Αυτές οι σπουδαίες αν και πολύ δυσάρεστες φωτογραφίες του Ελβετού φωτογράφου Matthias Bruggmann εξετάζουν με κριτικό πνεύμα τις θηριωδίες του πολέμου στη Συρία.
Οι φωτογραφίες του Bruggmann απεικονίζουν την καθημερινότητα σε αυτό που ο φωτογράφος Shahidul Alam από το Μπαγκλαντές αναφέρει τόσο εύστοχα ως "πλειοψηφικός κόσμος" δηλαδή παρακολουθούν θέματα κρίσιμης σημασίας στην Ασία, τη Μέση Ανατολή, την Αφρική, τη Λατινική Αμερική και την Ωκεανία και όχι την Ευρώπη ή Αμερική.
Οι εικόνες αυτές φωτίζουν τη σύγκρουση που συμβαίνει στη Συρία και τη γειτονική γεωγραφική περιοχή προσφέροντας μια προοπτική στους ξένους ακριβώς όπως έκανε και ο φωτογράφος Robert Frank όταν απέδιδε εικόνες της αμερικανικής κοινωνίας καθώς ταξίδευε στις ΗΠΑ- θυμίζουμε ότι εκείνες οι φωτογραφίες οδήγησαν στην παραγωγή του διάσημου βιβλίου του The Americans.
Όμως εδώ φαίνεται να διακυβεύεται κάτι πολύ μεγαλύτερο. Εδώ, η ζωή φαίνεται να κρέμεται από μια κλωστή. Το μικρό κορίτσι με τα ξανθά μαλλιά ισορροπεί στους ώμους του πατέρα της, ένας άνδρας πυροβολεί με το αυτόματο όπλο του κρατώντας το πάνω από το κεφάλι του ενώ οι σύντροφοί του κρύβονται πίσω από τα βράχια, ένας άλλος νεαρός άνδρας με εμφανείς μώλωπες κάθεται στα γόνατα, με δεμένα τα μάτια και χειροπέδες στα χέρια περιμένοντας κάποια άγνωστη μοίρα.
Υπάρχει και μια εικόνα που είναι ιδιαίτερα δυσάρεστη. Είναι τραβηγμένη στο δρόμο, στις 24 Σεπτεμβρίου 2016, στο Ιράκ, και δείχνει μια ομάδα ανδρών- μοιάζουν πολύ με άνδρες που μπορεί να δει κανείς σε πίνακες ζωγραφικής της μπαρόκ περιόδου.
Ένας άνδρας απευθύνεται στον θεατή κραδαίνοντας το κινητό του τηλέφωνο ενώ φοράει μια μάσκα-σκελετό στο πρόσωπό. Άλλοι τέσσερις κρατούν τα κινητά τους τηλέφωνα σε διάφορες στάσεις, καταγράφοντας τη σκηνή. Αρχικά όταν κοιτάζεις τη φωτογραφία δεν βλέπεις τη φιγούρα του άνδρα που κείτεται στο έδαφος, κι όμως ανάμεσά τους είναι ένας νεκρός.
Σε αυτή τη σκηνή φαίνονται να συνυπάρχουν τόσοι πολλοί συμβολισμοί: αρρενωπότητα, πόλεμος, όπλα, σημαίες, κινητά τηλέφωνα, σώμα, στάση, θάνατος.
Η πισίνα στο Al-Khair Hotel, πάνω από τη Μαρμαρίτα. Ορισμένοι από τους νεαρούς άνδρες που εικονίζονται εδώ προέρχονται από τη χριστιανική πολιτοφυλακή που προστατεύει τη Μαρμαρίτα και βοηθάει στην πολιορκία τόσο του Krak des Chevaliers όσο και του Al Husn, του σουνιτικού χωριού που χτίστηκε στη γύρω περιοχή. Το Krak υπέκυψε στον συριακό στρατό τον Μάρτιο του 2014. Το Reuters, βασιζόμενο σε ιατρικές πηγές από τον Λίβανο, ανέφερε ότι πάνω από σαράντα μαχητές της αντιπολίτευσης που έφυγαν από την περιοχή τραυματίστηκαν σε ενέδρα κατά την έξοδό του ενώ οκτώ πέθαναν.
