Είχα αγαπήσει έναν αδέσποτο μαύρο σκυλάκο που φώναζα αυθαιρέτως Μπόγκαρτ επειδή σύχναζε στην «Καζαμπλάνκα». Αποδείχτηκε πως ούτε αδέσποτος ούτε αρσενικός ήταν. Μόνο μερακλού και παρεόβια.
Η Ιεράπετρα, όπως πολλές περιοχές της ελληνικής επαρχίας, έχει λογής παθογένειες. Αλλά αν κάτι δεν μπορεί να μην παρατηρήσει κάποιος, είναι πως στους δρόμους της δεν βλέπει αδέσποτα. Όχι ότι δεν υπάρχουν, αλλά σίγουρα ο αριθμός τους έχει μειωθεί σημαντικά. Όχι τυχαία, ασφαλώς...
Για πόλη βαριά 17.000 ανθρώπων, υπάρχουν δυσανάλογα πολλές δομές φροντίδας ζώων –η άτυπη δομή του Δήμου (που σε συνεργασία με τους ντόπιους κτηνιάτρους, εθελοντές και τα υπόλοιπα καταφύγια αναλαμβάνουν στειρώσεις) και τα καταφύγια του Τάκη (Takis Shelter), της Μαρίας Φραγκούλη και του Γιαννη Πιτικάκη (Jutta Shelter)– που περιθάλπουν άρρωστα ζώα, στειρώνουν, φροντίζουν, ταΐζουν και διαθέτουν για υιοθεσία.
Μια επίσκεψη στο μεγαλύτερο και μάλλον πιο «διεθνές» από αυτά μαρτυρά πως οι άνθρωποι των καταφυγίων της Ιεράπετρας, μικρών και μεγάλων, με αφετηρία την αγάπη και την αφοσίωσή τους για τα ζώα, δουλεύουν ακούραστα για ψυχές χαμένες και ανυπεράσπιστες, χωρίς να αφήνουν τίποτα στην τύχη, κόντρα σε δυσκολίες συγκυριακές ή μεθοδευμένες και τις περισσότερες φορές σε βάρος του προσωπικού τους χρόνου.
Στο καταφύγιο του Τάκη
Παραμονές «Μπάλλου» και σε όλη τη χώρα βροχές, καταιγίδες και φθινοπωρινή θλίψη, εδώ λιακάδα. Άλλος θεός. Κάτω από τις ακτίνες του ήλιου ο Τάκης απαντά στα τηλέφωνα, χαϊδεύει τα τετράποδα που πηγαινοέρχονται, συνεννοείται με τους ανθρώπους του, μιλά με τους νιόφερτους επισκέπτες. Μεταξύ τους ένα ζευγάρι από την Ολλανδία, η Άστριντ και ο Ρίκο μαζί με τη χαρούμενη Πάολα, τη μαύρη σκυλίτσα με παράλυση στα πίσω της πόδια που είχαν πάρει πριν από τρία χρόνια από το καταφύγιο.
Δίπλα στους Ολλανδούς επισκέπτες, ένα ζευγάρι που ήρθε από την Ιταλία μόνο και μόνο για να υιοθετήσει ένα αδέσποτο και είναι έτοιμο να φύγει πια έχοντας στα χέρια την ξανθούλα Ντέιζι.
Οι άνθρωποι των καταφυγίων της Ιεράπετρας, μικρών και μεγάλων, με αφετηρία την αγάπη και την αφοσίωσή τους για τα ζώα, δουλεύουν ακούραστα για ψυχές χαμένες και ανυπεράσπιστες, χωρίς να αφήνουν τίποτα στην τύχη, κόντρα σε δυσκολίες συγκυριακές ή μεθοδευμένες και τις περισσότερες φορές σε βάρος του προσωπικού τους χρόνου.
Μετά τους χαιρετισμούς και τα πρώτα χάδια στα σκυλιά που κυκλοφορούν ελεύθερα, οι επισκέπτες, όλοι τους από το εξωτερικό, φεύγουν για να ξεναγηθούν στους χώρους του καταφυγίου. Σε ένα πέτρινο πεζούλι τα λέμε με τον Τάκη, ενώ δεκάδες σκυλιά γύρω γαβγίζουν εν χορώ...
