«Τον κόσμο δεν τον αλλάζουν οι εξουσίες, αλλά οι άνθρωποι που μένουν πιστοί στις ιδέες τους και δίνουν ακόμα και τη ζωή τους» επισήμανε ο ηθοποιός, Στέφανος Ληναίος, στο μνημόσυνο για τα 50 χρόνια από τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη, που τελέστηκε στο Α' Νεκροταφείο από στελέχη του φιλειρηνικού κινήματος και της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη.
Με ένα πανό που έγραφε «Ο Λαμπράκης ζει», το σήμα της ειρήνης και λίγα λουλούδια, οι παρευρισκόμενοι, συγκινημένοι αναφέρθηκαν στον άνθρωπο που πρωτοστάτησε για την καθιέρωση της Μαραθώνιας Πορείας Ειρήνης, στην πολιτική του δράση, αλλά και στα επιστημονικά του επιτεύγματα ως γιατρού και στις αθλητικές του επιδόσεις ως βαλκανιονίκη και για πολλά χρόνια κατόχου του πανελληνίου ρεκόρ στο άλμα εις μήκος.
Ο Γρηγόρης Λαμπράκης και ο επίσης βουλευτής της ΕΔΑ, Γιώργος Τσαρουχάς, δέχθηκαν δολοφονική επίθεση, στις 22 Μαΐου 1963, βγαίνοντας από τη συγκέντρωση της «Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη» στη Θεσσαλονίκη, όπου ήταν ομιλητές.
Μέλη παρακρατικών οργανώσεων είχαν ήδη συγκεντρωθεί με επιθετικές διαθέσεις σε όσους προσέγγιζαν την εκδήλωση, ενώ οι αστυνομικές δυνάμεις δεν επενέβαιναν, παρά τις διαμαρτυρίες των διοργανωτών και του ίδιου του Λαμπράκη. Ένα τρίκυκλο, με οδηγό τον Σπύρο Γκοτζαμάνη και συνεπιβάτη τον Εμμανουήλ Εμμανουηλίδη, έπεσε πάνω τους, με αποτέλεσμα τον σοβαρό τραυματισμό τους. Λίγες ημέρες μετά, στις 27 Μαΐου, ο Λαμπράκης εξέπνευσε.
Η δολοφονία του Γρ. Λαμπράκη πυροδότησε το ήδη τεταμένο πολιτικό κλίμα, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης να μιλούν για «οργανωμένο σχέδιο». Περισσότεροι από 200.000 άνθρωποι τον συνόδεψαν στην τελευταία του κατοικία με συνθήματα κατά του κράτους και του παρακράτους.
σχόλια