Κατανοώ όσους δεν αλλάζουν με τίποτα την ομορφιά των Κυκλάδων ή του Ιονίου, αλλά τα τελευταία χρόνια χρειάζομαι περισσότερη χαλαρότητα στις διακοπές μου και, κυρίως, να μην ανακυκλώνω πρόσωπα και καταστάσεις της χειμερινής Αθήνας.
Συνειδητοποιώντας, πέρσι, ότι ακόμα και στα μεγαλύτερα Κυκλαδονήσια, όπως η Νάξος, για να φας τον Αύγουστο χρειάζεσαι κράτηση παντού, είπα «ποτέ ξανά». Αναλογιζόμενος τη φετινή εκτόξευση των τιμών και τις ορδές ταξιδιωτών που θα καλύψουν κάθε σπιθαμή αυτών των νησιών, η λύση που ούτως ή άλλως συμπεριλάμβανα σχεδόν κάθε καλοκαίρι τα τελευταία χρόνια στο πρόγραμμά μου φάνταζε μονόδρομος.
Η νότια Κρήτη είναι ένας τόπος που, αν δεν τον επισκεφτείς, δεν μπορείς να πιστέψεις ότι υπάρχει στην Ελλάδα. Κατ’ αρχάς ο όρος «νότια Κρήτη» αποτελεί γενίκευση γιατί, πέρα από το κοινό χαρακτηριστικό πως ολόκληρη βρέχεται από το Λιβυκό Πέλαγος, πρόκειται για μια τεράστια έκταση που διαφέρει τρομερά από τον βορρά, αλλά και από τη δύση προς την ανατολή, ενώ δεν υπάρχει ενιαία οδική αρτηρία που να τη διατρέχει απ’ άκρη σ’ άκρη, όπως ας πούμε η διαδρομή Κίσαμος - Σητεία. Τα βουνά του νησιού που φτάνουν ως τον νότο τη σπάνε σε κομμάτια κι έτσι απαιτείται πάντα η διευκρίνιση: «Πού στη νότια Κρήτη;».
Έχοντας γυρίσει σχεδόν όλη τη νότια Κρήτη, μπορώ να πω με βεβαιότητα πως οι παραλίες στον νότο του νησιού είναι ασύγκριτης ομορφιάς, σε σχέση με τον βορρά. Γενικά, αν έχεις διάθεση για οδήγηση, μπορείς να το διαπιστώσεις έχοντας ως βάση σου κάποια από τις πρωτεύουσες των νομών, όμως η διαμονή σε σημεία του νότου και η τριγύρω εξερεύνηση είναι η λύση που εγώ επιλέγω τα τελευταία χρόνια.
Λοιπόν, το δικό μου αγαπημένο σημείο είναι η Σούγια του νομού Χανίων, της πρώην επαρχίας Σελίνου. Αυτό το μικροσκοπικό χωριουδάκι που απέχει περίπου μιάμιση ώρα δρόμο από τα Χανιά (από τον έναν και μοναδικό δρόμο «διαφυγής», εναλλακτική δεν έχεις) βρίσκεται πάνω στη θάλασσα και δεν διαθέτει τίποτα περιττό. Δυο-τρία μαγαζιά για πρωινό, άλλα τόσα για αξιοπρεπές φαγητό και μια υπέροχη ακτογραμμή ενάμισι χιλιομέτρου που ξεκινά οργανωμένη, γίνεται ελεύθερη και καταλήγει γυμνιστών, μετά το σημείο που οριοθετεί ο μεγάλος βράχος, και ακόμα και στην ντάλα του Αυγούστου δεν ασφυκτιά.
Από το λιμανάκι της φεύγει πλοίο για Γαύδο, αλλά όχι καθημερινά, πρέπει να τσεκάρεις δρομολόγια. Το πιο κοντινό γνωστό σημείο είναι η πολύ εμπορικότερη και τουριστικότερη Παλαιόχωρα, στα 35 χιλιόμετρα. Πίσω στη Σούγια, να δοκιμάσεις τα καλτσούνια του Πολύφημου ή σουβλάκι τυλιχτό σε μαραθόπιτα στου Ηλία. Κάποια στιγμή, κάθε καλοκαίρι, γίνεται κι ένα μεγάλο βουκολικό ρέιβ πάρτι κάπου εκεί κοντά. Δεν το έχω πετύχει ακόμα.
Έχοντας γυρίσει σχεδόν όλη τη νότια Κρήτη, μπορώ να πω με βεβαιότητα πως οι παραλίες στον νότο του νησιού είναι ασύγκριτης ομορφιάς, σε σχέση με τον βορρά. Γενικά, αν έχεις διάθεση για οδήγηση, μπορείς να το διαπιστώσεις έχοντας ως βάση σου κάποια από τις πρωτεύουσες των νομών, όμως η διαμονή σε σημεία του νότου και η τριγύρω εξερεύνηση είναι η λύση που εγώ επιλέγω τα τελευταία χρόνια. Σ’ αυτές τις εξερευνήσεις αγάπησα κι άλλα κομμάτια του νότου και τοποθέτησα «πινέζες» στις οποίες επιστρέφω.