— Έρχονται συχνά επισκέπτες εδώ;
Καθημερινά. Από όλο τον κόσμο.
— Κυρίως από πού;
Γερμανία, Ολλανδία, Φινλανδία, Βέλγιο, Δανία, Ιταλία. Κι από Αμερική. Αρκετοί από Αμερική.
— Έχουν έρθει εδώ για διακοπές; Ή επί τούτου για το καταφύριο;
Ορισμένοι μόνο για το καταφύγιο. Χθες ήταν πέντε άτομα άνθρωποι από το Κονέκτικατ. Πριν από πέντε ημέρες από το Λος Άντζελες. Πάρα πολλοί από το Σικάγο.
— Και υιοθετούν; Φεύγουν με σκυλάκια;
Από την Αμερική όχι. Ορισμένοι θέλουν, αλλά δεν το θέλω εγώ, είναι μεγάλο ταξίδι. Τα σκυλιά υιοθετούνται κυρίως στη Γερμανία, Φινλανδία, Ολλανδία, Σκανδιναβία.
— Πώς σου προέκυψε όλο αυτό;
Εγώ είχα ένα ναιτ κλαμπ, ήμουν και 20 χρόνια στη νύχτα. Πρώτα ως DJ, μετά είχα το δικό μου κλαμπ. Το '86-'87, που ήμουν 15-16, αναβόσβηνα τα φωτάκια στην πρώτη ντίσκο, τη «Ζαναντού». 20 χρόνια στη νύχτα.
Μετά παράτησα το κλαμπ που είχα και έτυχε μια μέρα να πάω στη χωματερή. Απλώς να δω πού πετάν τα σκουπίδια. Κι εκεί συνάντησα ένα σκυλί που ήταν τραυματισμένο. Το κόκαλό του εξείχε από το κορμί του. Και το λυπήθηκα. Το μάζεψα, το πήγα στον κτηνίατρο, δεν ήξερα πού να το αφήσω αφότου έγινε καλά, οπότε το πήγα πάλι πίσω στη χωματερή. Αλλά το επισκεπτόμουν κάθε μέρα. Και είχα δεθεί με το σκυλί αυτό.
Όμως στη χωματερή είχε κι άλλα σκυλιά. Κι έτσι κατέληξα να δεθώ με περίπου 70 σκυλιά στη χωματερή, που με περίμεναν κάθε μέρα. Τότε είχα φύγει κι από το νάιτ κλαμπ κι ήμουν οικονομικά άνετος. Επειδή αυτά τα σκυλιά της χωματερής ήταν άρρωστα και εγώ τα έκανα καλά και με περίμεναν κάθε μέρα, ορισμένοι που περνούσαν από τη χωματερή με απείλησαν πως θα τα σκοτώσουν. Τους είπα να μου δώσουν έναν μήνα διορία για να βρω πού θα τα πάω. Καλύτερα έτσι. Καλύτερα να πλησιάζεις με το καλό αυτόν που θέλει να κάνει κάτι κακό και να βρίσκεις μια δίκαιη λύση, παρά να γίνονται φασαρίες.
Μετά από 25 μέρες βρήκα ένα χωράφι, το αγόρασα, έκανα ένα καταφύγιο, το οποίο ήταν και είναι γύρω στα 400-500 μέτρα από τη χωματερή και ένα ωραίο πρωί περπατήσαμε με τα σκυλιά όλα και μπήκαμε στο καταφύγιο.
— Σε ακολούθησαν;
Με ακολούθησαν. Αυτά τα σκυλιά όμως είχαν ανάγκες. Τροφές, φάρμακα, φροντίδα. Δεν ήξερα πως χρειάζονταν τόσα χρήματα για όλα αυτά. Οπότε σε κάποια φάση τα έχασα όλα. Μέσα σε δύο χρόνια, εκεί που είχα 185.000 ευρώ, έφτασα να εξαφανιστούν όλα. Πούλησα το αυτοκίνητο, είχα ένα παπί με το οποίο πηγαινοερχόμουν και μετέφερα με τα χέρια μου τα σκυλιά για τον κτηνίατρο.
