Είχα την τύχη να το δω σε μια "κλειδωμένη" προσωπική προβολή.
Το "Δείπνο για Λίγους" είναι μια δεκάλεπτη, αλληγορική ταινία κινουμένων σχεδίων, υποβλητική, δυνατή που θα παιχτεί το επόμενο διάστημα σε φεστιβάλ (και στην Ελλάδα, είμαι σίγουρος).
Μίλησα με τον Νάσο Βακάλη -που ζει και εργάζεται εδώ και πολλά χρόνια στο Λος Άντζελες-, για το πώς έφτιαξε μια ταινία τόσο διαφορετική απ' τις χολυγουντιανές που γυρίζονται γύρω του.
Τo φιλμ σας ξεκινά με μια ρήση του Μπρεχτ. Θέλετε να μας μιλήσετε γι' αυτήν και για τη σχέση της με το φιλμ; Aλλά και το πώς αποφασίσατε να κάνετε ένα τόσο πολιτικό, αλληγορικό φιλμ;
Όπως αναφέρατε η ταινία είναι ένα κοινωνικοπολιτικό αλληγορικό φιλμ σχετικά με την ανακύκλωση των διαφόρων δυναμικών μέσα σε μια δομημένη κοινωνία. Αρχικά δεν είχα υπόψη μου να βάλω κάτι από τον Μπρέχτ γιατί δεν ήταν και η έμπνευση μου για το θέμα.
Αργότερα όμως είχα την ευκαιρία να διαβάσω το ποίημα του "From A German War Primer" και είδα ότι κάποιες αναφορές ήταν θεματικά παράλληλες με το δικό μου έργο. Πιστεύω ότι η ρήση αυτή προδιαθέτει τον θεατή για αυτό που θα δει και για αυτόν τον λόγο ξεκίνησα έτσι την ταινία μου. Μου άρεσε όμως και γιατί έχει ένα τόνο ειρωνείας που μεταφράζεται σχεδόν Καβαφικά και στα Ελληνικά, δηλαδή δεν χάνεται στην μετάφραση, και αυτή η ειρωνεία είναι ένα από τα βασικά συναισθήματα που μένουν στον θεατή με το κλείσιμο της ταινίας.
Όσο για το πώς το αποφάσισα να κάνω ένα πολιτικό και αλληγορικό φιλμ, μου ήρθε η ιδέα όταν μιλούσα στο τηλέφωνο πριν 3 χρόνια με ένα φίλο και παρομοίασα στην εκφορά του λόγου τις γάτες που βλέπει κανείς στις ταβέρνες να πηδάνε στο τραπέζι για να κλέψουν λίγο φαγητό με την κοινωνία που περιμένει την ευκαιρία να πάρει πίσω κάτι που της ανήκει. Έτσι γεννήθηκε η ταινία στο μυαλό μου και μετά εμπλουτίστηκε με ολα τα άλλα στοιχεία που την απαρτίζουν.
Σ' αυτό το Δείπνο για Λίγους (νύχτα με θέα τη θάλασσα και τη βροχή, στο μισοκατεστραμένο κάποτε αρχοντικό κτίριο), οι λίγοι που τρώνε -οι πλούσιοι, οι προύχοντες, οι διανοούμενοι και οι κληρικοί-, είναι κι αυτοί αλυσοδεμένοι! Τι θέλατε να πείτε με αυτό;
Είναι δύσκολο να εξηγήσει κανείς όλες τις λεπτομέρειες χωρίς να έχει απέναντι του κάποιον που έχει δει το φιλμ. Όλοι αυτοί όμως που τόσο εύστοχα επονομάσατε, που τρώνε συνεχώς και δίνουν πολύ λίγα, δεν είναι και αυτοί με την σειρά τους κύριοι της δικής τους μοίρας. Όταν μια γάτα κυνηγώντας ένα κεφτέ τρυπώνει κάτω από το τραπέζι τότε βλέπει ότι κάτω από το τραπέζι μια τεράστια αλυσίδα έχει δέσει τους πρωταγωνιστές. Αυτή η αλυσίδα αντιπροσωπεύει τη κρυφή υπόγεια σχέση όλων των εξουσιών που τις δένει στην κοινή μοίρα της διαπλοκής, και σαν ένας πύθωνας, τις σφίγγει αλλά και τις ενώνει.
