Η Βασιλική είναι 22 ετών και ψυχολόγος. Και είναι πανσέξουαλ. «Λοιπόν, ας τα πάρουμε από την αρχή» λέει, κάνοντας ξεκάθαρο από την αρχή τον σεξουαλικό προσανατολισμό της. «Είναι σημαντικό να κάνουμε έναν φαινομενικά εύκολο, αλλά όχι ευρέως γνωστό διαχωρισμό: αυτόν του σεξουαλικού προσανατολισμού από την ταυτότητα φύλου. Όταν μιλάμε για σεξουαλικό προσανατολισμό, εννοούμε τη σεξουαλική, ερωτική ή ρομαντική έλξη που μας προκαλεί ένα ή περισσότερα άτομα. Ο ετεροφυλόφιλος και ο ομοφυλόφιλος, για παράδειγμα, είναι οι δύο πιο γνωστοί σεξουαλικοί προσανατολισμοί. Όταν μιλάμε για ταυτότητα φύλου, εννοούμε το φύλο που βιώνει ένα άτομο, ανεξάρτητα από το φύλο που του αποδόθηκε κατά τη γέννησή του. Είναι σημαντικό να σκεφτούμε το φύλο μάλλον σαν φάσμα, παρά σαν δίπολο που ξεκινάει από τη γυναίκα και τελειώνει στον άντρα.
Στο πλαίσιο αυτό υπάρχουν άτομα που δεν βιώνουν το φύλο τους είτε ως ανδρικό είτε ως γυναικείο και κατά συνέπεια δεν ταυτίζονται ή δεν συμβιβάζονται με τις κοινωνικές απαιτήσεις που τα δύο κυρίαρχα φύλα συνεπάγονται. Και ο σεξουαλικός προσανατολισμός είναι φάσμα μάλλον, παρά δίπολο. Δηλαδή, ένα άτομο που δεν είναι ετεροφυλόφιλο δεν σημαίνει αυτόματα ότι είναι ομοφυλόφιλο. Υπάρχουν πολλές αποχρώσεις των δύο αυτών χαρακτηριστικών –του σεξουαλικού προσανατολισμού και της ταυτότητας φύλου δηλαδή– αλλά και πολλοί διαφορετικοί συνδυασμοί και στην πραγματικότητα υπάρχουν τόσες συνδυασμοί και αποχρώσεις όσοι και άνθρωποι. Έχοντας στον νου μας τα παραπάνω, πανσέξουαλ και bisexual είναι δύο διαφορετικοί σεξουαλικοί προσανατολισμοί. Πανσέξουαλ χαρακτηρίζεται ένας άνθρωπος που ελκύεται σεξουαλικά, ερωτικά ή ρομαντικά από άτομα όλων των φύλων, ενώ ένας bisexual άνθρωπος ελκύεται μόνο από άντρες και γυναίκες, μη συμπεριλαμβανομένων πιο φασματικών φύλων.
Η σεξουαλικότητα δεν είναι μόδα. Ποτέ δεν ήταν. Το ίδιο που ισχύει για το πανσέξουαλ ως σεξουαλικό προσανατολισμό ισχύει και για την ομοφυλοφιλία και για το bisexual.
Για να γίνει πιο σαφές, ένας πανσέξουαλ άνθρωπος είναι πιθανό να νιώσει σεξουαλική έλξη για queer άτομα, agender άτομα ή άτομα οποιουδήποτε άλλου φύλου. Ένα bisexual άτομο θα νιώσει έλξη για τα δύο κυρίαρχα φύλα: τον άνδρα και τη γυναίκα. Συνειδητοποίησα ότι με ελκύουν όλα τα φύλα όταν ξεκίνησα να νιώθω σεξουαλική έλξη για άτομα των οποίων το φύλο δεν μπορούσα να κατατάξω σε έναν από τους δύο πόλους και ούτε και τα ίδια το επιθυμούσαν. Αντίθετα, ένιωθαν άνετα και οικεία με τη χρήση και της αρσενικής και της θηλυκής αντωνυμίας, γεγονός που όχι απλώς δεν με ενοχλούσε αλλά μου φαινόταν και πολύ πιο ελκυστικό και όμορφο. Έχω κάνει σεξ με άτομα των οποίων το βιολογικό φύλο ήταν το γυναικείο, αλλά αυτοπροσδιορίζονταν ως άφυλα ή επιθυμούσαν τη χρήση της αρσενικής αντωνυμίας, είτε γενικά είτε κατά τη διάρκεια της ερωτικής πράξης.