Χρησιμοποιώντας καθαριστικό τουαλέτας και οδοντιατρικά εργαλεία, οι μεσάζοντες καθαρίζουν τα αρχαία νομίσματα. Τα νομίσματα και άλλες αρχαιότητες εξάγονται σε ολόκληρη την περιοχή, κυρίως στην Τουρκία, αλλά και στον Λίβανο και, σε ορισμένες περιπτώσεις, στην Ιορδανία, από όπου τα αργυρά νομίσματα κατευθύνονται στη βιομηχανία σουβενίρ της Ιερουσαλήμ.
Το πιο δύσκολο κομμάτι είναι η παραπλανητική προέλευση, έτσι ώστε οι αρχαιότητες να μπορέσουν να εισέλθουν στην ιδιαίτερα κερδοφόρα δυτική αγορά - οι έμποροι στις γειτονικές χώρες μειώνουν κατά πενήντα τοις εκατό την πώληση για την προμήθεια. Η ζητούμενη τιμή για ένα βυζαντινό μωσαϊκό μήκους περίπου δύο τετραγωνικών μέτρων κυμαίνεται μεταξύ 1.500 και 2.000 δολαρίων ενώ βγάζοντάς το λαθραία σε μια γειτονική χώρα η αξία του ανεβαίνει στα 4.000 δολάρια. Πολλές από τις συμφωνίες πραγματοποιούνται μέσα από το WhatsApp ενώ πολλοί από τους Σύριους προδίδονται από αδίστακτους ξένους εμπόρους. Ένας από τους άνδρες αυτής της φωτογραφίας παραπονέθηκε αργότερα ότι ένας βορειοαμερικανός έμπορος του είχε κοστίσει μια μικρή περιουσία όταν αρνήθηκε να πληρώσει το μερίδιό του.
Τα υπολείμματα ενός βαρελιού με χλώριο (Cl2) που έπεσε πάνω σε ένα σπίτι από ένα ελικόπτερο. Πρόκειται για μία από τις εκατοντάδες επιθέσεις με χημικά που συνέβησαν πριν και μετά τις βομβιστικές επιθέσεις της Ghouta της Δαμασκού το 2013. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ΗΠΑ σε αυτές τις επιθέσεις σκοτώθηκαν 1.429 άνθρωποι.
Η συριακή κυβέρνηση ήταν η μόνη αντιμαχόμενη φατρία που είχε πρόσβαση στην αεροπορία, επομένως είναι αδιανόητο ότι κάποιος άλλος έριξε αυτό το βαρέλι. Ένας άνδρας που αρνήθηκε να δώσει το όνομά του, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως ιδιοκτήτη του σπιτιού και πατέρα δύο από τα παιδιά που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του βομβαρδισμού, εξήγησε ότι ήταν υπάλληλος σιταποθήκης που διοικούνταν από την κυβέρνηση. Όταν επέστρεψε στη δουλειά, είπε, κάποιοι άνδρες ήρθαν και του πρότειναν να του πάρουν συνέντευξη από το επίσημο τηλεοπτικό κανάλι για να πει ότι ο Jabhat al-Nusra είχε βάλει τη βόμβα.
Προσέθεσε ότι οι άνδρες προσφέρθηκαν να του δώσουν ακόμα και χρήματα για να ανοικοδομήσει το σπίτι του. Αυτή η επίθεση, η οποία σκότωσε 3 και τραυματίστηκε πάνω από 130, αναμεταδόθηκε εκτενώς, τόσο από την Human Rights Watch όσο και από τον Christoph Reuter στο Der Spiegel της Γερμανίας. Από τα μέσα του 2018, το Συριακό Αρχείο πραγματοποίησε επίσης αρκετά βίντεο από την επίθεση και τα επακόλουθά της.
Εάν οι δεκάδες χιλιάδες εικόνες βασανιστηρίων που τραβήχτηκαν από Συριανούς φωτογράφους δεν προσελκύουν την προσοχή δυτικού ακροατηρίου, τι μπορεί να κάνει ένας ξένος που δεν μιλάει αραβικά; Κι όμως οι φωτογραφίες του Matthias Bruggmann δίνουν στους δυτικούς μια πιο ξεχωριστή εικόνα της πραγματικότητας της ένοπλης σύγκρουσης και θολώνουν τα όρια μεταξύ του φωτορεπορτάζ και της σύγχρονης καλλιτεχνικής φωτογραφίας.
ι. Οι φωτογραφίες του Matthias Bruggmann κέρδισαν το Prix Elysée το 2017, το οποίο απονεμήθηκε από το Musée de l'Elysée και εκτίθενται σε έκθεση έως και τις 27 Ιανουαρίου στο Musée de l'Elysée της Λωζάνης.
σχόλια