Χαρούμενο αντίο στο δημιουργό του Ρετιρέ με την κλασική λίστα: κλισέ φράσεις, απλές καταστάσεις και το στερεοτυπικό «Τίρι τιρί τι τι» του τέλους…
[εικόνα: Intvduals]
Οι τηλεοπτικές σειρές του Γιάννη Δαλιανίδη που πέθανε το Σάββατο, δεν φημίζονται για την καλλιτεχνική τους αξία. Όμως επειδή πέρα απ’ την αξία υπάρχει και το ωμό συναίσθημα, όταν πριν από 10 χρόνια είχα δει τον Δαλιανίδη στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, θέλησα να του πω μπράβο για το Ρετιρέ.
Καθόταν μόνος στο καφέ του Ολύμπιον. Έμοιαζε πως θα χαιρόταν αν του μιλούσε κάποιος, αλλά ντράπηκα. Οι ταινίες του διδάσκονταν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού ως υποδείγματα μιούζικαλ κι εγώ θα τον ευχαριστούσα για τα κλισέ μιας κοινότατης σειράς που τύχαινε να θεωρώ καλτ; Θα ήταν σαν να τον κορόιδευα, πίστεψα.
Αν γύριζε ο χρόνος πίσω θα πήγαινα. Θα του μιλούσα. Γιατί δεν υπάρχει κανένας λόγος ντροπής για την τέχνη (έστω, τη θεωρούμενη κακή) που σε κάνει να νιώθεις χαρούμενος και σου ζεσταίνει την καρδιά.
[Αντίο, λοιπόν, Γιάννη Δαλιανίδη, με ένα απ’ τα πρώτα ποστ μου στο enteka. Το αγαπημένο μου.]
Έντεκα απ’ τα πιο προβλέψιμα κλισέ του Ρετιρέ.
1) Έχει γίνει δεκάδες φορές: Η ανιψιά της Κατερίνας θέλει κάτι. Ψήνει την ανόρεχτη γιαγιά να το απαιτήσει αυτή, τόσο που τελικά η γιαγιά πορώνεται περισσότερο κι απ’ την ανιψιά. Αυτό το καταφέρνει με το να κάνει τη γιαγιά να νιώσει αδικημένη («σε έχει σκλάβα», «μέχρι κι η κουτσή Μαρία έχει πάει στο Λονδίνο» κλπ) ίσως και να την ποτίσει με λίγο ουίσκι για να νιώσει γενναία. Όταν η Κατερίνα γυρίζει πεινασμένη σπίτι η απελευθερωμένη γιαγιά αρχίζει τα «Κοίταξε να δεις Κατερίνα μου, πρέπει να…».
Η Κατερίνα (που συνέχεια λέει «Το φαΐ μου, πού είναι το φαΐ μου;») αναγκαστικά εκρήγνυται. Επαναλαμβάνει δύο φορές την τελική φράση του επεισοδίου (την δεύτερη με περισσότερη έμφαση) και, καθώς παγώνει η εικόνα, ακούγεται το χαρακτηριστικό «♪♪♪ Τίρι τιρί τι τι ♪♪♪» της μουσικής τέλους.
2) Παγαποντιές με δώρα: καλεσμένοι πηγαίνουν ως δώρο ένα πακέτο που είχαν λάβει οι ίδιοι κάποτε χωρίς να το ανοίξουν. Η γκάφα τους αποκαλύπτεται όταν ο εορτάζων ανοίγει το δώρο και βλέπει πως επρόκειτο για δώρο που είχε κάνει ο ίδιος στον καλεσμένο! Ή, εναλλακτικά υπάρχει κάρτα που γράφει Καλή Χρονιά και μια ημερομηνία που έχει ήδη περάσει…
3) Όποτε κάποιος πηγαίνει στο εξωτερικό, την προηγούμενη εμφανίζονται απρόσκλητοι στο σπίτι του φίλοι και συγγενείς με παραγγελίες – χωρίς να του δίνουν όμως λεφτά. Λίστες με δερμάτινα μπουφάν, κρέμες νυκτός, γυαλιά ηλίου κλπ. Ο ήρωας τα δέχεται όλα αυτά ενώ από μέσα του βράζει. «Θες κι εσύ;» λέει σε όλους, «θα σου φέρω κι εσένα». Κι έτσι, ενώ σε κάποια στιγμή θα μπορούσε να είχε αρνηθεί να πάρει άλλες παραγγελίες, σαν από μαζοχισμό, τις δέχεται όλες, ξεσπώντας μόνο στον τελευταίο.
Στο τέλος ο ήρωάς μας τους πετάει όλους έξω, ακυρώνοντας το ταξίδι στο Λονδίνο, ρίχνοντας λοξές ματιές σε όποιον του είχε προτείνει να κάνει το ταξίδι και φωνάζοντας: "Άμα είναι έτσι, δεν πάω πουθενά! Δεν πά-ω που-θε-νά!"