Δεν έχω κάνει σεξ με άτομα των οποίων το βιολογικό φύλο είναι το αρσενικό, αλλά δεν το αποκλείω καθόλου να συμβεί στο μέλλον. Άλλωστε, αυτό συνεπάγεται η πανσεξουαλικότητα: να επιλέγεις τους ερωτικούς σου συντρόφους τελείως ανεξάρτητα από το φύλο τους. Την ύπαρξη του σεξ την έμαθα λογικά από συμμαθητές στο σχολείο, κάπου στο Γυμνάσιο. Αφού το άκουσα και ψάχνοντας να βρω τι είναι, κατέληξα να διαβάζω ένα βιβλιαράκι που είχαν οι γονείς μου στο σπίτι με τον τίτλο Πώς ήρθα στον κόσμο. Το τι, πραγματικά, συμβαίνει, λοιπόν, κατά τη διάρκεια του ετεροφυλοφιλικού σεξ το έμαθα στα 14 με 15, χάρη σε αυτό το βιβλίο που –κανένα παράπονο δεν έχω– ήταν αρκετά περιγραφικό και εικονογραφημένο πολύ αποκαλυπτικά. Η ιστορία με το ομοφυλοφιλικό σεξ είναι διαφορετική. Το σεξ μεταξύ ανδρών καθώς και το πώς γίνεται το φανταζόμουν με βάση τις υβριστικές περιγραφές που όλα τα έφηβα αγόρια στο σχολείο μου χρησιμοποιούσαν για να προσβάλλουν το ένα το άλλο και άργησα αρκετά να μάθω τι είναι και πώς γίνεται στην πραγματικότητα. Το ότι υπάρχει και ομοφυλοφιλικό σεξ μεταξύ γυναικών και μπορεί πρακτικά να συμβεί το έμαθα στα 19, κυρίως ψάχνοντας στο Διαδίκτυο.
Η πρώτη μου φορά ήταν στα 20, με ένα άτομο που βιολογικά ήταν γυναίκα, που όμως αυτοπροσδιοριζόταν ως άφυλο. Μάλιστα, θυμάμαι χαρακτηριστικά συζήτηση που είχα μαζί της, στην οποία μου έλεγε πως αν είχε τη δυνατότητα, θα άλλαζε το φύλο στην ταυτότητά της από γυναίκα σε Χ, που είναι το ουδέτερο φύλο, ενώ αν η ελληνική γλώσσα τη βοηθούσε, θα ήθελε να χρησιμοποιούν το τρίτο ενικό πρόσωπο και άρα την ουδέτερη αντωνυμία όταν μιλούν για εκείνη. Να σημειωθεί εδώ πως επειδή για τη γλώσσα μας το ουδέτερο γένος αφορά συνήθως άψυχα όντα ή ζώα, βιώνεται ίσως και προσβλητικά το να μιλάει κανείς για έναν άλλον άνθρωπο χρησιμοποιώντας το. Στην αγγλική γλώσσα, αντίθετα, το πρόβλημα αυτό λύνεται εύκολα με τη χρήση του τρίτου πληθυντικού προσώπου (they) και την αντίστοιχη προσωπική και κτητική αντωνυμία (them, theirs). Άρχισα να χρησιμοποιώ τον όρο "πανσέξουαλ" κάπου στα 20, δύο χρόνια πριν δηλαδή, αλλά ως αυτοπροσδιορισμό τον χρησιμοποιώ τους τελευταίους μήνες μάλλον. Η σεξουαλικότητα δεν είναι μόδα. Ποτέ δεν ήταν. Το ίδιο που ισχύει για το πανσέξουαλ ως σεξουαλικό προσανατολισμό, ισχύει και για την ομοφυλοφιλία και για