Η Αγγελική Μυλωνάκη είναι ιστορικός κινηματογράφου, δημοσιογράφος και Δρ Κινηματογραφικών Σπουδών ΑΠΘ. Ο Γιάννης Γκροσδάνης ειναι δημοσιογράφος και κριτικός κινηματογράφου.Μαζί επιμελήθηκαν το βιβλίο ΣΙΝΕ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ με ιστορίες από τη Θεσσαλονίκη των σινεφίλ, των θερινών σινεμά, των κινηματογραφικών περιοδικών, του Φεστιβάλ Κινηματογράφου. (Συμμετέχουν, εκτός των άλλων οι Αλέξης Δερμετζόγλου, Σωτήρης Ζήκος, Βασίλης Κεχαγιάς, Σάκης Σερέφας, Γιώργος Τούλας, Τoby Lee και Aida Vallejo Vallejo.)
Ρώτησα τους δύο επιμελητές για την ενδιαφέρουσα αυτή έκδοση, και να τι μου είπαν.
Πότε ξεκινά η σχέση της Θεσσαλονίκης με τον κινηματογράφο - και πώς συνεχίζεται στην πορεία;
Η ιστορία του κινηματογράφου υπήρξε από πολύ νωρίς συνδεδεμένη με την ιστορία της πόλης. Στη Θεσσαλονίκη πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες κινηματογραφικές προβολές το 1897, στην αίθουσα του καφενείου «Η Τουρκία», στις αρχές της οδού Εγνατίας, στο Βαρδάρι, ένα μόλις χρόνο μετά την εμφάνιση του πρώτου σινεμά στο Παρίσι. Εδώ δραστηριοποιήθηκαν οι πρώτοι Έλληνες κινηματογραφιστές στις αρχές του 20ού αιώνα, με πρωτεργάτες τους αδερφούς Μανάκια και συνεχιστές τους κινηματογραφιστές των δυνάμεων της Entente, στα ταραγμένα χρόνια των Βαλκανικών Πολέμων και του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο κινηματογραφικός φακός παρακολούθησε με ενδιαφέρον την ιστορική, πολιτική, κοινωνική και πολιτισμική εξέλιξη της πόλης μέσα από τα κινηματογραφικά επίκαιρα ελληνικών και ξένων εταιρειών, τη στιγμή που η Θεσσαλονίκη έδωσε συχνά έμπνευση σε αρκετές ελληνικές και ξένες ταινίες, που γυρίστηκαν ή αναφέρθηκαν στην πόλη, από τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα.
Η σχέση Θεσσαλονίκης και κινηματογράφου συνεχίζεται μέχρι σήμερα, μέσα από μια διαχρονική κινηματογραφική διαδρομή μνήμης και ιστορίας της πόλης και του σινεμά, που ξετυλίγεται μπροστά και πίσω από τη μεγάλη οθόνη.
Πώς αποφασίσατε να δημιουργήσετε αυτό το βιβλίο;
Το βιβλίο προέκυψε από τη μεταξύ μας συνεργασία σε μια σειρά άρθρων με θέμα τα 100 χρόνια κινηματογράφου στη Θεσσαλονίκη για λογαριασμό της πολιτιστικής επιθεώρησης Θεσσαλονικέων Πόλις, με την οποία συνεργαζόμαστε. Το 2012 υπήρξε μια καλή αφορμή αναδρομής στο παρελθόν και στην ιστορία της πόλης, που στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης, ήταν γεμάτο από κινηματογραφικές εικόνες.
Σχεδιάσαμε ένα αρκετά φιλόδοξο πρόγραμμα πολιτιστικών εκδηλώσεων για όλη τη διάρκεια του χρόνου, που θα αναδείκνυαν τη στενή σχέση της Θεσσαλονίκης με τον κινηματογράφο. Ωστόσο, λόγω έλλειψης φορέα υποστήριξης, «περιοριστήκαμε» στην ιδέα ενός βιβλίου για την κινηματογραφική Θεσσαλονίκη.
Σήμερα νιώθουμε διπλά τυχεροί, διότι είχαμε πολύ αξιόλογους ανθρώπους του κινηματογράφου που στήριξαν την πρωτοβουλία μας και έγραψαν για το δικό τους «Σινέ Θεσσαλονίκη», αλλά και ιδιαίτερα υποστηρικτικούς εκδότες, τη Φρόσω και το Λεωνίδα Μιχάλη του University Studio Press. Θεωρούμε ιδιαίτερη τύχη το γεγονός ότι σε μια τόσο δύσκολη εποχή πίστεψαν στην πρότασή μας και πήραν το εκδοτικό ρίσκο μιας πολυσυγγραφικής έκδοσης, χωρίς εκπτώσεις στην ποιότητα.
