοσοκομείο Αθηνών για την περίοδο 1998-2011, τα οποία επικαλείται η εφημερίδα, καταγράφουν 9 περιστατικά μεσοθηλιώματος και 118 καρκίνους του πνεύμονα, που στην πλειονότητά τους αφορούν απόστρατους αξιωματικούς που είχαν υπηρετήσει σε πολεμικά πλοία.
Η συνέχεια θα δοθεί στο Εφετείο.
Με πληροφορίες από Καθημερινή
σχόλια