Giacomo Leopardi: Εγκώμιο των πουλιών

«Ο Αμέλιος, μοναχικός φιλόσοφος, κάποιο ανοιξιάτικο πρωινό και ενώ καθόταν στη σκιά με τα βιβλία του και διάβαζε στο εξοχικό του σπίτι, συνεπαρμένος από το κελάηδημα των πουλιών στην ύπαιθρο, άρχισε σταδιακά να αφουγκράζεται και να στοχάζεται, ώσπου στο τέλος παράτησε την ανάγνωση, πήρε στο χέρι τη γραφίδα και επί τόπου έγραψε τα ακόλουθα: Τα πουλιά είναι από τη φύση τους τα ευτυχέστερα πλάσματα του κόσμου. Και δεν αναφέρομαι στο γεγονός πως κάθε φορά που τα βλέπεις και τα γρικάς σε ευφραίνουν, αλλά στην ίδια την ιδιοσυστασία τους: αισθάνονται χαρά και ευθυμία περισσότερο από κάθε άλλο πλάσμα.
[... ]
»Όπως ο Ανακρέοντας, τέλος, επιθυμούσε να μεταμορφωθεί σε καθρέφτη, προκειμένου να τον θωρεί διαρκώς εκείνη που αγαπούσε, ή σε φόρεμα για να την ντύνει, ή σε άρωμα για να τη μυρώνει, ή σε νερό για να την πλένει, ή σε ζώνη που θα την έσφιγγε γύρω από τον κόρφο της, ή σε μαργαριτάρι που θα φορά γύρω από τον λαιμό, ή σε υπόδημα που με το πόδι της θα το πατά· έτσι και εγώ, για λίγο, θα ήθελα να μεταμορφωθώ σε πουλί για να απολαύσω εκείνη την απόλαυση και τη χαρά της ζωής τους ... ≫.

«Ενώ οι άνθρωποι όσο περισσότερο ζουν τόσο πιο δυστυχισμένοι είναι τα πουλιά όσο περισσότερο ζουν τόσο περισσότερο απολαμβάνουν μια ευτυχία σχεδόν εκστατική. Ο Λεοπάρντι δεν έχει ξαναγράψει μια πρόζα τόσο πλούσια σε κίνηση, σε δονήσεις, σε εκλάμψεις και πεταρίσματα όπως στο "Εγκώμιο"...»
Pietro Citati, Leopardi (Mondadori, 2011)

«[...] Τα πουλιά είναι περισσότερο κατάλληλα για την ευτυχία παρά τα άλλα ζώα. Καθώς διαθέτουν οξύτατη ακοή και όραση, τόσο ισχυρή και τέλεια που δύσκολα ο νους μας θα μπορούσε να συλλάβει, χάρη στις οποίες μάλιστα απολαμβάνουν όλη τη μέρα μια ατέλειωτη και γεμάτη ποικιλία θέα, και από ψηλά ανακαλύπτουν, σε μια στιγμή, μεγάλο μέρος της γης και διακρίνουν ξεκάθαρα με το μάτι τόσους τόπους όσους ο άνθρωπος, και με τον νου ακόμη, μόλις που θα μπορούσε να συλλάβει σε μια στιγμή・ έτσι κατανοεί κανείς πως πρέπει να διαθέτουν μια τεράστια δύναμη και ζωηρότητα και μια ιδιαιτέρως ασκημένη ικανότητα φαντασίας. Και δεν αναφέρομαι σε εκείνη τη βαθιά, δημιουργική και θυελλώδη ικανότητα φαντασίας που διέθεταν ο Δάντης και ο Τάσσο, η οποία είναι ένα απολύτως ολέθριο χάρισμα και αρχή βάρους και αέναης έγνοιας και αγωνίας・ αλλά σε εκείνη την πλούσια, ποικίλη, ελαφριά, ασταθή και παιδική φαντασία, η οποία συνιστά αέναη πηγή τερπνών και ευχάριστων στοχασμών, γλυκών πλανών, ποικίλων και παρηγορητικών απολαύσεων...»