1) Τι συμβαίνει ξαφνικά με το χρηματιστήριο; Γιατι το ενα κράχ ακολουθεί το άλλο;
Είναι στην μοίρα των φουσκών να σκάνε. Αν δει κανείς ψύχραιμα την κατάσταση στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη τα τελευταία τέσσερα χρόνια θα διαπιστώσει το άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ της «τύχης» των χρηματαγορών, από τη μία, και της «προόδου» πραγματικής οικονομίας από την άλλη. Την περίοδο που οι επενδύσεις στην πραγματική παραγωγή είτε μειώνονταν είτε έμεναν σταθερές σε χαμηλά επίπεδα, τα Χρηματιστήρια έκαναν πάρτυ. Γιατί; Επειδή η κεντρική τράπεζα έστελνε ποταμούς ρευστότητας στο χρηματοπιστωτική σύστημα, την ώρα που ο μικρομεσαίος πολίτης υφίστατο την γνωστή λιτότητα. Κάποια στιγμή αυτή η αναντιστοιχία μεταξύ του καλπάζοντος χηρματοποστωτικού συστήματος και μιας ασθμαίνουσας πραγματικής οικονομίας θα «διορθωνόταν» με το σκάσιμο της φούσκας του πρώτου. Όπερ και εγένετο.
Στην Ευρώπη, εδώ και δύο χρόνια, Φραγκφούρτη (δηλαδή ΕΚΤ) και Βερολίνο πασχίζουν να δημιουργήσουν την αίσθηση ότι η Ευρώπη ξεπέρασε την Κρίση του Ευρώ. Οι παρεμβάσεις της ΕΚΤ βοήθησαν στο να περάσει, η Κρίση, από την επιφάνεια στα θεμέλια της οικονομίας. Έτσι, με μια φούσκα, νόμισε η κα Μέρκελ ότι θα «αποδείξει» πως η γενικευμένη λιτότητα και τα στραβά μάτια στις μαύρες τρύπες των τραπεζών θα συγκαλυφθούν. Ιδίως στην βαθειά και συνολικά πτωχευμένη Ελλάδα, προσπάθεια ήταν να δημιουργηθούν δύο φούσκες που θα έδιναν στην κα Μέρκελ και στον κ. Σαμαρά την δυνατότητα να εξαπολύσουν την προπαγανδιστική καμπάνια σύμφωνα με την οποία ο «πόνος» των Μνημονίων έπιασε τόπο.
Η μία φούσκα αφορούσε την αγορά ελληνικών ομολόγων και η άλλη της τραπεζικές μετοχές. Μια «στραβή» όμως κίνηση, με την χυδαία προσπάθεια νέας μεταφοράς δανεικών που έλαβε ο έλλην πολίτης στους τραπεζίτες (με τις λεγόμενες «αναβληθείσες φορολογικές υποχρεώσεις» των τραπεζιτών, που τελικά η ΕΚΤ δεν δέχθηκε) ήταν η πινέζα που έσκασε την φούσκα στο ελληνικό χρηματιστήριο. Έτσι άρχισε η κατρακύλα των μετοχών. Αντίθετα μάλιστα με την υπόλοιπη Ευρώπη, όπου οι μετοχές πέφτουν και η αξίατων ομόλογων αυξάνεται, στην Ελλάδα πέφτουν και τα δύο. Γιατί; Επειδή ξεφούσκωσε πλήρως το Greek Success Story...
2) Μπορεί να ανησύχησε τόσο πολυ τους ξένους η πρόθεση του Σαμάρα να βγει απο το μνημόνιο που να επηρέασαν το χρηματιστήριο;
Όπως έλεγα εδώ πριν καιρό πολύ, οι ξένοι δεν ήρθαν για να μείνουν. Γνώριζαν ότι το Greek Success Story θα ξεφούσκωνε και, για αυτό, ήρθαν για να φύγουν την κατάλληλη στιγμή – με το που θα έσκαγε κι αυτή η φούσκα.
Είδαν λοιπόν τον γελοίο χειρισμό των «αναβληθεισών φορολογικών υποχρεώσεων» από το Υπουργείο Οικονομικών, συνειδητοποίησαν ότι αυτή η κυβέρνηση δεν είναι ικανή καν να αποδράσει από χαρτοσακκούλα, και αποφάσισαν πως η στιγμή της εξόδου ήρθε. Δεν έτρεφαν ποτέ τις φαντασιώσεις που η συγκυβέρνηση θέλει να καλλιεργήσει στο δικό μας το μυαλό.
