Από την ΤΑΤΙΑΝΑ ΛΙΑΝΗ
Από τα Χριστούγεννα ως τα Φώτα κουκουλωθείτε με τα παιδιά σας κάτω απ' το χριστουγεννιάτικο δέντρο και διαβάστε αγκαλιασμένοι τα ωραιότερα παιδικά χριστουγεννιάτικα βιβλία.
Από τις παραμονές Χριστουγέννων μέχρι και τα Φώτα, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, διάβαζα χριστουγεννιάτικα βιβλία, άκουγα χριστουγεννιάτικα τραγούδια και έβλεπα χριστουγεννιάτικες ταινίες. Ένιωθα τόσο όμορφα κάτω απ’ το χριστουγεννιάτικο δέντρο, κουκουλωμένη με μια κουβέρτα, μασουλώντας τα ισλί της αδελφής της γιαγιάς μου και πίνοντας ζεστό κακάο. Αυτή την εποχή δεν την άλλαζα με τίποτα.
Από τότε που έγινα μαμά, περίμενα πώς και πώς να μεγαλώσουν οι κόρες μου και να τις εμπνεύσω (βλέπε εξαναγκάσω) να ακολουθήσουν κι αυτές αυτή την όμορφη παράδοση. Φέτος λοιπόν, επιτέλους, το όνειρο μου έγινε πραγματικότητα. Όλα τα παιδικά χριστουγεννιάτικα βιβλία που έχω κρατήσει από παιδί, αλλά και αυτά που αγόραζα όλα αυτά τα χρόνια για τις κόρες μου, έπιασαν επιτέλους τόπο.
Κάθε μέρα διαβάζουμε αγκαλιασμένες και κουκουλωμένες στον καναπέ ή στο χαλί κάτω απ’ το χριστουγεννιάτικο δέντρο τουλάχιστον ένα χριστουγεννιάτικο βιβλίο, κάποιες φορές δύο και τρία, κάποιες φορές, πάλι, το ίδιο βιβλίο δύο και τρεις φορές. Και σκοπεύουμε να συνεχίσουμε να διαβάζουμε χριστουγεννιάτικα βιβλία ως τα Φώτα (οι κόρες μου θέλουν ως το Πάσχα!), που είναι και τα γενέθλιά τους, και μετά να τα σηκώσουμε στο πατάρι με τα χριστουγεννιάτικα και να τα ξανακατεβάσουμε του χρόνου.
Αν θέλετε κι εσείς να περάσετε τις επόμενες δύο βδομάδες διαβάζοντας με τα παιδιά σας βιβλία στο πνεύμα των Χριστουγέννων ή αν ψάχνετε ξεχωριστά χριστουγεννιάτικα βιβλία για δώρο, ορίστε το πρώτο μέρος μιας λίστας που έφτιαξα με τα 20 χριστουγεννιάτικα βιβλία που αγαπήσαμε πιο πολύ, οι τρεις κόρες μου κι εγώ. Κάποια από τα βιβλία αυτά προέρχονται από μικρούς εκδοτικούς οίκους και ίσως δεν τα βρείτε με την πρώτη σε κάποια βιβλιοπωλεία – αξίζει, όμως, τον κόπο να τα παραγγείλετε και να τα έχετε στα χέρια σας την επόμενη μέρα.
Κάποια βιβλία είναι παλιά, κάποια καινούρια, όλα, όμως, είναι διαβασμένα και «δοκιμασμένα», είναι τα βιβλία που πραγματικά ξεχωρίσαμε από τον σωρό των χριστουγεννιάτικων βιβλίων που έχουν κατακλύσει τα βιβλιοπωλεία.
Και μια υπενθύμιση: στηρίξτε και τα μικρά βιβλιοπωλεία. Μπορεί να μην ξέρουν από οικονομικά, ξέρουν, όμως, από βιβλία. Καλή διασκέδαση!
