Ανδρέας Εμπειρίκος: Οι κύκλοι του Ζωδιακού

Οι κύκλοι του Ζωδιακού με γοητεύουν και ως ιδέα και ως εικόνα. Μου έρχεται μάλιστα στον νου τώρα καθώς γράφω αυτά τα λόγια μια σκέψι – να ονομάσω ενδεχομένως τούτο το βιβλίο «Οι κύκλοι του Ζωδιακού» και να κρατήσω τον αρχικό τίτλο ΓΡΑΠΤΑ ως υπότιτλο. Αν το αποφασίσω, ίσως να μην είναι άσχημο να τυπώσω, κάτω από τους δύο τίτλους, και τη γνωστή σχηματική αναπαράστασι.
– A. EΜΠΕΙΡΙΚΟΣ

Σήμερα, πενήντα οκτώ χρόνια μετά την έκδοση του σπουδαίου βιβλίου του Ανδρέα Εμπειρίκου «Γραπτά ή Προσωπική μυθολογία», ενός από τα τρία βιβλία που εξέδωσε εν ζωή ο πολυγραφότατος ποιητής, ήρθε η στιγμή να ολοκληρωθεί και εκδοτικά αυτό το έργο με τα κείμενα που έμειναν έξω από τη σύνθεση του 1960. Δεν πρόκειται απλώς για έκδοση φιλολογικού ενδιαφέροντος, με τη συμπλήρωση ελλειπόντων κειμένων στην εργογραφία του ποιητή: Αποκτούμε ένα από τα σπουδαιότερα και πλέον ιδιότυπα έργα γραπτών –πεζών και ποιητικών– του Ανδρέα Εμπειρίκου.
Το παρόν βιβλίο περιέχει εννέα πεζά κείμενα του Εμπειρίκου τα οποία, μαζί με τα γνωστά είκοσι τέσσερα κείμενα των «Γραπτών ή Προσωπικής μυθολογίας» συναποτελούσαν αρχικά μια συλλογή με τίτλο «Οι κύκλοι του Ζωδιακού». Και τα τριάντα τρία κείμενα είχαν συνταχθεί ανάμεσα στα χρόνια 1936-1946. Το 1960, δεκατέσσερα χρόνια μετά την περάτωση του έργου, ο Εμπειρίκος αποφασίζει να δημοσιεύσει μόνο είκοσι τέσσερα από τα κείμενα της αρχικής συλλογής, στεγασμένα κάτω από τον τίτλο «Γραπτά ή Προσωπική μυθολογία». Τα υπόλοιπα εννέα παρέμεναν αδημοσίευτα, για λόγους πολλούς και ποικίλους.

Στα κείμενα των «Κύκλων του Ζωδιακού» (που διασταυρώνονται με τα κείμενα των «Γραπτών») ο Εμπειρίκος συνδιαλέγεται με την τρέχουσα παγκόσμια, ευρωπαϊκή και εθνική ιστορία. Στα συμβάντα αυτά συμμετέχει και ο ίδιος, ψυχικά και συναισθηματικά. Μπορούμε, κατά συνέπεια και με βάση τα παραπάνω, να υποστηρίξουμε ότι τα κύρια θέματα της παρούσας συλλογής είναι τρία. Η προσωπική ή και ερωτική απελευθέρωση, η εμπλοκή του Εμπειρίκου στην τρέχουσα ιστορία και οι συναφείς πολιτικές, κοινωνικές και απελευθερωτικές διακηρύξεις του. Με τη δημοσίευση υπό τον τίτλο «Οι κύκλοι Ζωδιακού» των υπόλοιπων κειμένων της αρχικής συλλογής κλείνει ένας ανοιχτός λογοτεχνικός και προσωπικός κύκλος του Ανδρέα Εμπειρίκου.

Η έκδοση συμπληρώνεται από δύο παραρτήματα με παραλλαγές των κειμένων και τα ημερολόγια που συνέθεσε ο Α. Ε. το 1939, 1941 και 1943, το ποίημα της 28ης Οκτωβρίου 1940, καθώς και από ένα εκτενές επίμετρο του επιμελητή Γιώργη Γιατρομανωλάκη.