Κατάντησα να χρωστάω στην πόλη, γύρω-γύρω, περίπου 50.000 ευρώ. Έψαχνα όλες τις επαφές του τηλεφώνου κι ό,τι έβρισκα, έπαιρνα τηλέφωνο και ζητούσα βοήθεια. Οι γονείς μου με πήγαν στον ψυχολόγο κάποια στιγμή γιατί νόμιζαν πως δεν ήμουν καλά. Μου είπε ο ψυχολόγος πως απλώς έχω ένα πάθος για ζώα, «δεν είσαι άρρωστος, παιδί μου», και σε δέκα λεπτά μ' έδιωξε.
— (γέλια)... και δεν ξαναπήγες.
Δεν ξαναπήγα, όχι.
— Οι γονείς σου τι λένε για όλο αυτό;
Οι γονείς μου τότε ήταν εντελώς κατά σ' αυτό που έκανα, γιατί είχα καταστραφεί. Ήταν στενοχωρημένοι και νευριασμένοι μαζί μου. Ήταν εναντίον μου. Με πετούσαν κι έξω από το σπίτι.
— Και τώρα;
Τώρα έρχονται στο καταφύγιο, δουλεύουν για τα σκυλιά. Ο αδερφός μου δουλεύει πλέον μαζί μας. Όλοι τώρα βοηθούν τα ζωάκια.
— Είναι μια δικαίωση.
Είναι μια δικαίωση. Κι αυτοί έγιναν άλλοι άνθρωποι. Τώρα κατάλαβαν τι έκανα εγώ τότε και πλέον μαζί μου βοηθούν κι αυτοί τα ζώα. Και το κάνουν απ' την καρδιά τους τώρα.
Για να επανέλθω, από το +185, έφτασα να χρωστάω 50 χιλιάρικα. Κανείς δεν βοηθούσε και οι γονείς μου με έβγαζαν έξω απ'το σπίτι. Μια μέρα με πήρε μια γυναίκα που μου είπε πως είναι δημοσιογράφος από τη Daily Mail και ήθελε συνέντευξη. Εγώ δεν το σπουδαιολόγησα. Μου πήρε συνέντευξη η κυρία και μετά από ενάμιση μήνα, τότε που ήμουν απελπισμένος και νόμιζα πως είχα τελειώσει, που ήμουν έτοιμος να πουλήσω το καταφύγιο που είχα τότε και το είχα αγοράσει 30.000, για μόλις 10.000 ευρώ, που ήμουν έτοιμος να κάνω τη μεταφορά ημέρα Τετάρτη, ξυπνάω τη Δευτέρα, δύο μέρες πριν και βλέπω μηνύματα.
— Δηλαδή στο παρατσάκ.
Στο παρατσάκ, ναι, για δύο μέρες. Δευτέρα –θυμάμαι πολύ καλά– ξυπνάω και είχα πολλά μηνύματα στο Facebook, στο Skype, παντού. «Συγχαρητήρια, συγχαρητήρια Τάκη, σε έγραψε η Daily Mail...». Και μπαίνω στον λογαριασμό στο Paypal, όπου είχα 10-15 ευρώ, και βλέπω 2.000 ευρώ. Και πατούσα ανανέωση και γινόταν 2.200, 2.500, 2.700.
Να μη τα πολυλογώ, μετά το δημοσίευμα, μέσα σε δύο εβδομάδες μαζεύτηκαν τα 50.000 που χρωστούσα, ξεχρέωσα, μου πήραν και αυτοκίνητο οι followers της σελίδας μου που ήρθαν μέσω της Daily Mail στο Facebook.
Και τώρα που μιλάμε, τα πέντε στρέμματα έχουν γίνει πενήντα, το κοντέινερ όπου έμενα τώρα έχει γίνει σπίτι όπου μένουν και οι εθελοντές που έρχονται, τα 70 ζώα είναι τώρα 400, έχουν υιοθετηθεί τουλάχιστον 1.000 σκυλια από ανθρώπους που έρχονται από όλο τον κόσμο και έχω βοηθήσει συνολικά περίπου 2.000 σκυλιά. Ορισμένα βεβαίως έχουν πεθάνει. Άλλα πέθαναν στα χέρια μου όταν τα έβρισκα, άλλα πέθαναν επειδή ήταν πολύ άρρωστα, έχω βρει κουταβάκια να είναι νεκρά αγκαλιασμένα... Τραγικές στιγμές...
