Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά Ψηλή μου δεντρολιβανιά

Facebook Twitter
17

 

 


Στα χρόνια του Βυζαντίου οι φτωχοί και χαμηλών στρωμάτων άνθρωποι δεν είχαν το δικαίωμα να μιλούν στους αριστοκράτες. Κάποιος νεαρός λοιπόν, ταπεινής καταγωγής, ερωτευμένος με μια αρχοντοπούλα, σκέφθηκε να εκμεταλλευθεί την μοναδική εξαίρεση του κανόνα, που επέτρεπε το κοινωνικό πρωτόκολλο. Έτσι την πλησιάσε την περίοδο των εορτών για να της απευθύνει τραγουδιστά τις ευχές του. Προηγουμένως βεβαίως είχε φροντίσει να εντάξει ανάμεσα στα κάλαντα του Μεγάλου Βασιλείου και το ερωτικό ποίημα που είχε συνθέσει .

Έμπλεξε λοιπόν τα δύο τραγούδια με τέτοιο τρόπο μεταξύ τους, ώστε κάθε δεύτερη στροφή να παινεύει την καλή του.

Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά

Ψηλή μου δεντρολιβανιά

Κι αρχή καλός μας χρόνος

Εκκλησιά με τ' άγιο θόλος

Άγιος Βασίλης έρχεται

Και δεν μας καταδέχεται

Από την Καισαρεία

Συ είσ' αρχόντισσα κυρία

Βαστάει πένα και χαρτί

Ζαχαροκάντιο ζυμωτή

Χαρτί-χαρτί και καλαμάρι

Δες κι’ εμέ, δες κι’ εμέ το παλικάρι

 

Δες με αρχόντισσα κυρία, που δεν με καταδέχεσαι. Κυρά φτιαγμένη από ζάχαρη, ψηλή σαν δεντρολιβανιά. Με το ψηλό κωνικό σου καπέλο με το τούλι στην κορφή που μοιάζει σαν το θόλο της εκκλησιάς…
 

Αν λοιπόν τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς σας ακούγονταν μέχρι σήμερα ολίγον τι ασυνάρτητα η παράδοξα, τώρα που γνωρίζετε την ρομαντική τους προέλευση θα δικαιώσετε την παράδοση, που τα πέρασε από γενιά σε γενιά, για να γίνουν τα πιο διαδεδομένα στον ελληνικό χώρο. Δυστυχώς θα απογοητεύσουμε τους πιο ρομαντικούς από σας αφού δεν μπορούμε να σας πούμε αν τελικά η πανέμορφη κυρά κατάλαβε, πόσο μάλλον αν ανταποκρίθηκε στο ιδιόμορφο αυτό κάλεσμα αγάπης.

Εύχομαι σε σας να βρείτε αγάπη και ζεστασιά σε όλο το 2014

 

17

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Σωτήρης Ντάλης / «Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και επικεφαλής της Μονάδας Έρευνας για την Ευρωπαϊκή και Διεθνή Πολιτική σχολιάζει τον αντίκτυπο της πανδημίας και της εκλογής Μπάιντεν στην Ευρώπη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Σωτήριος Σέρμπος / «Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Τι σηματοδοτεί η εποχή Μπάιντεν και τι αφήνει πίσω του ο απερχόμενος Πρόεδρος; Απαντά στη LiFO ο Σωτήριος Σέρμπος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Παν/μιο Θράκης και Ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ελλάδα / Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ο καθηγητής Παιδιατρικής και Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια και μέλος της Επιτροπής των Λοιμωξιολόγων του υπουργείου Υγείας μιλά για τα τελευταία δεδομένα της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Νικόλας Σεβαστάκης / Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι ένας Γουίλι Σταρκ της εποχής μας. Υπάρχει κάτι σημαντικό που χωρίζει τη λαϊκιστική φαντασία των χρόνων του Μεσοπολέμου –όπως την αναπλάθει το μυθιστόρημα του Γουόρεν– από τα πλήθη που είδαμε να βγαίνουν από τα μεσαιωνικά σπήλαια των social media για να ορμήσουν προς το Καπιτώλιο.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ελλάδα / Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ο καθηγητής Φαρμακολογίας, Φαρμακογονιδιωματικής και Ιατρικής Ακριβείας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας, Ευάγγελος Μανωλόπουλος, μιλά στη LiFO για τα εμβόλια και τις φαρμακευτικές αγωγές που εξετάζονται. Απαντά για το δεύτερο κύμα της πανδημίας, εξηγεί ποια είναι η αλήθεια για τις ΜΕΘ, πότε θα αποχωριστούμε τις μάσκες αλλά και πότε προβλέπεται η επάνοδος στην κανονικότητα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τech & Science / Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τι θα σημάνει η γενική χρήση των εμβολίων; Θα εφαρμοστούν νέοι κανόνες σχετικά με τον εμβολιασμό; Πότε προσδιορίζεται η έναρξή του; Και τι γίνεται με τους αρνητές;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Νικόλας Σεβαστάκης / Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Η όποια στρατηγική για τον εμβολιασμό χρειάζεται να είναι σκληρή με τον νεοφασισμό των fake news και της ωμής παραπλάνησης. Την ίδια στιγμή, όμως, πρέπει να εντάξει τις ανησυχίες, τις αντιρρήσεις και τις δεύτερες σκέψεις πολλών ανθρώπων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ελλάδα / Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ο πνευμονολόγος-εντατικολόγος στο νοσοκομείο Παπανικολάου μιλά για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στις ΜΕΘ και τις μελλοντικές ανησυχίες του σχετικά με την πανδημία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ελλάδα / Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ο καθηγητής Πνευμονολογίας-Εντατικής Θεραπείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών σχολιάζει όλες τις τελευταίες εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