3) Αν αυτό συμβαίνει με τον μνημονικό Σαμάρα, τι προβλέπεις οτι θα συμβεί αν η επόμενη κυβέρνηση (ΣΥΡΙΖΑ η οποίος άλλος) θελήσει να διαγράψει το χρέος η να καταργήσει το μνημόνιο; Τι θα συμβεί στα spreads και στο χρηματιστήριο; Και πώς θα μπορέσει μια επόμενη κυβέρνηση να υψώσει το ανάστημα της;
Το χρέος θα διαγραφεί, σε μεγάλο ποσοστό του, όποια κυβέρνηση και να βρίσκεται στα πράγματα. Αυτό συμβαίνει με όλα τα μη βιώσιμα χρέη – κουρεύονται ό,τι απειλές και να εκτοξευτούν από τους δανειστές στον υπερχρεωμένο. Τα Μνημόνια δεν ήταν παρά μια απόπειρα να αναβληθεί για το μέλλον το κούρεμα, έτσι ώστε Αθήνα και Βερολίνο να μην χρειαστεί να παραδεχθούν την χρεοκοπία άμεσα αλλά με κόστος την συρρίκνωση της κοινωνικής οικονομίας της χώρας μεγαλύτερη και πιο μακροπρόθεσμη από εκείνη που θα παρατηρούσαμε αν το κούρεμα είχε γίνει άμεσα. Οπότε, το ζήτημα δεν είναι αν ένα μεγάλο μέρος του χρέους διαγραφτεί. Το ζήτημα είναι να έρθει μια ώρα αρχύτερα η πραγματική αντιμετώπιση του προβλήματος μέσα από μια διαπραγμάτευση που θα μειώσει διαχρονικά το κόστος της χρεοκοπίας τόσο για την Ελλάδα όσο και για τους εταίρους μας.
Υπό αυτή την έννοια, η όποια ελληνική κυβέρνηση (και, προφανώς, μια μελλοντική κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ) έχει ιερή υποχρέωση να βάλει μπρος αυτό που δεν έχει γίνει από το 2010: μια πραγματική, σκληρή διαπραγμάτευση της οποίας στόχος θα είναι όχι το να κουκουλωθεί η πτώχευση με νέα δάνεια (τα οποία θα χρησιμοποιούμε για να αποπληρώνουμε τα ήδη μη βιώσιμα υπάρχοντα δάνεια) αλλά να επιλυθεί. Πώς; Με τον συνδυασμό (α) ενός γενναίου κουρέματος του δημόσιου χρέους, (β) της ανάληψης από την ΕΚΤ και τον ESM της διαχείρισης και ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών (τις οποίες ούτε οι τραπεζίτες ούτε το ελληνικό δημόσιο μπορούν να βγάλουν από την μόνιμη χρεοκοπία), και (γ) επενδυτικού προγράμματος για τον ιδιωτικό τομέα.
Όσο διαρκεί αυτή η διαπραγμάτευση, δεν έχει απολύτως καμία σημασία πόσο θα πάνε τα spreads ή το χρηματιστήριο. Ας πάνε στο 1000% τα πρώτα και ας επιστρέψει στις 500 μονάδες το δεύτερο. Έτσι κι αλλιώς, τα spreads και οι τιμές των μετοχών της τελευταίας χρονιάς του Greek Success Story ήταν φούσκες. Όσο λοιπόν διαρκεί η διαπραγμάτευση, spreads και μετοχές δεν μας ενδιαφέρουν. Κι αυτό επειδή με το τέλος της διαπραγμάτευσης, εφόσον η Ελλάς ξαναγίνει βιώσιμη οικονομία, τα spreads θα καταβαραθρωθούν και οι μετοχές θα ανέβουν. Άλλωστε αυτά τα νούμερα δεν είναι παρά μια θολή αντανάκλαση της πραγματικότητας. Αυτό που προέχει δεν είναι η αντανάκλαση αλλά η ίδια η πραγματικότητα που μόνο μια σκληρή διαπραγμάτευση μπορεί να πετύχει. Για να προκύψει όμως μια τέτοια διαπραγμάτευση, χρειάζεται μια κυβέρνηση που δεν νοιάζεται για την αντανάκλαση (spreads και Χρηματιστήριο) και δεν φοβάται να χρησιμοποιήσει τα διαπραγματευτικά της χαρτιά: την απειλή βέτο στις Συνόδους Κορυφής και μη αποπληρωμής των παλαιών ομολόγων που, ανοήτως, αγόρασε η ΕΚΤ.
4) Τι σημαίνει πρακτικά η πτώση του χρηματιστηρίου για την πραγματική οικονομία της χώρας;
Τίποτα απολύτως, όταν η πτώση αφορά μείωση τιμών από επίπεδα φούσκας. Ποτέ καμία πραγματική οικονομία δεν ωφελήθηκε από την φούσκα στο Χρηματιστήριο.
Όπερ μεθερμηνευόμενο, το σκάσιμό της δεν αποτελεί λόγο ταραχής – παρά μόνο για τους άφρονες που είχαν επενδύσει πάνω της.
*Η μόνιμη, εβδομαδιαία στήλη του Γ. Βαρουφάκη στη LIFO είναι εδώ.
σχόλια