— Τι νιώθεις σ' αυτές τις περιπτώσεις;
Πόνο. Αλλά έχω γίνει σκληρός, δεν γίνεται αλλιώς. Πόσο θα πονάς; Έναν μήνα, δύο μήνες; Δύο, τρία χρόνια; Έχουν περάσει οκτώ χρόνια τώρα. Θα πονάς συνέχεια; Δεν γίνεται. Μετά παθαίνεις ανοσία, γίνεσαι πέτρα για να προστατεύσεις τον εαυτό σου και όλα τα ζωάκια. Έχω συμφιλιωθεί με τον θάνατο για να επιβιώσω εδώ πάνω.
— Οι Γεραπετρίτες βοηθούν σε όλο αυτό; Υιοθετούν;
Όχι, οι Γεραπετρίτες δεν υιοθετούν. Ό,τι σκυλιά υπάρχουν στο καταφύγιο –τα τελευταία οκτώ χρόνια έχω βοηθήσει γύρω στα 2.000 σκυλιά– είναι από τους Γεραπετρίτες. Από τον δήμο Ιεράπετρας.
— Οι οποίοι σε παίρνουν τηλέφωνο;
Και με παίρνουν τηλέφωνο και τα βρίσκω στους δρόμους. Και όλα τα σκυλιά είναι απ' τον δήμο.
— Άρα δεν υιοθετούν. Βοηθούν καθόλου; Με φαγητό, εθελοντισμό...;
Ούτε με εθελοντισμό, ούτε επισκέπτονται το καταφύγιο. Άντε να έχουν έρθει αυτά τα οκτώ χρόνια πέντε άτομα από Ιεράπετρα.
— Αυτό δεν σε πληγώνει;
Δεν με πειράζει. Εγώ θέλω να είμαι εντάξει. Τώρα, τι κάνει ο ένας κι άλλος, από τη στιγμή που δεν με πειράζουν, δεν τους πειράζω κι εγώ.
— Οπότε Έλληνες-ξένοι, χάσμα.
Ναι. Αν έχουν υιοθετηθεί 1.000 σκυλιά, τα 995 έχουν πάει στο εξωτερικό. Όχι απλώς έχουν πάει. Έχουν έρθει και τα έχουν πάρει από το εξωτερικό. Και, μάλιστα, έχουν έρθει μόνο και μόνο για να πάρουν ένα ζωάκι.
— Με αυτούς τους ανθρώπους κρατάς επαφές;
Βεβαίως. Κάθε μήνα έχουμε update για τα σκυλιά που υιοθετούν και πάντα έχουμε επαφή. Τις προάλλες, μια γυναίκα που είχε υιοθετήσει ένα σκυλί από εδώ ήταν σε ένα πάρκο στην Ελβετία, πέρασε από δίπλα τους ένα άλογο, χτύπησε το σκυλί, το οποίο φοβήθηκε και χάθηκε. Και μέσα σε λίγες ώρες το βρήκαν.
Εκεί βέβαια είναι οργανωμένα τα πράγματα, δεν έχει αδέσποτα, ήταν σαν τη μύγα μες το γάλα. Εδώ όπου κι αν πας, βλέπεις ένα σκυλί δεμένο με αλυσίδα. Και μαρτυράει. Να πεθάνει εκεί δεμένο, μετά από 5, 6, 7, 10, 15 χρόνια, να έχει ζήσει ζωή μαρτυρική.
— Έχουν όνομα τα ζωάκια;
Όλα έχουν όνομα.