Ίαν Φάλκονερ – Ολίβια: Υπέροχη Πρωτοχρονιά
Τι μπορώ να πω; Αγάπησα την Ολίβια με την πρώτη ματιά. Ήταν πριν από 4 χρόνια που ο Πέτρος, ο ξαδελφούλης των κοριτσιών μου από την Αμερική, τους έφερε δώρο το βιβλίο Olivia and the missing toy και από τότε παραμένω μαγεμένη από την μπριόζα γουρουνίτσα με το φλογερό ταμπεραμέντο. Η Ολίβια στην Αμερική είναι σταρ: με βιβλία, ταινία, ακόμα και τηλεοπτική εκπομπή. Και δικαίως, καθώς είναι απ’ τους πιο αξιομνημόνευτους και αξιαγάπητους χαρακτήρες εικονογραφημένων παιδικών βιβλίων. Τόσο το κείμενο, όσο και οι εικόνες του Ίαν Φάλκονερ είναι εκπληκτικά και μου φαίνεται απίστευτο που μόνο δύο βιβλία του κυκλοφόρησαν στα ελληνικά – το ένα είναι πια εξαντλημένο και την Υπέροχη Πρωτοχρονιά την βρήκα φέτος σε προσφορά 5 Ευρώ (μην τη χάσετε!).
(Ηλικία: 4+, Εκδόσεις Πατάκης, απόδοση: Βαγγέλης Ηλιόπουλος)
Βέρνερ Τουσβάλντνερ – Πώς γράφτηκε η Άγια Νύχτα
Από μικρή μου άρεσαν πολύ οι αληθινές ιστορίες, έτσι αυτό το βιβλίο τράβηξε αμέσως την προσοχή μου. Και τελικά υπήρξε η αφορμή για να περάσω πολλές ευχάριστες (και εποικοδομητικές) ώρες με τις μεγάλες κόρες μου.
Το εξαιρετικά φροντισμένο αυτό βιβλίο μας ταξίδεψε στις αρχές του 19ου αιώνα, σ’ ένα μικρό αυστριακό χωριουδάκι όπου ο εφημέριος κι ο δάσκαλος του χωριού συνεργάστηκαν για να γράψουν τη μουσική και τους στίχους ενός χριστουγεννιάτικου τραγουδιού, ως δώρο για τους ταλαιπωρημένους από τον πόλεμο, τις θεομηνίες και την πείνα, συγχωριανούς τους.
Το βιβλίο, το CD με τον Χ. Σταμπόγλη να τραγουδάει την Άγια Νύχτα και την Χ. Αντωνιάδου στο εκκλησιαστικό όργανο, και η εξαιρετική (μου θύμισε έντονα φλαμανδούς ζωγράφους) εικονογράφηση του R. Ingpen, μας έδωσαν την αφορμή να μιλήσουμε για πολλά θέματα: τον πόλεμο, την Αυστρία, το εκκλησιαστικό όργανο (το ψάξαμε και στην εγκυκλοπαίδεια), τα χριστουγεννιάτικα τραγούδια και τις μεταφράσεις τους, τους ιεραπόστολους. Ύστερα θυμήθηκα τη «μικρή ειρήνη του μεγάλου πολέμου»: διηγήθηκα στις κόρες μου τη συγκινητική ιστορία στα χαρακώματα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όπου τη Νύχτα των Χριστουγέννων Γερμανοί, Άγγλοι και Γάλλοι στρατιώτες τραγούδησαν ενωμένοι την Άγια Νύχτα, και τους έδειξα τη σχετική σκηνή από την ταινία «Καλά Χριστούγεννα».
(Ηλικία: 6+, Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο, απόδοση: Πηνελόπη Καστρησίου)
Ντέιβιντ Ουάλιαμς – Ο Κύριος Βρoμύλος
Ένα απολαυστικό βιβλίο που μου θύμισε γιατί αγαπώ τόσο τη βρετανική λογοτεχνία. Ένα μοναχικό κορίτσι που μισεί τα Χριστούγεννα κι ένας εκκεντρικός άστεγος που βρωμάει τρομερά δημιουργούν μια ιδιότυπη σχέση που θα αλλάξει τη ζωή τους (και τα Χριστούγεννα!) για πάντα.
Ο δημοφιλέστατος βρετανός συγγραφέας Ντέιβιντ Ουάλιαμς έχει χαρακτηριστεί από την Guardian «ο νέος Ρόαλντ Νταλ» και δεν είναι τυχαίο ότι όσο διάβαζα τις περιπέτειες της Χλόης σκεφτόμουν συχνά την Ματίλντα. Άλλωστε η εικονογράφηση του βιβλίου είναι του θρυλικού Κουέντιν Μπλέικ, που έχει εικονογραφήσει (αξέχαστα) και τα βιβλία του Νταλ.
