Γιάννης Βλαστάρης: Λεξικό χωρίς γραβάτα

Το λεξικό αυτό μπορεί να αποκληθεί «Λεξικό της Γραβάτας» από όσους μιλούν με όρους όπως «τρόικα», «μνημόνιο», «δανειστές» ή «μειώσεις των συντάξεων» και «Λεξικό Χωρίς Γραβάτα» από εκείνους που προτιμούν διατυπώσεις όπως «θεσμοί», «συμφωνία», «εταίροι» και... «αναπλαισίωση των συντάξεων». Με άλλα λόγια, καταγράφει κάπου 350 λέξεις που έχουν εισβάλει στον δημόσιο λόγο με στόχο να αντικαταστήσουν κάποιες άλλες, αρνητικά φορτισμένες, ή να παραμορφώσουν την ίδια την σημασία τους, ώστε να γίνουν εύπεπτη τροφή στην κοινή γνώμη. Το αποτέλεσμα; Μια επικοινωνιακή Βαβέλ στην πολιτική ρητορική, στα ΜΜΕ, στις καθημερινές κουβέντες και στον τρόπο σκέψης μας.
Νεολογισμοί (όπως δηθενάδες), λέξεις-αντικαταστάτες (θεσμοί αντί Τρόικα), όροι με ανεστραμμένο περιεχόμενο (αξιοποίηση τώρα, ξεπούλημα χθες), παιχνίδια με το συναίσθημα της γλώσσας (κεντρικό ξενοδοχείο αντί του πολυτελούς Χίλτον) και θολές διατυπώσεις (Άθενς γκρουπ) παρελαύνουν στις σελίδες του λεξικού. Δίπλα τους, απλά ουσιαστικά (υπερθεματιστής) ή επίθετα (διπλό νόμισμα) και αθώα επιφωνήματα (ουάου) τα οποία, ωστόσο, έχουν ήδη αυτονομηθεί από το αρχικό τους νόημα, σηματοδοτώντας το νέο περιβάλλον σύγχυσης.
Τα λήμματα είναι προϊόν δημοσιογραφικής καταγραφής, όπως και τα ερμηνευτικά σχόλια για τις σκοπιμότητες της διαστροφής τους. Η ανάγνωσή τους ίσως φανεί χρήσιμη σ' όσους αναζητούν την αλήθεια στα στόματα και τα μυαλά γύρω μας.