8 σχόλια
Tόσα πολλα παρακούσματα στα κάλαντα της πρωτοχρονιας γιατί μάλλον ο φτωχός νεανίας κάνει ανασκόπηση της φτωχικής χρονιάς του και μαζί με την ανασκόπηση γρουργουρίζει κι η κοιλιά του καθώς επιβλέπει ότι έχει στη κατοχή της η αρχόντισσα κυρία...αμφισβητώ την ρομαντική εκδοχή γιατί πιστεύω τις θεωρίες της κοινωνικής ανισότητας, τέτοια είναι η πείνα του νεανία σε καιρούς κρίσης!
Λυπάμαι που θα σας το χαλάσω, αλλά αυτή η εκδοχή είναι προφανώς μια "ρομαντική" επινόηση, που, όσο χαριτωμένη κι αν μου/μας φαίνεται, δεν ισχύει. Για την πιθανότερη εξήγηση (που την έχει διατυπώσει από το 1951 ο Γεράσιμος Σπαταλάς) διαβάστε αυτό:https://www.facebook.com/tassos.kaplanis/posts/10152133903613464Καλή χρονιά!
Να είστε σίγουρος αγαπητέ ότι δεν μου χαλάσατε απολύτως τίποτε. Όπως γράφετε στην ανάρτησή σας πολλές παλιές λαογραφικές γραφές αναφέρουν αυτά που εγω έγραψα. Επομένως δεν τόβγαλα "από την κοιλιά μου" Όσον αφωρά τις δοξασίες του Κου Σπαταλά δεν έχω κανένα τρόπο η λόγο να τις αντικρούσω. Απλά παρατηρώ ότι τα "τσακίσματα" στα οποία αναφέρεσθε δεν εξηγούν καθόλου το νόημα των "δεύτερων στίχων" απλά τα διαγράφουν επειδή έτσι τα χαρακτηρίζουν. Το μόνο που με ενόχλησε στην ανάρτησή σας είναι το "φτωχός πλήν τίμιος" Κλισέ έκφραση που δεν υπάρχει στο κείμενό μου. Αυτά λοιπόν και ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ
Αγαπητέ κ. Σιταρά, δεν εννοούσα προσωπικά εσάς όταν έγραφα ότι σας το χαλάω, αλλά όλες και όλους που πιστεύουν στη "ρομαντική" αυτή εκδοχή - και σε αυτήν, και όχι σε εσάς προσωπικά, πήγαινε και η ειρωνία του "φτωχός πλην τίμιος" που αναφέρω στην ανάρτησή μου"Ψηλή μου δεντρολιβανιά,εκκλησιά με τ' άγιο θόλος (ή θρόνος) και δε μας καταδέχεται (Για ποιον το λέει;)Συ είσ' αρχόντισσα κυρία (αλλαγή υποκειμένου σε σχέση με τον προηγούμενο στίχο!) ζαχαροκάντιο ζυμωτή (ή μήπως ζαχαροκάντιω; Δοτική για να βγαίνει κάποιο νόημα...) δες και με το παλικάρι (και από εδώ και πέρα χάνεται εντελώς η μπάλα...) τη μοίρα μου την έλεγε Άγιε μου, άγιε μου καλέ Βασίλη!" Αντίθετα, η θεωρία του Γεράσιμου Σπαταλά (1877-1971), που εκτός από λογοτέχνης και μεταφραστής υπήρξε και σημαντικός μελετητής του δημοτικού τραγουδιού και της νεοελληνικής μετρικής, εξηγεί ικανοποιητικά και γιατί υπάρχουν αυτοί οι ασυνάρτητοι ζυγοί στίχοι (για να δημιουργήσουν ομοιοκαταληξία, που δεν υπήρχε στην αρχική μορφή του κειμένου) και γιατί είναι ασυνάρτητοι (είναι παραγεμίσματα που μπαίνουν για να φτιαχτεί η ρίμα, για αυτό ακριβώς και δεν έχουν καμιά συνοχή και κανένα νόημα αν διαβαστούν από μόνοι τους, σε αντίθεση με τα πρώτα ημιστίχια, τους σημερινούς μονούς στίχους δηλαδή, που είναι τα αρχικά ανομοιοκατάληκτα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς). Ελπίζω να μη μου κρατήσετε κακία που πρόβαλα αυτό που πίστευα ότι ήταν γνωστό από το 1951 που δημοσίευσε ο Σπαταλάς τη μελέτη του, ή έστω από το 1997 που οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης αναδημοσίευσαν και αυτήν και τα υπόλοιπες μετρικά μελετήματά του. Σας εύχομαι ολόψυχα Καλή Χρονιά!Τάσος Α. Καπλάνης
Κάθε εποχή έχει και τα καλά της και τα κακά της. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με όλα. Μη νομίζετε ότι και τότε δεν υπήρχαν προβλήματα. Φταίμε λίγο και μείς που επιλέγουμε πάντα τις καλές στιγμές για να σας τις παρουσιάζουμε. ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