(Ηλικία: 9+, Εκδόσεις Ψυχογιός, μετάφραση: Πετρούλα Γαβριηλίδου)
Μπέρντι Μπλακ – Ένα δώρο για τον καθένα
Οι εκδόσεις Ίκαρος ανοίχτηκαν και στο παιδικό βιβλίο εμπλουτίζοντας τη βιβλιοθήκη μας με μερικά από τα ωραιότερα εικονογραφημένα βιβλία (Oliver Jeffers!). Το πανέμορφο χριστουγεννιάτικο βιβλιαράκι της Μπέρντι Μπλακ Ένα δώρο για τον καθένα αποτελεί μια όαση ανάμεσα στα συνήθως κακόγουστα χριστουγεννιάτικα βιβλία για τις πολύ μικρές ηλικίες, που βασίζονται στις χοντροκομμένες και τυποποιημένες εικόνες.
Η ζωντανή, χαρούμενη, παιδική εικονογράφηση της Ρόζαλιντ Μπέρντσο είναι απόλαυση και για τα μάτια των μεγάλων και η συγκινητική ιστορία του κόκκινου υφάσματος που κατάφερε να ντύσει γιορτινά τον βασιλιά, τη μαμά της υπηρέτριας, τον μπαμπά του ασβού, τη γυναίκα του σκίουρου και το παιδάκι της ποντικίνας διδάσκει με τον καλύτερο τρόπο ότι τίποτα δεν πρέπει να πετιέται ασυλλόγιστα, επιβεβαιώνοντας πανηγυρικά την αγγλική παροιμία «One man's trash is another man's treasure».
(Ηλικία: 3+, Εκδόσεις Ίκαρος, απόδοση: Φίλιππος Μανδηλαράς)
E.T.A. Χόφμαν – Καρυοθραύστης
Αυτό το βιβλίο επιλέχτηκε φέτος ύστερα από αρκετό ψάξιμο ανάμεσα στους πολλούς Καρυοθραύστες που κυκλοφορούν στην ελληνική εκδοτική αγορά. Καθώς σκοπεύω να πάω τις κόρες μου τα Χριστούγεννα στην παράσταση του Καρυοθραύστη, ήθελα να γνωρίζουν την ιστορία του.
Προσωπικά, αν και λάτρευα τη μουσική του Τσαϊκόφσκι, την πρώτη φορά που είδα το μπαλέτο δεν κατάλαβα σχεδόν τίποτα από τα τεκταινόμενα στη σκηνή και μετάνιωνα που δεν είχα διαβάσει πρώτα την περίπλοκη υπόθεση του έργου. Από την άλλη, παρόλο που λατρεύω τον Ε.Τ.Α. Χόφμαν, δεν θα έδινα σε καμία περίπτωση το πρωτότυπο του κείμενο στις εξάχρονες κόρες μου – ιδιαίτερα σ’ αυτήν που βλέπει εφιάλτες με όποιον κακό συναντήσει σε βιβλίο ή ταινία!
Ήθελα, όμως, έναν Καρυοθραύστη όσο το δυνατόν «αυθεντικό», που να μην εξαλείφει εντελώς την Unheimlichkeit του πρωτότυπου, και τον βρήκα σ’ αυτήν τη διασκευή της Σουζάνε Κόπε σε εξαιρετική (όπως πάντα) μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου και πανέμορφη εικονογράφηση της Λίζμπεθ Τσβέργκερ. Το κείμενο είναι χορταστικό, η γλώσσα ρέει αβίαστα και ένα από τα γνωστότερα παραμύθια των Χριστουγέννων γίνεται προσιτό σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας.
Το βιβλίο συνοδεύεται και από CD με τη μουσική του Τσαϊκόφσκι και τον Πέτρο Φιλιππίδη να αφηγείται την ιστορία. (Ηλικία: 5+, Εκδόσεις Παπαδόπουλος, μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου)
Πολυξένη Βάκου-Σαλωνίδου – Χριστούγεννα είναι…
Ένα βιβλίο-έκπληξη που συνδυάζει το θρησκευτικό πνεύμα και την παράδοση με την παιδικότητα και τη φρεσκάδα. Με την πολύ όμορφη εικονογράφηση – κολάζ της συγγραφέως, συνδέει το πνεύμα των Χριστουγέννων με την καθημερινή ζωή των παιδιών.
