Σωτήρης Δημητρίου: Κοινωνική εξέλιξη και σχέσεις δύναμης

Το τελευταίο βιβλίο του Σωτήρη Δημητρίου, πρωτοπόρου της κοινωνικής ανθρωπολογίας στην Ελλάδα, μια επιτομή του πολυδιάστατου έργου του στο πεδίο των επιστημών του ανθρώπου.

Βρισκόμαστε σε μια εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο κατά την οποία η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει την υπέρβαση των ορίων της. Όσο και αν η πλειονότητα των ανθρώπων για διάφορους λόγους δεν το συνειδητοποιεί, υπάρχουν δύο αποφασιστικοί δείκτες που το επιβεβαιώνουν. Ο ένας, στο επίπεδο του ρητού, είναι ότι αδυνατούμε να απαντήσουμε στο βασικό ερώτημα «πού οδεύουμε;» Ο δεύτερος, στο επίπεδο του άρρητου, είναι η γενική διέγερση και αναταραχή που εκδηλώνεται σε όλες τις γωνίες του πλανήτη. Επιπλέον, υπάρχει η εμπειρική μαρτυρία της βαθιάς αντίφασης ανάμεσα στη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας και στην επίσης ραγδαία αύξηση της ανισότητας και της κοινωνικής παθολογίας: φτώχεια, βία, κατάθλιψη, τράφικιν γυναικών και τόσα άλλα. Εάν η αποδόμηση του βιομηχανικού μοντέλου που διαπερνά την παγκόσμια κρίση οδηγεί στην αντιστροφή των σχέσεων μεταξύ της κοινωνίας και των αγορών και στην επιβολή ενός τοπίου αταξίας, είναι προφανής η μεγάλη δυσκολία να προταθούν λύσεις.

Το βιβλίο επισημαίνει την ανάγκη μιας ριζικής αναθεώρησης της μεθοδολογίας μας, αναδιαμόρφωσης δηλαδή ή δημιουργίας νέων κριτηρίων και εννοιών που θα επιτρέψουν να ανασυγκροτήσουμε τον προβληματισμό μας και να κατανοήσουμε το τοπίο της παγκόσμιας κρίσης. Η επιστήμη που καλείται να επιφορτιστεί με αυτό το εγχείρημα είναι η ανθρωπολογία, εξ ορισμού αρμόδια για τα γενικά προβλήματα της κοινωνίας.