Theodor Reik: Η ανάγκη να μας αγαπούν

Ο Βιεννέζος ψυχαναλυτής Τίοντορ Ράικ υπήρξε αγαπημένος μαθητής, συνεργάτης και διά βίου φίλος του Σίγκμουντ Φρόιντ. Σε αυτό το έργο του, κάνοντας σαφή διάκριση ανάμεσα στην επιθυμία να αγαπούμε και στην ανάγκη μας να μας αγαπούν, πραγματεύεται τα θεμελιώδη ζητήματα που προκύπτουν από αυτή την ανάγκη.

Κανένα είδος στοργής ή τρυφερότητας δεν μπορεί να συγκριθεί με την αγάπη που πλουσιοπάροχα δεχτήκαμε όταν ήμασταν βρέφη. Οι προσπάθειές μας να αναβιώσουμε τη μητρική αγάπη είναι καταδικασμένες να υπολείπονται αυτών των πρώιμων και ανεξίτηλων εντυπώσεων.

Υπάρχει νευρωτική ανάγκη να σε αγαπούν που να είναι εμφανώς διακριτή και ξέχωρη από τη «φυσιολογική» ανάγκη; Οι νευρωτικοί είναι άνθρωποι που δεν έγιναν ποτέ αποδεκτοί ή δεν αγαπήθηκαν ποτέ ως παιδιά, γι' αυτό και βιώνουν μια αφύσικη λαχτάρα για αποδοχή και αγάπη.

Αυτή η λαχτάρα για αγάπη είναι τόσο συχνή και τόσο αναγνωρίσιμη στις νευρώσεις, που θεωρείται μία από τις πιο ασφαλείς ενδείξεις της ύπαρξης άγχους. Ο νευρωτικός άνθρωπος είναι ανίκανος να αγαπήσει, αλλά έχει μεγάλη ανάγκη να αγαπηθεί. Και είναι έτοιμος να καταβάλει κάθε τίμημα για να το επιτύχει.

Ο συγγραφέας, χρησιμοποιώντας χαρακτηριστικά παραδείγματα από τις τέχνες, τα γράμματα αλλά και την καθημερινή ζωή, απαντά κυρίως στα εξής ερωτήματα:

Πρόκειται για μια ανάγκη «φυσιολογική»;
Πότε προσλαμβάνει παθολογικά χαρακτηριστικά νεύρωσης ή και ψύχωσης;
Τι σχέση έχει με τον ναρκισσισμό, τον μαζοχισμό και την ερωτομανία;
Πώς εκφράζεται στα παιδιά, στους άνδρες, στις γυναίκες και στους ηλικιωμένους;
Με τι μορφές εμφανίζεται και πώς σχετίζεται με τις ενοχές, το άγχος, το σεξ ή τον έρωτα;