Mιχάλης Ιγνατίου - Νίκος Μελέτης: Η συμφωνία που «γκρίζαρε» το Αιγαίο

Στις 6 Ιουλίου 1997, η ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον τότε πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη έφτανε στη Μαδρίτη για τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ. Η κυβέρνηση δήλωνε ότι δεν υπήρχε κλεισμένο ραντεβού με τον τότε Τούρκο Πρόεδρο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ. Όμως η αμερικανική διπλωματία είχε εργαστεί εντατικά και συστηματικά για σχεδόν 18 μήνες από την επομένη του επεισοδίου των Ιμίων προκειμένου να διαμορφώσει ένα πλαίσιο συμφωνίας μεταξύ των δύο χωρών. Και το «προ-μαγειρεμένο» κείμενο, όπως οι ίδιοι οι Αμερικανοί το χαρακτηρίζουν στα απόρρητα τηλεγραφήματά τους, είχε ήδη συμφωνηθεί, αρκετές ημέρες πριν, να υπογραφεί στη Μαδρίτη.

Οι διαπραγματεύσεις, τα παζάρια, οι συναντήσεις, το πώς πήρε μορφή η αμερικανική πρωτοβουλία με κατάληξη τη Μαδρίτη, οι τουρκικές «επιρροές», η αμερικανική προσπάθεια να διασφαλιστεί η επιβίωση της Συμφωνίας μετά την υπογραφή της καταγράφονται σε αποκαλυπτικά απόρρητα και εμπιστευτικά αμερικανικά τηλεγραφήματα, τα οποία δημοσιεύονται στο βιβλίο. Η Συμφωνία της Μαδρίτης σφράγισε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς λίγο μετά
την απόφαση της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης για το casus belli, μετά το επεισόδιο των Ιμίων και την προβολή της θεωρίας των «γκρίζων ζωνών», η Ελλάδα
έσπευδε να αναγνωρίσει τα «νόμιμα και ζωτικά» συμφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο και να δεσμευτεί για «αποφυγή μονομερών ενεργειών»,έναντι της έωλης, όπως αποδείχτηκε, αναφοράς στην «αποφυγή χρήσης βίας» στις διμερείς σχέσεις και στον «σεβασμό της κυριαρχίας της κάθε πλευράς». Η δέσμευση για αποφυγή μονομερών ενεργειών οδήγησε τελικά στη μη άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας στο Αιγαίο και τις συνέπειες αυτής
της επιλογής τις βιώνουμε και σήμερα με το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Για το «γκριζάρισμα» του Αιγαίου δεν ήταν αρκετό το επεισόδιο των Ιμίων. Χρειάστηκε και η Συμφωνία της Μαδρίτης.