Ο νομός Ρεθύμνου απαιτεί πολλές στάσεις, που ευτυχώς μπορούν να ενωθούν σε μία διαδρομή. Το μικρό Αμμούδι, κοντά στον Πλακιά, είναι ένας πανέμορφος προστατευμένος όρμος, που όμως τα τελευταία χρόνια μάλλον παραέγινε γνωστός.
Η εκδρομή στην Πρέβελη αξίζει όχι μόνο για να τεστάρεις τις αντοχές σου στην ανάβαση της επιστροφής αλλά κυρίως για να περπατήσεις στη διαδρομή με το φοινικόδασος που απλώνεται δίπλα στο ποτάμι και εισχωρεί μέσα στο φαράγγι. Πράσινο και μπλε σε όλες τις πιθανές αποχρώσεις.
Οι παραλίες στις Λίγκρες, την Τριόπετρα και τον Άγιο Παύλο (και η ταβέρνα με τα πεντανόστιμα μαγειρευτά πάνω από τις Λίγκρες) είναι μια τριπλέτα που χαρακτηρίζεται από εντυπωσιακούς αμμόλοφους (αλλά και ενοχλητική αμμοβολή, όταν ο άνεμος έχει συγκεκριμένη κατεύθυνση και ταχύτητα).
Στον νομό Ηρακλείου το τοπίο, όσο κινείσαι προς τα ανατολικά, αλλάζει εντελώς και θυμίζει Φαρ Ουέστ. Το σημείο που προσωπικά ξεχωρίζω είναι ο Κομμός στον δήμο Φαιστού, μια ανάσα από τα Μάταλα, μια αχανής παραλία που βρίσκεται ακριβώς κάτω από τον ομώνυμο αρχαιολογικό χώρο στο νοτιοδυτικό άκρο της πεδιάδας της Μεσαράς.
Η εντελώς δυτική κατεύθυνση της παραλίας, που είναι, εκτός των άλλων, μάλλον η πιο gay friendly ολόκληρου του νησιού, προσφέρει ένα από τα πιο εντυπωσιακά ηλιοβασιλέματα που έχω δει όταν εκεί, γύρω στις 19:30 με 20:00 τα αυγουστιάτικα απογεύματα, μπορείς να χαζέψεις τον ήλιο να βουτάει κυριολεκτικά μέσα στη θάλασσα και να χάνεται μέσα σε μερικά λεπτά.
Κι αν το Λασίθι είναι ο λιγότερο τουριστικός νομός της Κρήτης, αυτό δεν του στερεί πόντους γοητείας – ίσα ίσα. Θεωρώ πως το καλύτερο φαγητό όλου του νησιού το βρίσκεις στον νομό Λασιθίου, ψάχνοντας σε παραθαλάσσιες ταβέρνες πιο πέρα από την Ιεράπετρα, τη νοτιότερη πόλη της Ευρώπης, προς τον Μακρύ Γιαλό. Σημειώστε την Πιπεριά στο χωριό Πεύκοι και τον Ροβινσώνα στον Κουτσουρά.
Για το τέλος αφήνω το καλά κρυμμένο μυστικό της παραλίας του Ξερόκαμπου που ανακάλυψα μόλις πέρσι. Το νοτιοανατολικό άκρο της Κρήτης μπορεί να θέλει υπομονή για να φτάσεις, καθώς απέχει μία ώρα από τη Σητεία και μιάμιση από την Ιεράπετρα, αλλά αυτή η μαγική ακτογραμμή που αποτελείται από καμιά δεκαριά διακριτές, μικρότερες παραλίες με πεντακάθαρα νερά, η μία καλύτερη από την άλλη, αξίζει και με το παραπάνω. Σε κάποιες από αυτές μπορείς να δοκιμάσεις και λασπόλουτρο.
Είναι εντυπωσιακό πόσο το ίδιο νησί διαθέτει τέσσερα τόσο διαφορετικά μεταξύ τους τμήματα, που φέρουν άλλα χρώματα, άλλες εικόνες κι άλλους ανθρώπους – πόσο ηρεμεί το βλέμμα από το άγριο τοπίο των Χανίων καθώς προχωράς ανατολικά, πόσο χαμηλώνει η βλάστηση μετά το Ρέθυμνο και πόσο πιο κοντά στα Δωδεκάνησα είναι το Λασίθι. Το μόνο που χρειάζεσαι είναι ένα αυτοκίνητο και μέρες στη διάθεσή σου.
