Τζόζεφ Κόνραντ: Ο καθρέφτης της θάλασσας

Στις σελίδες του «Καθρέφτη της θάλασσας» μας μιλάει ένας θαλασσινός (ή μάλλον ένας γεννημένος συγγραφέας που πέρασε είκοσι χρόνια της ζωής του πάνω σε κουβέρτες ιστιοφόρων εμπορικών πλοίων) όχι για το τι έζησε αλλά για το μυστηριακό νόημα όσων έζησε, καθώς η μνήμη ορθώνει τα βιώματα αυτά στο ύψος του νου. Εκεί κοχλάζει η υψηλή ποίησή του. Οι ναυτικές εμπειρίες του Κόνραντ μετασχηματίζονται σε πρώτης τάξεως αφορμή για μια γλώσσα που λαχταράει κυριολεκτικά να πετάξει από τη σελίδα προκειμένου να αδράξει τον μυστικό χαρακτήρα των πραγμάτων· εκεί, απελευθερωμένη από τον ίδιο της τον εαυτό, πασχίζει να κατακτήσει την αόρατη αλήθεια του πυρήνα του κόσμου, του ανθρώπου, της θάλασσας και του πλοίου.
Στέκουμε μάρτυρες ενός πνευματικού αγώνα –η άλλως, ενός ταξιδιού πάνω σε βάρκα που κυλά στα αργά νερά μαύρου ποταμού–, ταξιδιού που εξελίσσεται με υπομονή μέσα στην τέχνη, διατρέχοντας με βλέμμα στοχαστικό και ερευνητικό τα ερείπια, διερευνώντας ακούραστα και εσωτερικά τον βιωμένο χρόνο και τις απώλειές του. Είναι μια γραμμή που οδηγεί κατευθείαν στον μοντερνισμό του εικοστού αιώνα –στα κέρδη του και στις χαμένες ευκαιρίες του–, σε ολόκληρο το εύρος της τέχνης έως σήμερα.
Ελκυόμαστε από τη λογοτεχνία του Κόνραντ, σαν νεαροί κωπηλάτες που προσεγγίζουν, αργά, με δέος, κάποια αρχαία θαλάσσια τελετουργία.