Σε καμιά άλλη ήπειρο στον κόσμο δεν αναλώνεται «το σύμπαν» σε συζητήσεις για την αξία ή τα προβλήματα της αλλαγής ώρας από χειμερινή σε θερινή και το αντίθετο. Και ενώ τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν μπορούν να ομονοήσουν, τα χαράματα της 31ης Οκτωβρίου οι ωροδείκτες θα γυρίσουν πάλι μία ώρα πίσω.
Ποια είναι η «σωστή» ώρα; Η επιθυμητή; Η χειμερινή ή ή θερινή; Η ΕΕ είχε καθορίσει την αλλαγή της ώρας με δεσμευτική οδηγία το 2002 για όλα τα κράτη-μέλη, αλλά η πρακτική είχε ήδη ξεκινήσει δεκαετίες νωρίτερα. Στόχος της αλλαγής ήταν η καλύτερη χρήση του φυσικού φωτός για εξοικονόμηση ενέργειας μετά την πετρελαϊκή κρίση του 1973.
Βέβαια ο στόχος δεν φαίνεται να έχει υλοποιηθεί. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος της Γερμανίας, ναι μεν εξοικονομείται ηλεκτρική ενέργεια (σ.σ που θα κατανάλωναν οι λαμπτήρες), αλλά τους κρύους μήνες του χειμώνα χρειάζεται να ανάψει κανείς περισσότερη ώρα τη θέρμανση.
«Άρα πού ακριβώς είναι το κέρδος;» Κάπως έτσι ξεκίνησε ευρωπαϊκή γκρίνια και παράπονα από ορισμένες χώρες, που διαμαρτύρονταν ότι οι επιθυμίες τους δεν εισακούονταν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία, το 2018 υπό τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, πρότεινε η αλλαγή σε θερινή ώρα το 2019 να είναι και η τελευταία.
Υπήρξε μάλιστα και πανευρωπαϊκή πρωτοβουλία μέσω διαδικτυακόού δημοψηφίσματος και, πριν καλά-καλά βγει το αποτέλεσμα, που έδειξε ότι το 84% ήθελε να καταργηθεί η αλλαγή ώρας, ο Γιούνκερ εξήγγειλε: «Οι άνθρωποι το θέλουν, εμείς το κάνουμε». Το γιατί επέλεξε ο τότε πρόεδρος της Επιτροπής ως καταληκτική ημερομηνία τον Μάρτιο του 2019, κανείς δεν το ξέρει. Ίσως να ήθελε να ολοκληρώσει τη θητεία του κάνοντας «πάταγο γύρω από την ώρα», όπως έγραφε τότε η εφημερίδα Welt.
«Σημασία έχει πάντως ότι φάνηκε με σαφήνεια πόσο περίπλοκη και με μακροχρόνιες διαδικασίες μπορεί να είναι η Ευρώπη. Και πόσο δύσκολο να ικανοποιηθούν όλοι» σχολιάζει η Deutsche Well.
Ποιο ήταν όμως το πρόβλημα; Μετά την εξαγγελία Γιούνκερ πολλά κράτη-μέλη «πάγωσαν» και ζήτησαν χρόνο για να εκτιμήσουν τις συνέπειες. Δεν ήταν μόνο ότι ορισμένοι κλάδοι, όπως η αεροναυτιλία, φοβήθηκαν το αρχικό χάος από τις αλλαγές. Ακόμη και επιστήμονες έκρουσαν το καμπανάκι του κινδύνου.
Και βρέθηκε η «μέση λύση»: Να δοθεί περισσότερος χρόνος με τους αρμόδιους υπουργούς να αποφασίζουν ότι η κατάργηση της αλλαγής ώρας δεν θα ερχόταν πριν το 2021.
Διαταραχή του βιολογικού ρολογιού
Για να διαφυλαχθεί η ενότητα της ΕΕ - ως προς την ώρα - θα τοποθετούνταν μάλιστα κι ένας συντονιστής ώρας για να βρεθεί λύση που θα ικανοποιούσε όλα τα κράτη- μέλη. Γιατί η ΕΕ είναι μια τεράστια ήπειρος με μια κεντρική ζώνη ώρας που εκτείνεται από την Πολωνία μέχρι την Ισπανία.
Όσο πιο ανατολικά βρίσκεται μια χώρα, τόσο περισσότερο προχωρά η ημέρα. Κατά την χειμερινή ώρα, που είναι η «κανονική», στην Πολωνία το πρώτο φως της ημέρας εμφανίζεται από τις 3 τα ξημερώματα, όταν ακόμα στην Ισπανία επικρατεί απόλυτο σκοτάδι. Λογικά λοιπόν η Πολωνία θέλει τη διατήρηση της θερινής ώρας, γιατί ποιος θέλει να ξυπνά στις τρεις τα χαράματα από τις πρώτες αχτίδες του ήλιου;
Για αυτόν ακριβώς τον λόγο θα πρέπει να βρεθεί μια ενιαία λύση για να μην διαιρεθεί η ΕΕ σε διαφορετικές ζώνες ώρας, που θα δυσκολέψουν την καθημερινότητα.
Επιστημονικές μελέτες υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να σταματήσει η αλλαγή ώρας - ωστόσο προβλήματα παρατηρούνται και στις δύο περιπτώσεις. Το Ινστιτούτο Ιατρικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Μονάχου πρόβλεψε «τεράστια προβλήματα από μια παντοτινή θερινή ώρα, περισσότεροι διαβητικοί, καταθλιπτικοί, προβλήματα ύπνου και μάθησης, προσθήκη βάρους».
Στον αντίποδα, σε έρευνα του ασφαλιστικού φορέα υγείας DAK-Gesundheit το 2019, το 29% των ερωτηθέντων παραπονέθηκε για μια σειρά από παθήσεις τη χειμερινή ώρα, όπως διαταραχή ύπνου, προβλήματα αρτηριακής πίεσης και κόπωση διάρκειας πολλών εβδομάδων.
Κυρίως οι άνθρωποι που δουλεύουν σε βάρδιες, «νιώθουν στο πετσί τους» την αλλαγή ώρας. Χρονοβιολόγοι, που ερευνούν τον βιορυθμό του ανθρώπινου οργανισμού, επικροτούν την οριστική παραμονή στην χειμερινή ώρα και επισημαίνουν ότι η καλοκαιρινή ώρα «αφαιρεί φως το πρωί, κάτι που επηρεάζει αρνητικά την εργασιακή επίδοση και επιβαρύνει το σώμα το βράδυ με μιαν επιπλέον ώρα φωτός, όταν είναι ώρα για ύπνο».
Όλα αυτά κατέληξαν να είναι πολύπλοκα χωρίς να διαφαίνεται λύση στον ορίζοντα. «Μόνη παρηγοριά προς το παρόν ότι την Κυριακή 31 Οκτωβρίου, μπορούμε τουλάχιστον να κοιμηθούμε μια ώρα περισσότερο.»
Με πληροφορίες από Deutsche Welle