— Πόσες γάτες και πόσα σκυλιά έχεις;
Έχουμε 50 γάτες και γύρω στα 400 σκυλιά, από τα 530 που είχαμε. Στο καταφύγιο δουλεύουν 9 άτομα. Έχω δικό μου κτηνίατρο, υπάρχουν άνθρωποι που καθαρίζουν τα κόπρανα από τα σκυλιά, άλλοι που καθαρίζουν τον ξενώνα (όπου μένουν οι ξένοι εθελοντές), άλλοι που ταΐζουν κ.λπ.
— Πώς είναι δομημένο το καταφύγιο;
Είναι σκόρπια τα σκυλιά στα πενήντα στρέμματα, σε χώρους, χωρισμένα σε γκρουπ.
— Υπάρχει κάποιο κριτήριο σ'αυτό;
Ναι, βέβαια. Ο χαρακτήρας και το μέγεθός τους. Μέσα στον κάθε χώρο υπάρχουν το πολύ δέκα σκυλιά.
— Περίγραψέ μου μια κλασική μέρα σου.
Το πρωί ξυπνάω, μάλλον δεν ξυπνάω, σηκώνομαι, γιατί δεν κοιμάμαι. Στο κρεβάτι μου έχω πάντα το λιγότερο 7-8 σκυλιά...
— Τη Γριούλα;
Τη Γριούλα, τη Μάμι, την Τζένι, τον Γκράνπα και άλλα...
— Τα οποία είναι δικά σου...
Είναι δικά μου, ναι, δεν είναι για υιοθεσία. Και για να κοιμηθείς εκεί, πρέπει να ξέρεις γιόγκα. Να κλείσεις τα πόδια σου, να είναι ακίνητα, να προσαρμοστούν τα σκυλιά. Και βέβαια υπάρχουν γύρω-γύρω πάνες στο υπνοδωμάτιο για να κατουράνε τα σκυλιά.
Όταν σηκώνομαι, λοιπόν, θα βγω έξω με το μηχανάκι. Θα κάνω τη βόλτα στο καταφύγιο για να τσεκάρω πως είναι όλα καλά, θα δω τα παιδιά που δουλεύουν, μήπως χρειάζονται κάτι, τι ανάγκες υπάρχουν στο καταφύγιο. Μια ομάδα σκυλιών, που είναι οι συνοδοί μου δίπλα στη μηχανή, με περιμένουν κάθε μέρα να τρέξουμε γύρω γύρω στο καταφύγιο. Θα φροντίσουμε τα ζώα, θα τα ταΐσουμε, θα περιμένουμε τους επισκέπτες, θα κάνουμε τα ψώνια, θα σώσουμε ό,τι ζωάκι χρειάζεται βοήθεια, θα βοηθήσουμε όλους αυτούς που μας παίρνουν τηλέφωνο – υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι που έχουν προβλήματα, κυρίως οικονομικά, δεν έχουν να ταΐσουν τα ζώα τους και βοηθάμε εμείς γιατί τις τροφές. Ή πληρώνουμε πολλά στους κτηνιάτρους για τα δικά τους ζώα γιατί εκείνοι δεν έχουν τη δυνατότητα.
— Η κοινωνική ζωή στην καθημερινότητά σου;
Δεν έχω προσωπική ζωή, δυστυχώς.
— Δεν σε ενοχλεί αυτό;
Μ' αρέσει αυτό που κάνω. Το αγαπάω. Και γι' αυτό γίνεται και καλά. Οπότε δεν με νοιάζει που δεν έχω προσωπική ζωή. Θέλω όμως κι εγώ να κάτσω σε ένα τραπέζι, να απλώσω μια χωριάτικη, ένα τζατζικάκι, να βάλω και μια μπίρα και να φάω σαν άνθρωπος. Δεν μπορείς σ' αυτό το σπίτι να φας.
Κάποια στιγμή είχαμε 37 μέσα, τώρα έχουμε 23. Όρθιος, στο πόδι, με το κουτάλι ψηλά και να σε κοιτάζουν όλα τα ζωάκια. Δηλαδή για μένα η απόλαυση θα ήταν να κάτσω να φάω ένα πιάτο φαγητό ήρεμα. Φέτος έκανα ένα μπάνιο, πέρυσι άλλο ένα, τα τελευταία οκτώ χρόνια έχω κάνει 4-5 μπάνια. Απαράδεκτο.