Επειδή «Χριστούγεννα είναι τα ζωάκια του στάβλου που με τα χνώτα τους ζέσταναν τον νεογέννητο Χριστούλη… και να φροντίσεις ένα αδέσποτο ζωάκι που βρήκες στο δρόμο», αλλά και «Χριστούγεννα είναι το ζεστό κρεβάτι που έφτιαξε ο Ιωσήφ με άχυρα για να γεννήσει η Παναγίτσα… και να πας ένα ζεστό πιάτο με φαγητό στη γιαγιά που μένει μόνη της στο διπλανό σπίτι».
(Ηλικία: 4+, Εκδόσεις Άθως)
Έριχ Κέστνερ – Η τάξη που πετάει
Ένα από τα πιο αγαπημένα μου βιβλία, ένα βιβλίο που διαβάζω μόνη μου ρουφώντας τη μύτη μου κάθε Χριστούγεννα από τότε που ήμουν εννιά χρονών, ένα από τα πιο όμορφα και συγκινητικά βιβλία για παιδιά και μεγάλους.
Ο Έριχ Κέστνερ, ο σημαντικότερος γερμανός συγγραφέας παιδικών βιβλίων (Λουίζα και Λότη, Ο Αιμίλιος και οι ντετέκτιβ), περιγράφει μια χριστουγεννιάτικη ιστορία σε ένα οικοτροφείο αρρένων, όπου η ανθρωπιά και η σκληρότητα, το χιούμορ και η συγκίνηση, η περιπέτεια και η παράδοση συνυπάρχουν με έναν υποδειγματικό, για παιδικό βιβλίο, τρόπο.
Στο φόντο η οικονομική κρίση, η ανέχεια και η ανεργία των τελευταίων χρόνων της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης (το βιβλίο πρωτοεκδόθηκε το 1933, την χρονιά της ανόδου του Χίτλερ στην εξουσία), και σε πρώτο πλάνο η τρυφερότητα, ο ανθρωπισμός και η αισιοδοξία ενός συγγραφέα, που ποτέ δεν χάιδεψε τα αυτιά των μικρών αναγνωστών του.
Η παλιά έκδοση που έχω εγώ (Μετόπη, 1981), όπως και η (πιθανόν εξαντλημένη) σημερινή έκδοση του Ψυχογιού, συνοδεύονται από τις εκπληκτικές ζωγραφιές του Βάλτερ Τρίερ, μόνιμου εικονογράφου του Κέστνερ. Επειδή, όμως, το εξώφυλλο του Ψυχογιού δεν είναι του Τρίερ, σας φιλοδωρώ με το γερμανικό εξώφυλλο!
(Ηλικία: 8+, Εκδόσεις Ψυχογιός, μετάφραση: Κίρα Σίνου)
Άρης Δημοκίδης – Το πρωτοχρονιάτικο διαστημόπλοιο
Από ένα λάθος του τάρανδου, τα πιο άτακτα παιδιά του κόσμου κερδίζουν το ειδικό πρωτοχρονιάτικο δώρο του Αη Βασίλη για τα πιο φρόνιμα παιδιά της χρονιάς. Ένα ταξίδι στο διάστημα, που αρκεί για να συνειδητοποιήσουν, ο μεν Άη Βασίλης ότι τελικά «αυτοί που περισσότερο χρειάζονται τα δώρα και τις καλές κουβέντες είναι οι άτακτοι», τα δε παιδιά ότι μπορούν να περνούν εξίσου διασκεδαστικά χωρίς να κάνουν ζημιές.
Στο βιβλίο πρωταγωνιστούν δύο δίδυμες, η Εύα και η Άρτεμις, που έχουν (διόλου τυχαία) τα ονόματα των δίδυμων κοριτσιών μου, τα οποία διαρκώς εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους που ο εξαιρετικός εικονογράφος Γιώργος Σγουρός τις ζωγράφισε πανομοιότυπες. Ένα υπέροχο βιβλιαράκι ενός υπέροχου συγγραφέα (του αδελφού μου!) που τελειώνει με μια πανέξυπνη ανατροπή.
(Ηλικία: 6+, Εκδόσεις Μεταίχμιο)
Μαρί Κολμόν – Μίσκα. Ένα χριστουγεννιάτικο παραμύθι.
