Tην πορεία του εμβολιασμού στην Ελλάδα και τα τελευταία δεδομένα για τα εμβόλια και τις όποιες ανεπιθύμητες ενέργειες, ανέλυσε η καθηγήτρια Παιδιατρικής και Λοιμωξιολογίας, και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων και Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Μαρία Τσολιά.
Στην Ελλάδα οι εμβολιασμοί ξεκίνησαν στις 27 Δεκεμβρίου και η χώρα διανύει την τρίτη εβδομάδα της επιχείρησης. Ταυτόχρονα με τον εμβολιασμό των υγειονομικών, διενεργείται και ο εμβολιασμός σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων ενώ στις 16 Ιανουαρίου θα ξεκινήσει και ο εμβολιασμός των πολιτών ηλικίας άνω των 85 ετών.
Μέχρι σήμερα έχουν γίνει 65.000 εμβολιασμοί στην Ελλάδα, δηλαδή έχει λάβει δόση του εμβολίου της Pfizer το 0,59% του πληθυσμού.
«Κάθε μέρα που περνά επιβεβαιώνεται όλο και περισσότερο πως έχουμε στα χέρια μας ένα ασφαλές εμβόλιο, ένα ισχυρό όπλο [...] για την έξοδο από αυτή την δύσκολη κατάσταση και θα μας βοηθήσει να ανακτήσουμε την κανονική ζωή μας. Θα πρέπει ο καθένας από εμάς που καλείται να εμβολιαστεί να ξεπεράσει τυχόν φόβους ή κάποιο δισταγμό, και να μην στερήσει από τον εαυτό του αλλά και από τους άλλους γύρω του την προστασία που προσφέρει ο εμβολιασμός», δήλωσε η Δρ. Τσόλια.
Τι ισχύει για τις ενδεχόμενες ανεπιθύμητες παρενέργειες
«Με μια πρώτη ματιά είναι ίσως φυσικό να είναι κανείς διστακτικός όταν πρόκειται μάλιστα για ένα νέο εμβόλιο που αναπτύχθηκε με την χρήση μιας νέας τεχνολογίας. Όμως πρέπει να γνωρίζουμε ότι υπήρχε ήδη γνώση και εμπειρία πολλών ετών από τις προσπάθειες και τις κλινικές μελέτες για την ανάπτυξη εμβολίων με mRNA κατά του καρκίνου αλλά και κατ' άλλων, λοιμογόνων παραγόντων» υπογράμμισε η κα Τσολιά.
Η τόσο γρήγορη πρόοδος επιτεύχθηκε με την συνεργασία της επιστημονικής κοινότητας, των κυβερνήσεων, των εθνικών και διεθνών οργανισμών, καθώς και με την προσέλκυση χρηματοδότησης από ιδιωτικούς και κρατικούς πόρους. «Πρόκειται για ένα τεράστιο επίτευγμα της παγκόσμιας κοινότητας και το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν έγιναν μειώσεις στις προδιαγραφές για την έγκριση των εμβολίων από τους ρυθμιστικούς οργανισμούς».
Μέχρι πότε είναι πιθανό να εκδηλωθούν παρενέργειες
«Πολλοί αναρωτιούνται αν ο χρόνος παρακολούθησης των εμβολιασμένων είναι αρκετός και αν είναι δυνατόν να εκδηλωθούν ανεπιθύμητες ενέργειες αρκετά χρόνια αργότερα. Η εμπειρία όμως από τα εμβόλια μέχρι σήμερα, είναι ότι δεν έχει καταγραφεί ποτέ πρόβλημα υγείας που να εκδηλωθεί χρόνια πολλά μετά τον εμβολιασμό. Οι ενδεχόμενες ανεπιθύμητες ενέργειες εκδηλώνονται άμεσα, έως λίγους μήνες μετά τον εμβολιασμό.»
Εκατομμύρια δεδομένα
Η παρακολούθηση του εμβολιασμού συνεχίζεται καθώς εμβολιάζονται εκατομμύρια άνθρωποι και τα δεδομένα αναλύονται διαρκώς. Μέχρι σήμερα δεν έχουν αναφερθεί απρόσμενες, απειλητικές ή πολύ ανεπιθύμητες ενέργειες. Όλα τα συμβάντα που σχετίζονται χρονικά με τον εμβολιασμό εξετάζονται και καταγράφονται και μελετάται η αιτιολογική συσχέτισή τους. Το ίδιο γίνεται και στην Ελλάδα από τον ΕΟΦ και αναμένεται η ανάλυση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Σε αρκετές περιπτώσεις κάποια συμπτώματα οφείλονται σε άγχος και σε συναισθηματική φόρτιση κατά την ώρα του εμβολιασμού. Σε παγκόσμια κλίμακα έχουν γίνει πάνω από 30 εκατομμύρια εμβόλια. Στις ΗΠΑ έχουν διενεργηθεί περίπου 10 εκατ. εμβόλια των Pfizer-BioneTech.
Τι ισχύει για τις αλλεργικές αντιδράσεις
Πρόσφατα δημοσιεύτηκαν σημαντικά δεδομένα σχετικά με την συχνότητα εκδήλωσης αλλεργικών αντιδράσεων μετά την χορήγηση του εμβολίου, από το κέντρο ελέγχου των νόσων των ΗΠΑ. Μελετήθηκαν τα πρώτα 1,8 εκατ. εμβολιασμών και φαίνεται πως οι σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις είναι εξαιρετικά σπάνιες αφού καταγράφηκαν μόλις 21 αναφυλακτικές αντιδράσεις που όλες αντιμετωπίστηκαν επιτυχώς με την χορήγηση αδρεναλίνης.