Πλέον δεν ξέρει κανείς που σταματά η μία και αρχίζει η άλλη μια και είναι τόσο μπλεγμένη η κατάσταση όσο ένα κουλουριασμένο φίδι. Είναι λοιπόν μια άλλη αλληγορία μέσα στην αλληγορία της ταινίας. Αργότερα όταν η τίγρης επιτίθεται είναι οι αλυσίδες που δεν τούς αφήνουν να τρέξουν και να σωθούν έτσι ο ένας παίρνει μαζί τού τον άλλο στην καταστροφή. Φυσικά και η γάτα που κατά λάθος είδε αυτή την κρυφή δυναμική δεν μπορεί να επιστέψει πίσω, η πραγματική έκταση αυτής τής διαπλοκής πρέπει πάση θυσία να παραμείνει κρυφή.
Θα ήθελα να μου μιλήσετε λίγο για τη διαδικασία του animation του συγκεκριμένου φιλμ.
Γενικά δεν είμαι ξένος με το κινούμενο σχέδιο. Αυτό έχω σπουδάσει και αυτή είναι η δουλειά μου. Το κινούμενο σχέδιο βέβαια που κάνω για την Dreamworks δεν έχει σχέση με αυτό εδώ καθότι η φύση των ταινιών είναι θεματολογικά διαφορετική. Το ‘Dinner For Few” δεν είναι μια ταινία ψυχαγωγίας ή δράσης. Αντίθετα ειναι μια πολιτική ταινία με στοιχεία τρόμου. Δουλεύοντας λοιπόν καθημερινά το πρωί στην Dreamworks δεν έμενε και πολύς χρόνος ελεύθερος, έτσι η ταινία πήρε περίπου 3 χρόνια να ολοκληρωθεί κυρίως με πολλά ξενύχτια και σαββατοκύριακα πάνω στον υπολογιστή.
Σχετικά με το στυλ νομίζω είναι ανάλογο και της θεματολογίας. Υπάρχει μια επιρροή από τα graphic novels, κυρίως αυτά που έχουν σκοτεινά θέματα και στον χειρισμό του χρώματος και της σκληρότητας των σκιάσεων. Πέρα από αυτό είναι ένα πιο βατό τεχνικά στυλ γιατί δεν έχει ιδιαίτερες απαίτησης, κυρίως σε χρόνο παραγωγής, στο στάδιο της επεξεργασίας της εικόνας, το rendering που λέμε στην δουλειά μας. Αυτό μου έδωσε την δυνατότητα να κάνω κάτι που θα μπορούσα να ολοκληρώσω με τις δικές μου τεχνικές δυνατότητες και στον δικό μου χρόνο.
Έχετε δουλέψει με πολλές εταιρίες animation στις ΗΠΑ, και μάλιστα έχετε βραβευτεί και με Emmy για τo online animation Off Mikes του ESPN. Τι ξεχωρίζετε εσείς απ' την καριέρα σας;
Έχω δουλέψει σε περισσότερες από 30 ταινίες μεγάλου μήκους, έχω σκηνοθετήσει διάφορες μικρές, σειρές κινουμένων σχεδίων για την τηλεόραση και το ιντερνέτ και μια πληθώρα από διαφημιστικά και τηλεοπτικά specials. Στην καθημερινότητα της δουλείας μου στα διάφορα στούντιο δεν έχω και ιδιαίτερες επιλογές για τα projects που μου αναθέτουν, και γενικά είμαι πιο γνωστός για τις ταινίες της Dreamworks παρά την δική μου σινεματογραφία που λίγο η πολύ μέχρι πρόσφατα αντιπροσώπευε ένα παρόμοιο θεματικά έργο.
Αυτό είναι η παιδική κωμωδία και γενικά παιδικές ταινίες περιπέτειας και δράσης με κωμικά στοιχεία καθώς και κάποια πιο ενήλικα θέματα, πάντα με χιούμορ, όπως αυτό που βραβεύτηκε με EMMY που αναφέρατε.
Το «Dinner For Few» είναι μια αναχώρηση από αυτή την χροιά και ξεχωρίζει τόσο θεματικά όσο και καλλιτεχνικά ως προς την γραφή του. Πιστεύω είναι ό,τι καλύτερο έχω να δείξω από την δική μου δημιουργική σκοπιά γιατί θέλει να πει κάτι και όχι απλά να διασκεδάσει το θεατή.