Ας ξεκινήσω γράφοντας ότι, κατά τη γνώμη μου, όλα τα βιβλία των Εκδόσεων Κόκκινο είναι μικρά αριστουργήματα. Αποτελούν, επίσης, το τέλειο δώρο - και παραγγέλνοντας από το site τους http://www.ekdoseis-kokkino.gr, έρχονται στο σπίτι σας με courier (χωρίς χρέωση) και 10% έκπτωση. Από άποψη κειμένου και από άποψη εικονογράφησης, ο μικρός αυτός εκδοτικός οίκος της Καλαμάτας, έχει ανεβάσει τον πήχη πολύ ψηλά στο παιδικό βιβλίο. Το χριστουγεννιάτικο παραμύθι του Μίσκα με γέμισε ευφορία και μ’ έκανε να δακρύσω και φοβάμαι πως ότι και να γράψω δεν θα μπορέσω να αποδώσω την ομορφιά του στις πραγματικές της διαστάσεις.
Ο Μίσκα, ο γλυκύτατος λούτρινος αρκούδος που δημιούργησε ο εικονογράφος Ολιβιέ Ταλλέκ, εγκαταλείπει την κακομαθημένη ιδιοκτήτριά του που τον κακομεταχειριζόταν και ξεκινάει την χαρούμενη του περιπλάνηση στο δάσος: «‘Τραλαλί τραλαλό!’ τραγουδούσε ο Μίσκα συνεχίζοντας το δρόμο του. Είναι υπέροχο να περπατάς ελεύθερος στην εξοχή! Δεν θέλω να ξαναγίνω παιχνίδι κανενός!». Συναντώντας, όμως, τον τάρανδο του Άη Βασίλη και μοιράζοντας μαζί του τα δώρα στα παιδιά την Παραμονή των Χριστουγέννων, φτάνει σ’ ένα φτωχικό καλύβι στην άκρη του δάσους.
Στο καλύβι ζει ένα άρρωστο αγοράκι που έχει αφήσει τα μποτίνια του μπροστά στο τζάκι, περιμένοντας το δώρο του Άη Βασίλη, αλλά στον σάκο του τάρανδου δεν έχει μείνει πια κανένα δώρο. Τότε ο Μίσκα, αποχαιρετώντας μ’ ένα βλέμμα την εξοχή που τόσο αγάπησε και την ελευθερία του, μπαίνει στα μποτίνια του παιδιού χαρίζοντάς του τον πρώτο λούτρινο αρκούδο της ζωής του.
(Ηλικία: 3+, Εκδόσεις Κόκκινο, μετάφραση: Φίλιππος Μανδηλαράς)
Ευγένιος Τριβιζάς – Ένα δέντρο, μια φορά
Έχουμε γνωρίσει τον Ευγένιο Τριβιζά ως συγγραφέα μοναδικών ξεκαρδιστικών παιδικών βιβλίων. Κι έρχεται το Ένα δέντρο, μια φορά, με σαφείς αναφορές στο Κοριτσάκι με τα σπίρτα και μια εξαιρετικά ταιριαστή εικονογράφηση του Νικόλα Ανδρικόπουλου, για να μας δείξει πόσο καλά τα καταφέρνει ο Τριβιζάς να προκαλεί όχι μόνο γέλιο, αλλά και ατόφια συγκίνηση. Μια παραμονή Χριστουγέννων. Ένα άσχημο, γυμνό, παραμελημένο δέντρο σε μια πολύβουη πολιτεία. Ένα φτωχό, ορφανό, άστεγο αγόρι. «Στόλισέ με!», το παρακαλάει το δέντρο. Μα το παιδί δεν έχει με τι να το στολίσει. «Στόλισέ με!» Και το αγόρι παίρνει γυαλιστερά χαρτιά από καραμέλες πεταμένες στο δρόμο και τα πλάθει σε μπαλάκια. Ξηλώνει τα κουμπιά από το φθαρμένο παλτό του και με τις κλωστές κρεμάει τις μπαλίτσες στο δέντρο. Κι έρχονται και σαπουνόφουσκες και πυγολαμπίδες και ένα πεφταστέρι προσγειώνεται στην κορυφή του δέντρου. Ευτυχισμένο το παιδί αποκοιμιέται ακουμπώντας πάνω στο δέντρο, ευτυχισμένο και το δέντρο καμαρώνει με τα στολίδια του. Έστω για λίγο, πριν απομείνει μόνο η ανάμνησή τους, το παιδί και το δέντρο πρόλαβαν να ζήσουν την ευτυχία ένα χριστουγεννιάτικο βράδυ. (Ηλικία: 5+, Εκδόσεις Καλέντης)
===
σχόλια