το bisexual. Το ότι οι άνθρωποι πλέον είναι πιο ανοιχτοί να δηλώσουν τη σεξουαλικότητά τους δεν σημαίνει ότι δεν την είχαν ανέκαθεν. Το ότι οι λεσβίες βγαίνουν και το δηλώνουν πιο ανοιχτά πλέον δεν σημαίνει πως δεν υπήρχαν παλιότερα. Αντίστοιχα, το ότι είμαι πανσέξουαλ και μπορώ τώρα να χρησιμοποιήσω τον όρο δεν σημαίνει ότι δεν ήμουν πάντα πανσέξουαλ. Σημαίνει ότι μέχρι μια ηλικία δεν ήξερα τι ήμουν, όταν έμαθα χρειάστηκα χρόνο να το επεξεργαστώ και να το μοιραστώ με τους φίλους μου και μετά κι άλλο χρόνο για να αρχίσω να το δηλώνω δημόσια. Όλο αυτό το διάστημα δεν ήμουν λιγότερο πανσέξουαλ απ' ό,τι είμαι σήμερα. Ο σεξουαλικός μου προσανατολισμός με οδήγησε στη σεξουαλική μου συμπεριφορά. Η σεξουαλική συμπεριφορά είναι ουσιαστικά η εφαρμογή στην πράξη του σεξουαλικού προσανατολισμού που έχει ένα άτομο. Αν, δηλαδή, ο σεξουαλικός μου προσανατολισμός είναι πανσεξουαλικός, η σεξουαλική μου συμπεριφορά είναι ότι κάνω σεξ με άτομα οποιουδήποτε φύλου. Δεν μου έχει δημιουργήσει ποτέ σύγχυση το ενδιαφέρον για όλα τα φύλα.
Η μόνη σύγχυση που έχω βιώσει είναι αυτή που άλλοι άνθρωποι έχουν νιώσει όταν έχω εκφράσει τον σεξουαλικό μου προσανατολισμό κι έχω προσπαθήσει να εξηγήσω. Δεν έχει καμία απολύτως σχέση ο σεξουαλικός προσανατολισμός με την πολυσυντροφικότητα.
Αντιμετωπίζω στις σχέσεις μου ακριβώς τα ίδια προβλήματα που αντιμετωπίζει κάθε άνθρωπος. Κάνω σεξ με τον άνθρωπο που έχω απέναντί μου, τσακώνομαι μαζί του, εκνευρίζομαι, θυμώνω, χωρίς καμία σύγχυση. Αν ένα άτομο μου φαίνεται σέξι, είναι σέξι. Αν είναι εκνευριστικό, είναι εκνευριστικό. Δεν είναι λιγότερο ή περισσότερο εκνευριστικό ανάλογα με το φύλο του, οπότε θα θυμώσω χωρίς καμία επιρροή από το φύλο του. Η μόνη σύγχυση που έχω βιώσει είναι αυτή που άλλοι άνθρωποι έχουν νιώσει όταν έχω εκφράσει τον σεξουαλικό μου προσανατολισμό κι έχω προσπαθήσει να εξηγήσω. Δεν έχει καμία απολύτως σχέση ο σεξουαλικός προσανατολισμός με την πολυσυντροφικότητα. Με ελκύουν οι άνθρωποι ανεξάρτητα από το φύλο τους, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι με ελκύουν όλοι οι άνθρωποι. Ούτε σημαίνει ότι κάνω σχέσεις με ανθρώπους με διαφορετικά φύλα ταυτόχρονα (χωρίς να υπάρχει τίποτα προβληματικό σε αυτό). Είμαι μονοσυντροφική σημαίνει ότι μένω πιστή στο άτομο που έχω για σύντροφό μου.