Απ' ό,τι ξέρω ζείτε στο Los Angeles εδώ και πολλά χρόνια. Πώς είναι η ζωή σας εκεί;
Η ζωή στο Los Angeles και γενικότερα στην Αμερική είναι διαφορετική από την ζωή στην Ελλάδα. Αν μπορώ να πω κάτι είναι ότι γενικά στην ζωή κανείς δεν μπορεί να τα έχει όλα. Έχεις λοιπόν στην Ελλάδα κάποια πλεονεκτήματα και έχεις στην Αμερική κάποια άλλα. Βέβαια πάντα παίζει ρόλο το τι είναι αυτό που ενδιαφέρει τον κάθε άνθρωπο και άμα αυτό τελικά πληρείται στην ζωή του εκεί που διαμένει. Αυτό που έχω συνειδητοποιήσει είναι ότι τα προβλήματα υπάρχουν παντού αλλά είναι διαφορετικά.
Μπορεί δηλαδή η Αμερική να είναι πολύ καλύτερη σε θέματα πχ επαγγελματικά, να έχει δυνατή οικονομία και να δίνει την δυνατότητα στον καθένα να δουλέψει αρκεί να το θέλει, αλλά συγχρόνως είναι μια αχανής και απρόσωπη χώρα που σε άλλα θέματα όπως πχ την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για τον εργαζόμενο και για τον πολίτη γενικά, ή την χρήση και ασφάλεια των όπλων να βρίσκεται μερικές δεκαετίες για να μην πω έναν αιώνα πίσω.
Υπάρχουν άραγε παραλληλισμοί των πλουσίων του Χόλιγουντ με τους ήρωες του νέου σας φιλμ;
Συγκεκριμένα δεν είχα κάτι τέτοιο στο μυαλό μου πέρα από το ότι ένας από τους ήρωες-γουρούνια της ταινίας τον είχα επονομάσει το Media pig. Αυτή είναι ίσως και η μόνη σχέση μεταξύ της ταινίας και κάτι που μπορεί να αντιπροσωπεύει το Χόλιγουντ μέσα απ τα Media, την παραπληροφόρηση ή το livestyle. Άμα λοιπόν πιστευτούμε ότι το Χόλιγουντ σου πουλάει παραμύθι για να σε παρασύρει από την πραγματικότητα τότε όντως υπάρχει αυτή η σχέση στην σκηνή όπου το Media pig αντί να ταΐσει τις γάτες τις βάζει να κυνηγάνε ένα κουρδιστό ποντίκι.
Πώς βλέπετε την κατάσταση στην Ελλάδα, και μετά τις πρόσφατες Ευρωεκλογές;
Η κατάσταση τής Ελλάδας με στενοχωρεί αφάνταστα. Βέβαια εγώ έφυγα από την Ελλάδα στα 19 μου και γύρισα πίσω το 2000 πολύ πριν την κρίση για να ξαναφύγω για δεύτερη φορά αργότερα το 2004 αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα ήθελα μια μέρα να επιστρέψω.
Πώς όμως μπορεί ένας μετανάστης σαν και έμενα, η ομογένεια, που ακούω να λένε τόσες φορές στην τηλεόραση, να μπορέσει να αντέξει την παραφροσύνη του ελληνικού κράτους; Άμα είναι κάτι που λειτουργεί εδώ στην Αμερική αυτό είναι το δημόσιο, για να πούμε και του στραβού το δίκαιο δηλαδή, πίσω στη Ελλάδα για να καταφέρεις να κάνεις μια απλή διαδικασία συναλλαγής πρέπει να χάσεις μια και δυο μέρες. Αυτά δεν τα βγάζω από το κεφάλι μου, όπως σας είπα γύρισα στην Ελλάδα και άνοιξα μια εταιρία και ειλικρινά δεν μπορούσα να δουλέψω γιατί έτρεχα όλη μέρα να μετακινώ χαρτιά από δω και από κει.
Αυτό δεν νομίζω οι Ευρωεκλογές μπορούν να το διορθώσουν, θέλει μια πιο ριζική αλλαγή, πρέπει το κράτος να καταλάβει ότι υπάρχει για τον πολίτη και όχι το αντίθετο.Τώρα όσον αφορά το άμα πιστεύω ότι θα βελτιωθεί κάτι στο μέλλον, άμα πάρει κανείς την ταινία μου σαν το ιδεολογικό μου μέτρο, μάλλον οχι...
Κατά τη γνώμη μου, ρόλο συμπρωταγωνιστή στο φιλμ έχει η μουσική..