(♪♪♪ Τίρι τιρί τι τι! ♪♪♪)
4) Κάποιος ενοχλητικός έρχεται σπίτι κι αρχίζει να τηλεφωνεί στην Αμερική μιλώντας με το πάσο του. Η Κατερίνα κρατιέται με νύχια και με δόντια για δυο-τρία λεπτά. Τελικά, σε έξαλλη κατάσταση, κόβει το καλώδιο του τηλεφώνου και πετάει (με verbal abuse) το άτομο έξω απ’ το σπίτι. / Επίσης με τηλέφωνο, στο γραφείο: Από τη στιγμή που η Χαρούλα θα σηκώσει το τηλέφωνο (με το χαρακτηριστικό «Κόσμοςλεγεταιπαρακαλώ») θα εμπλακεί σε καβγά με όποιον την κάλεσε, εκτοξεύοντας ειρωνείες μεγατόνων.
5) Η κυρία Σοφία, μετά από ώρες ταπεινωτικής κουβέντας, έχει πείσει την Κατερίνα να δεχτεί να έρθουν στο σπίτι όλοι οι γείτονες-κομπάρσοι, για να παίξουν χαρτιά ή να κάνουν επίδειξη τάπερ ή οτιδήποτε τέτοιο. Η Κατερίνα βράζει από μέσα της αλλά κλείνεται στην κουζίνα για να φάει απερίσπαστη. Σύντομα οι καλεσμένοι θα κάνουν κάτι που θα την ταράξει (και θα της καταστρέψει την ιερή γι’ αυτήν στιγμή του φαγητού) και θα ξεσπάσει πάνω τους λέγοντας με έμφαση: «Βρε έξω απ’ το σπίτι μου, είπα, έ-ξω απ’ το σπί-τι μου!!”
(♪♪♪ Τίρι τιρί τι τι! ♪♪♪) [Στην περίπτωση χαρτοπαιξίας καλεί και την αστυνομία.]
6) Έξοδος σε ταβέρνα: (έχει συμβεί με όλους τους ήρωες, ας πάρουμε την Κατερίνα).
Την έχει πείσει η μητέρα της ότι «Είναι Παρασκευή βράδυ, μέχρι κι η κουτσή Μαρία βγαίνει, εμείς ποτέ δεν βγαίνουμε κλπ κλπ» και όλοι μαζί κατευθύνονται σε ταβέρνα: Όλα όμως πάνε στραβά, λες κι επίτηδες για να δικαιώσουν την Κατερίνα που δεν ήθελε να βγει.
Αρχικά δεν υπάρχει τραπέζι κι ο σερβιτόρος είναι αγενέστατος. Η ζοχαδιασμένη Κατερίνα υπομένει - με συγκρατημένη γκρίνια ("Πάμε να φύγουμε είπα!"). Τελικά κάθονται, όμως ο σερβιτόρος αργεί να πάρει την παραγγελία - η Κατερίνα πλέον βράζει και προτείνει να γυρίσουν σπίτι. Κατά σατανική σύμπτωση όλα τα φαγητά που θέλει έχουν τελειώσει – νιώθει ήδη κάπως δικαιωμένη.
Αρχίζει να επαναλαμβάνει με νόημα και ειρωνεία: «Ταβέρνα δεν θέλατε;» Κάποτε έρχονται τα φαγητά αλλά είναι φριχτά. Η μαμά της Κατερίνας, που επέμενε να έρθουν, αηδιάζει με το απαίσιο φαγητό και δεν μπορεί να το φάει... ΕΚΡΗΞΗ!!!
Η Κατερίνα, πλήρως δικαιωμένη, αρπάζει το κουτάλι της μαμάς της και, καθώς νιώθει ότι πλησιάζει το τέλος του επεισοδίου, αρχίζει να μπουκώνει την κυρία Σοφία με το ζόρι. Αυτή αντιστέκεται αλλά η Κατερίνα συνεχίζει λέγοντας: "Θα το φααας… Ταβέρνα δεν ήθελες; Τώρα θα το φααας!"