Είμαι πανσέξουαλ σημαίνει ότι το άτομο αυτό μπορεί να είναι οποιουδήποτε, υπαρκτού ή ανύπαρκτου φύλου. Η πολυσυντροφικότητα ή η μονοσυντροφικότητα είναι μορφές-τύποι σχέσεων, δεν έχουν να κάνουν με τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Ως εκ τούτου, πολυσυντροφικοί μπορεί να είναι είτε ένας straight, είτε μια λεσβία, είτε ένα bisexual άτομο. Δεν έχω μπει ποτέ σε μια πολυσυντροφική σχέση, τόσο γιατί απολαμβάνω την αποκλειστικότητα όσο και γιατί οι μέχρι τώρα ερωτικοί μου σύντροφοί ήταν μονογαμικοί. Ωστόσο, νομίζω πως το μοντέλο μια σχέσης καθορίζεται από τους συντρόφους που μπαίνουν σε αυτήν. Αν κάποια/ος μελλοντική/ος μου σύντροφος είναι πολυσυντροφική/ός, ίσως δοκιμάσω αυτό τον τύπο σχέσης. Δεν έχω λόγο να αποκλείσω αυτό το ενδεχόμενο, κυρίως γιατί θεωρώ πως άνθρωποι που θέλουν να είναι μέσα σε μια σχέση διαμορφώνουν τους κανόνες μαζί. Είναι πιο εύκολο να μην αποκλείσεις ένα άτομο ως πιθανό σύντροφο λόγω του φύλου του. Αλλά είναι πάντα δύσκολο να βρεις ένα άτομο με το οποίο να επικοινωνείς και να συνυπάρχεις αρμονικά σε μια ερωτική σχέση. Ό,τι σεξουαλικό προσανατολισμό και να έχεις, οι ερωτικές σχέσεις είναι πολύπλοκες, περίπλοκες και αρκετά δύσκολες. Αλλά, για μένα, αυτό είναι τεράστια πρόκληση. Επειδή ακριβώς η πρόσβαση στην πορνογραφία είναι εύκολη, το κάθε άτομο αναζητά και ψάχνει υλικό με βάση τις σεξουαλικές του προτιμήσεις.
Ο αδερφός μου, ως straight άντρας, ποτέ δεν έχει σκεφτεί να δει ταινία με πρωταγωνιστές δύο άντρες ή δύο άφυλα άτομα ή δύο γυναίκες, εκ των οποίων η μία να είναι πιο ανδροπρεπής. Άρα, νομίζω ότι λειτουργεί αντίστροφα και ότι η σεξουαλική επιθυμία οδηγεί στην επιλογή του πορνογραφικού υλικού. Εξάλλου, αποφασίζει κανείς να δοκιμάσει στην πραγματικότητα μια σεξουαλική πρακτική που είδε σε πορνό αν αυτή τού έχει προκαλέσει ερεθισμό. Και για να του προκάλεσε ερεθισμό, μάλλον εμπίπτει στη σεξουαλική του ταυτότητα, στον σεξουαλικό του προσανατολισμό. Αλλά μπορεί να κάνω και λάθος. Άλλωστε, είμαι ο πλέον ακατάλληλος άνθρωπος να μιλήσει για πορνογραφία, γιατί δεν έχω καταφέρει ποτέ να δω πορνογραφική ταινία, ενώ ακόμα και το μικρής διάρκειας υλικό με κουράζει μέχρι να φτάσει στο τέλος. Έχω προσπαθήσει αρκετά και οι φίλοι μου λένε ότι απλώς δεν έχω βρει ακόμα το κατάλληλο υλικό. Ποιος ξέρει; Πάντως, αν επηρεαζόμουν από το πορνογραφικό υλικό που παρακολουθώ, δεν θα είχα κάνει σεξ ποτέ. Δεν έχω κάποιο στάνταρ τρόπο για να βρίσκω σύντροφο. Γνώρισα την πρώτη μου σύντροφο στο μετρό, τελείως τυχαία, απλώς μου άρεσε και της μίλησα. Τη δεύτερη σε ένα σεμινάριο που έτυχε να παρακολουθήσουμε μαζί. Άτομα με τα οποία έχω υπάρξει μαζί για κάποιο διάστημα τα γνώρισα κυρίως από χώρους κοινών ενδιαφερόντων.