Την μουσική της ταινίας ανέλαβε ο Κώστας Χρηστίδης πολύ γνωστός στο Los Angeles αλλά και στην Ελλάδα από την μουσική του στις Ελληνικές παραγωγές «Eduart», «Poker Face» και «Αν». Με τον Κώστα έχω συνεργαστεί αρκετές φορές στο παρελθόν σε διαφορετικά στυλ δουλειάς που απαιτούσαν και διαφορετική μουσική.
Επειδή γνωρίζω τον Κώστα πολύ καλά του είχα δείξει τα σχέδια για την ταινία καθώς και το animatic από πολύ νωρίς και η επιλογή της μουσικής που θα ταίριαζε με την ταινία μας είχε απασχολήσει από τότε. Αρχικά εγώ επέμενα σε ένα πιο ηλεκτρονικό αποτέλεσμα με πιο σκληρά όργανα ενώ ο Κώστας ήθελε μια ορχηστρική προσέγγιση που να αποδίδει μια εναλλαγή από μουσικά σύνολα.
Επειδή η ταινία θεματικά διαγράφει ένα κύκλο, αποφάσισε να γράψει ένα κεντρικό θέμα, πράγμα σπάνιο για ταινία μικρού μήκους, το οποίο το χρησιμοποιεί τόσο στην αρχή όσοι και στο τέλος με διαφοροποιήσεις όπως την πρόσθεση χορωδίας. Ανάμεσα σε αυτά τα δυο όμως κομμάτια εναλλάσσει μια πληθώρα από άλλες μουσικές προτάσεις για να καλύψει την ροή της ταινίας άλλοτε παίζοντας μαζί με την εικόνα χτίζοντας πάνω στον οπτικό δυναμισμό και άλλοτε αντίθετα προς αυτόν.
Αρχικά λοιπόν μου παρουσίασε τις ενορχηστρώσεις σε ένα πολύ καλά οργανωμένο μουσικό σύνολο με midi ήχους, και αφού ενθουσίασε τόσο έμενα όσοι και την γυναίκα μου που είναι συμπαραγωγός στην ταινία, μας πρότεινε να πάμε στην Μπρατισλάβα να ηχογραφήσουμε ζωντανά την μουσική. Η ιδέα παρότι οικονομικά δύσκολη, μου άρεσε και ομολογώ ότι ήταν μάλλον μια από τις πιο σωστές αποφάσεις που πήρα σχετικά με την ταινία, γιατί ακούγοντας κανείς την ζωντανή ορχήστρα να παίζει καταλαβαίνει ότι η μουσική παίρνει μια άλλη διάσταση πέρα από την στεγνή ηλεκτρονική απόδοση των midi.
Και τέλος, τι μέλλει γενέσθαι για το φιλμ; Πώς σκοπεύετε να το φέρετε σε επαφή με το κοινό; Θα παιχτεί και στην Ελλάδα;
Έχω διάφορα πλάνα. Πιστεύω όλα εξαρτιόνται από τι απήχηση θα έχει η ταινία και άμα την αγαπήσει το κοινό. Θα αρχίζω με κάποια φεστιβάλ τόσο στην Ελλάδα αλλά και παγκόσμια. Για τη Ελλάδα για εμένα πιο σημαντικό είναι το φεστιβάλ της Δράμας και ακολουθούν μερικά άλλα αποκλειστικά για κινούμενα σχέδια στην Κέρκυρα, Σύρο και Αθήνα. Αυτές είναι και οι μόνες ευκαιρίες να πλησιάσει μια ταινία μικρού μήκους το κοινό της.
Τώρα βέβαια πρέπει πρώτα να την δεχτούν γιατί το να την στέλνεις σε κάποιο φεστιβάλ δεν σημαίνει και αυτομάτως ότι η ταινία θα συμμετάσχει.
Στην Αμερική ελπίζω να καταφέρω του χρόνου να κάνω τις απαιτούμενες προβολές της ταινίας για να μπορεί να είναι υποψήφια για το διαγωνιστικό τμήμα της ακαδημίας κινηματογράφου. Πέρα από αυτά, δηλαδή τα φεστιβάλ, μια ταινία μικρού μήκους ακόμη και εδώ στην Αμερική δεν έχει άλλα περιθώρια όπως για παράδειγμα μια εμπορική εκμετάλλευση που να δικαιολογεί το κόστος παραγωγής.
Οι περισσότεροι από εμάς τις ταινίες τις κάνουμε από αγάπη για το αντικείμενο μας.
σχόλια