Είναι τρομακτικό να σε αγγίζουν και να έχεις τα μάτια κλειστά - και κάπως λυτρωτικό

Στο «Performance Shop» της Λίας Χαράκη εκτυλίσσονται καθημερινά μικρής εμβέλειας αλλά μεγάλης καλλιτεχνικής και συναισθηματικής αξίας θαύματα. Το παλιό τριώροφο κτίριο στη γωνία της Μιλτιάδου με τη Νικίου, ανάμεσα στα υφασματάδικα, φιλοξενεί μέχρι τις 15 Ιουλίου, στο πλαίσιο του Ανοίγματος στην Πόλη του Φεστιβάλ Αθηνών, το πρωτότυπο κόνσεπτ «πώλησης τέχνης» της Κύπριας χορογράφου, έπειτα από την επιτυχημένη πορεία του σε Λευκωσία και Λεμεσό.

Το ισόγειο του κτιρίου έχει διαμορφωθεί για να θυμίζει όντως μίνιμαλ κατάστημα μοντέρνων αναμνηστικών στην Πλάκα, ενώ στους πάνω ορόφους λαμβάνουν χώρα εναλλασσόμενες καλλιτεχνικές δράσεις που διαρκούν λίγο και απευθύνονται οι περισσότερες σε ολιγόριθμο κοινό ή και σε έναν θεατή μόνο.

Παράλληλα συμβαίνουν και περφόρμανς στη βιτρίνα του καταστήματος, ελεύθερες για το κοινό, όπως το πολύωρο εικαστικό πείραμα «De-Faces» της Μαρίνας Γκενάντιεβα, που σε έξι ώρες δόμησε και αποδόμησε μια μάσκα με υλικά που τοποθετούσε η ίδια στο πρόσωπό της, σε μια διαδικασία αρκετά επώδυνη (επαναλαμβάνεται 5 Ιουλίου, στις 16:00).

To «Skin» είναι ένας ύμνος στην αίσθηση της αφής – όχι μόνο μέσω των χεριών, ως αισθητηρίων οργάνων, αλλά του δέρματος ολόκληρου. Στην όλη διαδικασία καλείσαι να είσαι «όσο ενεργητικός ή παθητικός θες εσύ» και η τελική έκβαση της επιλογής σου αυτής, που εξελίσσεται μάλλον ενστικτωδώς, μπορεί να πει πολλά για το τι σόι άνθρωπος είσαι.

Βρέθηκα στον χώρο του καταστήματος την προηγούμενη εβδομάδα για να δοκιμάσω τρεις από τις συμμετοχικές παραστάσεις που μου είχαν κινήσει περισσότερο την περιέργεια στις περιγραφές.

Το «How to Selfy», επίτηδες γραμμένο με y, του Γιώργου Σιώρα Δεληγιάννη (έχει ολοκληρώσει τις παραστάσεις του)ήταν μια πρωτότυπη μελέτη του καλλιτέχνη πάνω στη συνήθεια των selfies, τη μαζικότερη αλλαγή που έφερε ο 21ος αιώνας στον τρόπο που οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται και επεξεργάζονται την εικόνα τους.

Συμμετείχα σε αυτή μαζί με δύο επισκέπτες από τη Νότια Κορέα και το ζητούμενο ήταν να «παίξουμε» με τις κάμερες τριών smartphones, που βρίσκονταν στο πάτωμα, ζωγραφίζοντας επί της ουσίας με σημεία του σώματός μας έναν ζωντανό καμβά που συνδεόταν με προτζέκτορα, χωρίς να φαίνονται ρούχα, δάχτυλα χεριών ή ποδιών και πρόσωπα. Ενδιαφέρον, ειδικά στους συνδυασμούς του δέρματος με ανθρώπους από την άλλη άκρη της γης. Καταλαβαίνεις πόσο ποιητική μπορεί να γίνει η μορφή και η αναπνοή του ανθρώπινου σώματος.

Το πολύωρο εικαστικό πείραμα «De-Faces» της Μαρίνας Γκενάντιεβα. Φωτο: Φίλιππος Λεμονής / LiFO

Σίγουρα ένα από τα highlights όλων των δράσεων, το «Skin» της Λίας Χαράκη είναι μια εμπειρία που θα μου μείνει αξέχαστη και από την οποία έκανα ώρα να συνέλθω. Προβληματίστηκα αρκετά για το πώς θα την περιγράψω (αλλά και ποια στοιχεία της θα «προδώσουμε» φωτογραφικά) για να μη μειώσω ούτε στο ελάχιστο τη δύναμή της σε όσους την επιχειρήσουν.

Χωρίς spoilers, λοιπόν, εισέρχεσαι σε έναν χώρο, αφαιρείς παπούτσια και κάλτσες και σου δένουν τα μάτια. Ακολουθεί ένας ύμνος στην αίσθηση της αφής – όχι μόνο μέσω των χεριών, ως αισθητηρίων οργάνων, αλλά του δέρματος ολόκληρου. Στην όλη διαδικασία καλείσαι να είσαι «όσο ενεργητικός ή παθητικός θες εσύ» και η τελική έκβαση της επιλογής σου αυτής, που εξελίσσεται μάλλον ενστικτωδώς, μπορεί να πει πολλά για το τι σόι άνθρωπος είσαι – εμένα τουλάχιστον με έβαλε σε σκέψεις.