Πώς επιλέξατε τα θέματα (και πώς καταλήξατε στους συγγραφείς τους);
Καταρτίσαμε έναν βασικό άξονα από τέσσερις θεματικές ενότητες, οι οποίες αντικατοπτρίζουν τις κυριότερες πτυχές του ζητήματος «Θεσσαλονίκη και κινηματογράφος»:
α) Θεσσαλονίκη, η πόλη των σινεφίλ,
β) Θεσσαλονίκη, η πόλη των κινηματογράφων και των κινηματογραφικών περιοδικών,
γ) Θεσσαλονίκη, η πόλη του φεστιβάλ,
δ) Θεσσαλονίκη, κινηματογραφική και κινηματογραφημένη πόλη.
Στη συνέχεια, απευθύναμε ανοιχτή πρόσκληση σε ανθρώπους του κινηματογράφου, Έλληνες και ξένους, νεότερους και παλιότερους, που μοιράζονται την αγάπη για τη Θεσσαλονίκη και το σινεμά. Η ανταπόκριση στην πρόσκλησή μας υπήρξε αναπάντεχα θετική. Καταλήξαμε στους πρώτους δεκαέξι συγγραφείς που μας έστειλαν άρθρα τους, λόγω του μικρού χρονικού περιθωρίου που είχαμε στη διάθεσή μας για την έκδοση του βιβλίου.
Ωστόσο, εκείνο που μας εντυπωσίασε είναι το γεγονός ότι η κινηματογραφική Θεσσαλονίκη κρύβει έναν κρυμμένο θησαυρό, που περιμένει να τον ανακαλύψουμε. Υπάρχουν πολλοί ακόμη άνθρωποι του κινηματογράφου, έτοιμοι να αφηγηθούν τις δικές τους ιστορίες από την πόλη και τον κινηματογράφο, γι' αυτό θέλουμε να ελπίζουμε σε μια εκδοτική συνέχεια.
Δώστε μου μερικά παραδείγματα από τα θέματα που καλύπτονται στο βιβλιο
Θελήσαμε να δώσουμε κινηματογραφική διάσταση στο Σινέ Θεσσαλονίκη. Γι' αυτό ακολουθήσαμε τη λογική μιας σπονδυλωτής ταινίας-βιβλίου, που αναπτύσσεται σε ισάριθμες θεματικές –σεκάνς, στις οποίες ο αναγνώστης θα βρει διαφορετικές «ιστορίες από την πόλη και τον κινηματογράφο». Έτσι υπάρχουν ιστορίες για την κινηματογραφική ζωή στη Θεσσαλονίκη στις αρχές του 20ού αιώνα και το πως το γεννήθηκε το σινεφίλ κοινό της πόλης. Σχολιάζουμε την ιδέα της πόλης-στούντιο, μιας πόλης που πάνω από 100 χρόνια δημιουργεί κινηματογραφικές ιστορίες και αποτελεί ιδανικό σκηνικό για σημαντικές κινηματογραφικές ταινίες.
Θυμόμαστε τα κινηματογραφικά έντυπα που γέννησαν το θεωρητικό λόγο για τον κινηματογράφο (Οθόνη, Κινηματογραφικά Τετράδια, Εξώστης, Φιξ Καρέ, κ.ά.) και τροφοδότησαν την κινηματογραφική κριτική απο την μεταπολίτευση και μετά με σημαντικά κείμενα.
Αναφερόμαστε στις ταινίες, παλιότερες και νεότερες, που γυρίστηκαν στην πόλη και στους δημιουργούς που εμπνεύστηκαν από τη Θεσσαλονίκη (Αγγελόπουλος, Κανελλόπουλος, Δαλιανίδης κ.ά.). Και φυσικά καταγράφουμε την πορεία του Φεστιβάλ Κινηματογράφου και τη σχέση του με την πόλη.
Θεσσαλονίκη και Κινηματογράφος σήμερα = ??
Μια ζωντανή, ανήσυχη, αμφίδρομη σχέση, που διαρκεί στο χρόνο. Τόσο μέσα από το Φεστιβάλ (Κινηματογράφου και Ντοκιμαντέρ), που παραμένει εμβληματικός κινηματογραφικός θεσμός πανελλαδικά, όσο και από ανθρώπους και δράσεις.
Στη Θεσσαλονίκη εδρεύει το πανεπιστημιακό Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ, από τη Θεσσαλονίκη εμπνέονται νέοι σκηνοθέτες, στη Θεσσαλονίκη κυκλοφορούν ακόμη free press έντυπα για το σινεμά (Εξώστης, Film Noir), εδώ βρίσκεται το Μουσείο Κινηματογράφου, η νεοσύστατη Ταινιοθήκη στο Λιμάνι, μικρότερες και μεγαλύτερες κινηματογραφικές λέσχες και φεστιβάλ, σεμινάρια και κινηματογραφικές εκδηλώσεις για μικρούς και μεγάλους, με κίνητρο την αγάπη τους για την πόλη και τον κινηματογράφο.
Χρήστος Πασσαλής και Γιούλα Μπούνταλη - Θεσσαλονίκη. (Ταινία: Χώρα Προέλευσης, του Σύλλα Τζουμέρκα)
σχόλια