Η συχνότητα των αναφυλακτικών αντιδράσεων υπολογίζεται σε μία περίπτωση ανά 90.000 εμβολιασμών ενώ για τα υπόλοιπα εμβόλια, «αυτό που ξέραμε μέχρι σήμερα είναι περίπου μία περίπτωση ανά εκατομμύριο εμβολιασμών. Είναι δηλαδή κάπως αυξημένες αλλά σαν απόλυτος αριθμός είναι πολύ σπάνιες. Αυτός είναι ο λόγος που δεν καταγράφηκε αυξημένος αριθμός αναφυλακτικών αντιδράσεων στις κλινικές μελέτες που εμβολιάστηκαν περίπου 15.000 με 20.000 άτομα», εξήγησε η κα Τσολιά.
Η αντένδειξη στον εμβολιασμό
«Μοναδική αντένδειξη στον εμβολιασμό είναι το ιστορικό αναφυλαξίας στην πολυαιθυλενογλυκόλη, μια ουσία που υπάρχει στο εμβόλιο και χρησιμοποιείται σε καλλυντικά και φάρμακα. Αντένδειξη είναι η επίσης είναι το ιστορικό αλλεργικής αντίδρασης σε προηγούμενη δόση του εμβολίου.»
Αντίθετα, η ύπαρξη αλλεργίας σε τροφές (π.χ αυγό, φιστίκι), κατοικίδια, τσιμπήματα εντόμων, φάρμακα που χορηγούνται από το στόμα ή το λάτεξ, πιστεύεται ότι δεν σχετίζεται καθόλου με τον εμβολιασμό και δεν αποτελεί αντένδειξη. Παρ' όλα αυτά, όσοι έχουν ιστορικό σοβαρής αλλεργίας θα πρέπει να συμβουλεύονται προηγουμένως τον αλλεργιολόγο που τους παρακολουθεί.
Η ύπαρξη προηγούμενου ιστορικού άμεσης αλλεργικής αντίδρασης σε άλλο εμβόλιο ή ενέσιμο φάρμακο δεν αποτελεί απόλυτη αντένδειξη. Τα άτομα αυτά μπορούν να εμβολιαστούν αν τα αποφασίσουν αλλά θα πρέπει να ληφθούν ιδιαίτερες προφυλάξεις και ο εμβολιασμός τους να γίνει σε νοσοκομειακό περιβάλλον. Σημαντικό ρόλο θα πρέπει να παίξει ο κίνδυνος έκθεσης στη λοίμωξη ή της βαριάς νόσησης λόγω ηλικίας ή χρόνιου νοσήματος.
Τι ισχύει για όσους έχουν ήδη νοσήσει και τις έγκυες
Κατά τη διάρκεια των κλινικών μελετών εμβολιάστηκαν άτομα που είχαν προηγουμένως μολυνθεί από τον ιό και ο εμβολιασμός τους αποδείχθηκε ασφαλής. Η ανοσία μετά από φυσική λοίμωξη είναι γνωστό πως διαρκεί τουλάχιστον τρεις μήνες και υπάρχουν νεότερα στοιχεία που δείχνουν πως διαρκεί ακόμα και έξι μήνες. Για τον λόγο αυτόν συστήνεται τα άτομα που έχουν επιβεβαιωμένα νοσήσει από λοίμωξη SARS-COV-2 να αναβάλλουν τον εμβολιασμό για διάστημα τριών μηνών από τον εμβολιασμό έτσι να εμβολιαστεί κάποιος άλλος που δεν έχει προστασία.
Σε ό,τι αφορά τον εμβολιασμό των εγκύων και των γυναικών που θηλάζουν, η κα Τσολιά τόνισε πως αν και ο απόλυτος κίνδυνος από την covid-19 είναι χαμηλός για τις έγκυες, έχει διαπιστωθεί πως έχουν αυξημένου κίνδυνου σοβαρότερης νόσου με ανάγκη εισαγωγής σε ΜΕΘ σε σύγκριση με γυναίκες που δεν είναι έγκυες. Επίσης υπάρχει ο κίνδυνος πρόωρου τοκετού.
Στις κλινικές μελέτες εμβολιάστηκαν αρκετές γυναίκες που αργότερα διαπιστώθηκε πως ήταν σε ενδιαφέρουσα και παρακολουθούνται στενά. Στο μέλλον θα διεξαχθούν συγκεκριμένες μελέτες ενώ δεν αναμένεται να υπάρξει κάποια επίδραση του mRNA στο έμβρυο.
Αν μία έγκυος ανήκει σε ομάδα για την οποία συστήνεται ο εμβολιασμός μπορεί να αποφασίσει να εμβολιαστεί, τόνισε η κα Τσόλια, προσθέτοντας πως δεν συστήνεται να αποφεύγεται η εγκυμοσύνη μετά τον εμβολιασμό.
Τέλος δεν υπάρχουν δεδομένα σχετικά με την ασφάλεια του εμβολιασμού στις γυναίκες που θηλάζουν ή τα βρέφη τους. Όμως τα εμβόλια mRNA δεν αναμένεται να έχουν αρνητικές επιδράσεις στο βρέφος και για τον λόγο αυτό οι γυναίκες που θηλάζουν μπορούν να επιλέξουν να εμβολιαστούν.