Για ανθρώπους όπως εγώ, που δεν το 'χουν ιδιαίτερα με τις χειραψίες, τα σταυροφιλήματα, τις αγκαλιές και όλα τα σχετικά, η εμπειρία είναι σχεδόν ψυχοθεραπευτική. Αντιλαμβάνεσαι μεμιάς πόσο δύσκολο είναι να αφεθείς, όταν έχεις μάθει να στηρίζεσαι σχεδόν αποκλειστικά στην όραση, και πόσο τρομακτική είναι η απώλειά της, ακόμα κι αν οι συνθήκες είναι οι πιο καθησυχαστικές που μπορείς να φανταστείς.

Στο «How to Selfy» του Γιώργου Σιώρα Δεληγιάννη καταλαβαίνεις πόσο ποιητική μπορεί να γίνει η μορφή και η αναπνοή του ανθρώπινου σώματος. Φωτο: Φίλιππος Λεμονής / LiFO

Πέρα από αυτό όμως, εδώ το ζήτημα είναι καθαρά ενεργειακό, καθώς μέσω αυτής της περφόρμανς η ενέργειά σου ενώνεται με αυτή του/της/των περφόρμερ ενώνονται με τρόπο που δεν μπορείς ούτε να συλλάβεις ούτε να αφηγηθείς εύκολα εκ των υστέρων. Την ώρα εκείνη μου έρχονταν στο μυαλό εικόνες από τις ενεργειακές συνευρέσεις των ηρώων του «Sense8».

Ακόμα δεν έχω σαφή εικόνα τού τι ακριβώς συνέβη στη διάρκεια των 30 περίπου λεπτών που διήρκεσε αυτή η εμπειρία, κι ας είδα έκπληκτος εκ των υστέρων τις φωτογραφίες που τράβηξε ο Φίλιππος. Συγκινητικό και κάπως λυτρωτικό (συνεχίζεται στις 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 14 Ιουλίου).

Ο Αντώνης Βαής που ενορχηστρώνει το «Booth» του είναι αυτό που θα μπορούσαμε να πούμε μονολεκτικά και λαϊκά «μορφή». Όταν στην περιγραφή διαβάζεις πως μέσα σε έναν κλειστό θάλαμο έχεις μπροστά σου έναν περφόρμερ ο οποίος μπορεί μόνο να σε ακούσει αλλά όχι να σε δει, κι έχεις τη δυνατότητα να του ζητήσεις να κάνει ό,τι θες, χωρίς φόβο και περιορισμούς, αυτομάτως οι σκέψεις και η φαντασία οργιάζουν.

Μέσω αυτής της περφόρμανς η ενέργειά σου ενώνεται με αυτή των περφόρμερ με τρόπο που δεν μπορείς ούτε να συλλάβεις ούτε να αφηγηθείς εύκολα εκ των υστέρων. Φωτο: Φίλιππος Λεμονής / LiFO

Αυτή η μελέτη στην ηδονοβλεψία μπορεί ωστόσο να εξελιχθεί σε μια άσκηση των δικών σου ορίων, παρά σε ένα αναμενόμενο peep show, με τρόπο δραματουργικά πολύ δουλεμένο από τον ίδιο τον καλλιτέχνη ώστε να ξεπερνιούνται οι όποιες αμηχανίες ή η σεξουαλική φόρτιση, ή ακόμα κι αν παραμένουν να αποκτούν οργανική θέση στην εξέλιξη της περφόρμανς.

Η πορεία της διάδρασης είναι ξεκάθαρα αμφίδρομη – ή τουλάχιστον έτσι τη βίωσα εγώ που, εκτός των άλλων, θυμήθηκα για ακόμα μια φορά τον βασικό λόγο για τον οποίο έχω επιλέξει να κάνω αυτό το επάγγελμα. Τολμηρό και πολυδιάστατο (συνεχίζεται στις 5, 6, 7, 11, 12 Ιουλίου).

Η πολυτάλαντη Λία Χαράκη φαίνεται πως με το «Performance Shop» επιχειρεί ένα ξεκάθαρο statement για την ουσία της τέχνης, το εύρος και τα όριά της, τη συχνή δυσκολία να καταστεί εύληπτη στο ευρύ κοινό, τη σύνδεσή της με το σύνολο των αισθήσεων, αλλά και την ίδια την καθημερινότητα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι καλλιτέχνες, που πουλούν τον εαυτό τους ίσως σε βαθμό που το κοινό δεν μπορεί καν να αντιληφθεί.

Σίγουρα ένα από τα highlights όλων των δράσεων, το «Skin» της Λίας Χαράκη είναι μια εμπειρία που θα μου μείνει αξέχαστη. Φωτο: Φίλιππος Λεμονής / LiFO

Ιnfo

Ομάδα .pelma.Lia Haraki - The Performance Shop

Φεστιβάλ Αθηνών - Άνοιγμα στην Πόλη

Νικίου 18 & Μιλτιάδου 20, Αθήνα

Έως 15 Ιουλίου 2018

Ωράριο λειτουργίας: 10:00-21:00 (συν επιπλέον βραδινές περφόρμανς)

Κλειστά τις Κυριακές

Δείτε το πρόγραμμα και τις περιγραφές όλων των περφόρμανς στο theperformanceshop.org