— Παρόλη την προσπάθεια, επικρίσεις δέχεσαι; Έχει τύχει να σε κατηγορήσουν για κάτι;
Εδώ μου έκαναν καταγγελία πως εμπορεύομαι τα ζώα μου και πως έχω κάποιον στην Ισπανία με τον οποίο κάνω εμπόριο. Βγήκαν δύο που όλοι τους ξέρουν και κάνουν καταγγελίες για όλα τα καταφύγια, ήρθε εδώ η Κτηνιατρική και με ξεσκόνισε κοιτάζοντας τα πάντα. Εκείνοι βέβαια έμειναν έκπληκτοι και έκαναν μια αναφορά, μια έκθεση στον εισαγγελέα. Αλλά δεν με κάλεσε κανείς να πάω στον εισαγγελέα. Όπου να πάω να πω τι; Πως έχω φτιάξει έναν παράδεισο και βοηθάω τα ζώα; Αυτό δηλαδή είναι κακούργημα;
— Άρα σε καλό βγήκε η καταγγελία...
Βεβαίως. Κάθε εμπόδιο σε καλό, όπως λέει η παροιμία.
— Είχες διανοηθεί, όταν ξεκινούσες, πως θα κατέληγε έτσι;
Όχι. Όλα έγιναν μόνα τους, αυτόματα. Δηλαδή σα να βάζεις το νερό στ' αυλάκι.
— Μα μ' αυτόν τον τρόπο υποβαθμίζεις τη δική σου προσπάθεια, που είναι τιτάνια.
Ναι, αλλά έγινε μόνη της, τίποτα δεν προγραμματίστηκε. Όλα έγιναν μόνα τους. Και νιώθω δικαιωμένος γιατί ό,τι υπάρχει έχει γίνει με αγάπη. Δεν θα άλλαζα τίποτα. Αν δεν υποφέρεις, δεν υπάρχει μέλλον. (Γέλια) Με κοιτάζει η Αποστολία γιατί το ακούει συχνά. Αν δεν υποφέρεις, δεν πρόκειται να πετύχεις. Θα πασχίσεις, θα υποφέρεις, θα το παλέψεις και θα τα καταφέρεις.
«Ρώτα τον πώς φαντάζεται τη ζωή του σε μερικά χρόνια» φωνάζει από λίγο πιο μακριά η Αποστολία, την οποία, όταν ρωτώ εγώ για τον ρόλο της, ο Τάκης αποκαλεί «δεξί μου χέρι, αφού το αριστερό είχε σπάσει και είναι μπανταρισμένο».
«Θέλω να ηρεμήσω. Το τέλειο για μένα θα ήταν να μην υπήρχαν αδέσποτα, να μην υπήρχαν ζωάκια που υποφέρουν, να είμαι σε μια ερημική τοποθεσία με τα αγαπημένα μου ζωάκια, μακριά από τους ανθρώπους και κοντά στη φύση» λέει εν είδει κατακλείδας ο ίδιος.
— Πώς γίνονται οι υιοθεσίες;
«Ήταν μια πάρα πολύ δύσκολη χρονιά με τον κορωνοϊό, όπως για όλους, κι αυτό μας μπλόκαρε. Φτάσαμε στο σημείο να έχουμε 500 σκυλιά τον χειμώνα, πράγμα πολύ δύσκολο γιατί, όταν τα σκυλιά μένουν για πάρα πολύ καιρό σε ένα καταφύγιο, δεν κοινωνικοποιούνται όπως πρέπει. Έπρεπε λίγο να ανεβάσουμε ρυθμούς όταν με το καλό άνοιξαν οι πτήσεις, στα μέσα Μαΐου. Έχουμε τρία δίκτυα που μας βοηθούν σε Γερμανία, Ολλανδία, Φινλανδία» παραδέχεται η Αποστολία από τη Λάρισα που, ασχολούμενη με εθελοντισμό και ζώα χρόνια και γνωρίζοντας τη δράση του Τάκη, αποφάσισε να αιτηθεί μια θέση εργασίας στον Νότο.