Γενικά, αποφεύγω πολύ την online επικοινωνία γιατί δεν με καλύπτει, φοβάμαι αρκετά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και τις πλατφόρμες γνωριμιών και είμαι αρκετά σπιτόγατα, οπότε σπάνια βγαίνω σε μπαρ και σχεδόν ποτέ σε κλαμπ. Ο ορισμός του ξενέρωτου, εν ολίγοις! Αυτό που δεν δέχεται η κοινωνία, γιατί δεν έχει συνηθίσει να το βλέπει, είναι η μη ετεροφυλοφιλική τρυφερότητα. Έχω εντοπίσει περίεργα βλέμματα απέναντι σε χάδια ή φιλιά ομόφυλων και μη ετερόφυλων ζευγαριών στο μετρό ή στον δρόμο, αλλά προσωπικά δεν έχω νιώσει ποτέ να με κοιτάζουν περίεργα όταν φιλάω τη σύντροφό μου έξω. Ίσως γιατί όταν το κάνω, έχω πολύ πιο ενδιαφέροντα πράγματα για να εστιάσω από την περιέργεια των άλλων. Εννοείται ότι δεν ζούμε στην πιο ανοιχτόμυαλη κοινωνία του κόσμου, αλλά προσωπικά αναγνωρίζω την ελευθερία που η αθηναϊκή κοινωνία μού παρέχει ώστε να εκφράζω την ερωτική μου επιθυμία δημόσια.
Τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά στην επαρχία από την οποία και κατάγομαι και πολύ διαφορετικά από άτομο σε άτομο γενικά. Προσωπικά, έχω την τύχη να προέρχομαι από ένα αρκετά ανοιχτόμυαλο οικογενειακό περιβάλλον και να έχω πολύ υποστηρικτικούς φίλους, οπότε όλοι όσοι με ξέρουν, ξέρουν. Προς το παρόν, δεν είναι κάτι που διατυμπανίζω, γιατί κάτι τέτοιο θα παραβίαζε και την ιδιωτικότητά μου, αλλά σίγουρα δεν το κρύβω. Αυτό που η κοινωνία δεν δέχεται ακόμα είναι τα μη διπολικά φύλα ή τα άτομα που δεν αυτοπροσδιορίζονται είτε ως άντρες είτε ως γυναίκες. Αυτό το κομμάτι χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμα σε κοινωνικό επίπεδο αλλά και σε θεσμικό, μέχρι να αναγνωριστεί και νομικά η ταυτότητα φύλου. Το ζητούμενο είναι να μην υπάρχουν άνθρωποι που καταπιέζουν το φύλο τους ή την απουσία αυτού, προκειμένου να γίνουν αποδεκτοί. Με τις μη ετεροφυλοφιλικές σεξουαλικότητες υπάρχει κάποια τριβή και κάποια εξοικείωση. Τα ζητήματα φύλου πρέπει να βγουν στην επιφάνεια και στον δημόσιο λόγο πλέον. Δεν γνωρίζω προσωπικά κάποιον πανσέξουαλ άντρα, αλλά η πανσεξουαλικότητα δεν έχει να κάνει με το φύλο. Όσο πιθανό είναι μια γυναίκα να είναι πανσέξουαλ, άλλο τόσο είναι κι ένας άντρας να είναι πανσέξουαλ, άλλο τόσο είναι κι ένα agender άτομο να είναι πανσέξουαλ. Το ποιο ή ποια φύλα σε ελκύουν σεξουαλικά ή ερωτικά είναι ανεξάρτητο από το με ποιο φύλο ταυτίζεσαι και αυτοπροσδιορίζεσαι εσύ. Οπότε, ναι, σίγουρα υπάρχουν πανσέξουαλ άντρες. «Θα ήθελες να κάνεις οικογένεια;». «Βεβαίως. Και με πολλά παιδιά μάλιστα».