[♪♪♪ Τίρι τιρί τι τι! ♪♪♪]
7) Κλοπή: Χάνεται κάτι. Είτε σε σπίτι είτε στο γραφείο. Οι μισοί υποστηρίζουν ότι εκλάπη οι άλλοι ότι απλά χάθηκε και πρέπει να ψάξουμε καλύτερα. Κάποιοι λένε να ψαχτούμε μεταξύ μας και να καλέσουμε την αστυνομία, κάποιοι προσβάλλονται και δεν δέχονται, αρχίζουν να μαλώνουν μεταξύ τους, η καχυποψία φωλιάζει στις καρδιές όλων μας. Τελικά η τσάντα / το κόσμημα / το πορτοφόλι / το λαχείο βρίσκεται κάπου παραπεταμένο. Κάποιοι ντρέπονται κάποιοι νιώθουν δικαιωμένοι. [Αν μιλάμε για νικηφόρο λαχείο θα αποδειχτεί πως είχαν κάνει λάθος, αυτοί είχαν το Λαϊκό αλλά τα νούμερα που κέρδιζαν ήταν του Εθνικού. [Αυτό πρέπει όμως να αποκαλυφθεί αφού το λαχείο χαθεί και –πανηγυρικά- ξαναβρεθεί].
8) Από τα πιο προβλέψιμα κλισέ όταν ένας ήρωας κάνει πάρτι: όλοι οι καλεσμένοι, χωρίς να έχουν συνεννοηθεί, θα του φέρουν το ίδιο δώρο. Στην πέμπτη καφετιέρα που θα λάβει, ο ήρωας θα πρέπει να εκραγεί, πετώντας έξω τους φίλους του. Επίσης αυτό που καλεί κόσμο στο σπίτι του για επίσκεψη πολλές φορές νιώθει παραγκωνισμένος: Ο κόσμος αρχίζει να βλέπει ελληνική ταινία ή ματς και αγνοεί τον οικοδεσπότη. Η αντίδρασή του είναι η αναμενόμενη…
9) Στα τηλεοπτικά του σενάρια ο Δαλιανίδης, μέσα απ’ την επανάληψη και την υπερβολή αναδείκνυε γλαφυρά κλασικές πτυχές των Ελλήνων. Ας πούμε: Η Κατερίνα περιμένει στην ουρά του περιπτέρου για να τηλεφωνήσει και όλοι αργούν και μιλούν με τις ώρες κι αυτή τους βρίζει, αλλά όταν έρχεται η σειρά της αργεί περισσότερο απ' όλους. Ή, μπαίνει στο ταξί παρ’ ό,τι υπάρχει ήδη κάποιος μέσα, αλλά όταν ο ταξιτζής συνεχίζει να βάζει ετερόκλητο κόσμο μέσα και αυτή αρχίζει να στριμώχνεται εξανίσταται με την κλασική ελληνική υποκρισία της…
10) «Η καρδιά μου!» Το παθαίνουν η Ξυνή, η κυρία Θάλεια, κι η κυρία Σοφία, όταν ακούν κάτι που δεν τους αρέσει ως κόλπο για να περάσουν το δικό τους.
«Θα πάτε διακοπές χωρίς εμένα; Αχ,αχ, αχ η καρδία μου». Υπάρχει και σε πιο μεγαλόψυχη version: «Πηγαίνετε, παιδιά μου, στην έκθεση επίπλων για τη νέα κρεβατοκάμαρά σας, τι δουλειά έχω εγώ η γριά μαζί σας;… Να, θα καθίσω εδώ πέρα ολομόναχη, που έχω και την καρδιά μου… Πηγαίνετε…».
11) Μετά από άπειρα προβλήματα, η ηρωίδα -ας πιάσουμε την Χαρούλα- κατορθώνει να πάει διακοπές μόνη στην ησυχία της φύσης, σε ένα ενοικιαζόμενο δωμάτιο. Μαντεύετε τη συνέχεια: εμφανίζεται ο Φοίβος, για να κατσικωθεί.
Ορκίζεται ότι δεν το έχει πει σε κανέναν – αυτό είναι το cue για να μπει η κυρία Ζαχαροπούλου λέγοντας «Ααα Χαρούλα, ωραία είστε εδώ!» Ακολουθεί και το υπόλοιπο καστ της σειράς (ένας-ένας) λέγοντας «Ααα, ωραία είστε εδώ.» Η Χαρούλα (ή ο εκάστοτε ήρωας) με αυταπάρνηση θα τους δεχτεί όλους -και θα της φάνε και όλους τους κεφτέδες της- μέχρι που δεν θα αντέξει άλλο.
Όταν στο πρώην ήσυχο εξοχικό θα μπει και ο τελευταίος κομπάρσος του Ρετιρέ, λέγοντας «ενοχλώ; Δεν ενοχλώ» ή «Ααα, ωραία είστε εδώ!» η Χαρούλα, τα μαζεύει, και τους όλους αφήνει σύξυλους ουρλίαζοντας: «Καλύτερα στην πόλη. Καλύ-τε-ρα στην πό-λη!!»
[♪♪♪ Τίρι τιρί τι τι! ♪♪♪ – σφυρίχτρα – μουσική τίτλων τέλους…]
αύριο πάλι
σχόλια