«Η βασική προϋπόθεση για να υιοθετήσει κανείς ένα ζώο είναι είτε να έρθει ο ίδιος εδώ πέρα, είτε να επικοινωνήσει με τα foster homes που έχουμε σε αυτές τις χώρες. Ζητάμε διάφορες πληροφορίες, φωτογραφίες από τον χώρο, οικογενειακή κατάσταση, αν έχουν εμπειρία με ζωάκια. Μιλάμε μαζί τους τηλεφωνικά ή με βιντεοκλήσεις όσες φορές χρειαστεί. Υπήρχε κόσμος τον χειμώνα με τον οποίο, επειδή είχε κολλήσει η κατάσταση, μιλούσα μέχρι και για πέντε μήνες» εξηγεί.
— Υπάρχει χημεία μεταξύ των σκυλιών και των επίδοξων γονέων;
Έχουν κάποια σκυλάκια στο μυαλό τους. Οι περισσσότεροι βέβαια επιλέγουν κάποιο εντελώς διαφορετικό από αυτό που είχαν στο μυαλό τους γιατί το βασικό είναι να υπάρξει χημεία μεταξύ τους. Και το θέμα δεν είναι τι θέλει ο κηδεμόνας, είναι να σε διαλέξει το ζώο. Πάντα. Πάντα το ζώο διαλέγει, πάντα τους λέω πως δεν πρέπει να αγχώνονται και να ανησυχούν και το σωστό θα έρθει σε σένα. Το πρόβλημα είναι όταν πλησιάζουν πολλά, οπότε οι άνθρωποι συγκινούνται, γιατί είναι και άλλης νοοτροπίας, και θέλουν να πάρουν περισσότερα.
— Και τελικά υιοθετούν;
Συγκριτικά με πέρυσι, παρά τους χαμένους πέντε μήνες, έχουμε ανέβει πάρα πολύ στις υιοθεσίες. Μέχρι στιγμής έχουμε κάνει 184 υιοθεσίες.
Τα foster homes μάς βοηθούν πολύ γιατί ένα σκυλί μπαίνει στη διαδικασία να ζήσει σε ένα σπίτι, να δει πώς είναι. Τα περισσότερα παθαίνουν σοκ. Κάποια εγκλιματίζονται κατευθείαν, άλλα αναρωτιούνται πού βρίσκονται. Μας έχει τύχει σκυλί που χτυπούσε στη τζαμαρία γιατί δεν μπορούσε να καταλάβει πως ήταν τζάμι. Είναι σοκαριστικό.
Γι' αυτό και ο Τάκης πολλές φορές βάζει τα σκυλιά μέσα στο σπίτι για να εξοικειωθούν με την ιδέα. Ό,τι συμβαίνει, συμβαίνει με κάποιο στόχο. Γι' αυτό είναι πολύτιμη η βοήθεια των visitors που μας έρχονται, τους οποίους πηγαίνουμε σε όσο περισσότερες περιοχές γίνεται, ώστε να μη χάνουν τα σκυλιά την ανθρώπινη επαφή τους, το χάδι.
— Υπάρχουν ζώα που έχουν μείνει χρόνια;
Ναι. Τις προάλλες υιοθετήθηκε σκυλίτσα δέκα χρόνων που είχε μείνει στο καταφύγιο έξι χρόνια. Είχαμε πολύ ωραίες υιοθεσίες φέτος. Και με χαροποιεί ιδαίτερα το ότι ο κόσμος έρχεται συνειδητά και υιοθετεί ανάπηρα, μεγάλα σε ηλικία, ζώα που έχουν ανάγκη.
Η περίπτωση της Πάολα το επιβεβαιώνει. «Είναι ιδιαίτερη, καλή και όμορφη. Δεν χρειαζόταν να είναι τέλεια για να υιοθετήσουμε. Εξάλλου, ποιος από εμάς είναι τέλειος...» λέει η Άστριντ, δίνοντας το καλύτερο επιχείρημα σε οσους θέλουν μια τετράποδη παρέα, να κάνουν το βήμα και να υιοθετήσουν ένα αδέσποτο, και σε όσους δεν θέλουν, να αναθεωρήσουν.
