Η Ece Temelkuran, Τουρκάλα συγγραφέας χαρακτηρίζει μαζική δικτατορία το καθεστώς Ερντογάν στην Τουρκία και βλέπει παραλληλισμούς μεταξύ των ισχυρισμών του Ντόναλντ Τραμπ για εκλογική κλοπή και της απόπειρας πραξικοπήματος του 2016.
Όταν ο Τραμπ ισχυρίστηκε τον Νοέμβριο του 2020 ότι του έκλεψαν τη νίκη στις προεδρικές εκλογές, η συγγραφέας και πολιτική σχολιάστρια Ece Temelkuran έκανε άμεσους παραλληλισμούς με τα τεκταινόμενα στην πατρίδα της, την Τουρκία, σε συνέντευξη που παραχώρησε στους New York Times, στο πλαίσιο του Athens Democracy Forum.
Η κ. Temelkuran έζησε την απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου 2016 κατά του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και εγκατέλειψε τη χώρα για να αποφύγει την καταστολή.
Τρία χρόνια αργότερα, δημοσίευσε το «How to Lose a Country: The 7 Steps from Democracy to Dictatorship», ένα βιβλίο, που καταγράφει τις δυνατότητες διολίσθησης μιας δημοκρατικής χώρας προς τον αυταρχισμό.
«Είναι μια τεράστια μορφή δικτατορίας. Αλλά αυτές οι δικτατορίες δεν χρειάζεται να χρησιμοποιούν βία» λέει για την Τουρκιά.
«Τώρα χρησιμοποιούν ένα διαφορετικό πολιτικό εργαλείο, που είναι αυτός ο πολύ ευρύς ιστός πολιτικού χρήματος που εκτείνεται σε ολόκληρη τη χώρα. Αν είσαι μέρος του κόμματος, ή στον κύκλο του κόμματος, έχεις μια ζωή. Διαφορετικά, δεν είναι μόνο οι οικονομικές συναλλαγές που είναι αδύνατες. Δεν μπορείς να ασκήσεις τα βασικά σου δικαιώματα ως πολίτης.»
»Υπάρχουν πολίτες πρώτης κατηγορίας που είναι υποταγμένοι στο κόμμα ή στον Ερντογάν και στους άλλους. Οι άλλοι, όπως είπε ο Ερντογάν, είναι ευπρόσδεκτοι να φύγουν και φεύγουν. Υπάρχει μαζικό brain drain από την Τουρκία αυτή τη στιγμή. Είναι μια άλλη τραγική ιστορία. Γιατροί, νοσηλευτές, καλά μορφωμένοι άνθρωποι, ακαδημαϊκοί: Φεύγουν όλοι.» εξηγεί.
Σε ό,τι αφορά στη διέξοδο προτείνει «όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, παρά τις πολιτικές τους διαφορές, να ενωθούν και, προς το συμφέρον της δημοκρατίας, να συμμετάσχουν στις εκλογές.»
Η Temelkuran γεννήθηκε σε πολιτική οικογένεια. Η μητέρα της ήταν φοιτήτρια ακτιβίστρια που φυλακίστηκε μετά από ένα στρατιωτικό πραξικόπημα στην Τουρκία τη δεκαετία του 1970 και διασώθηκε από έναν νεαρό δικηγόρο τον οποίο στη συνέχεια παντρεύτηκε.
Όταν ήταν 16 ετών, άρχισε να γράφει για ένα φεμινιστικό περιοδικό και έγινε μια από τις πιο διάσημες πολιτικές σχολιάστριες της Τουρκίας.
Παραμένει σχολιάστρια μέχρι σήμερα ενώ ζει στο Αμβούργο της Γερμανίας.
Σε πρόσφατη συνέντευξή της, η κ. Temelkuran μίλησε για τις απειλές κατά της δημοκρατίας στη Δύση και στην πατρίδα της, την Τουρκία.
«Νομίζω ότι υπάρχει υπερβολική αισιοδοξία, αλλά και πάρα πολλή απαισιοδοξία. Οι αισιόδοξοι πιστεύουν ότι αν ξεφορτωθούν τον Μπόρις Τζόνσον ή τον Τραμπ, όλα θα επανέλθουν στο φυσιολογικό όσον αφορά τη δημοκρατία» λέει.
»Η κρίση της δημοκρατίας είναι πολύ συνυφασμένη με την κρίση του καπιταλισμού. Δεν υπάρχει διέξοδος, εκτός και αν αντιμετωπίσουμε το θέμα της κοινωνικής ισότητας» και συμπληρώνει πως «Τα δεξιά λαϊκιστικά κινήματα δεν εμφανίστηκαν ξαφνικά τα τελευταία 10 χρόνια. Πρέπει να πάμε πίσω στη δεκαετία του 1980 για να καταλάβουμε τι πραγματικά συμβαίνει στον κόσμο σήμερα, ειδικά όσον αφορά τη δημοκρατία.»
»Η δημοκρατία στηρίζεται στη θεμελιώδη υπόσχεση της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Ο καπιταλισμός δεν υπόσχεται κοινωνική δικαιοσύνη. Εάν οι άνθρωποι δεν είναι ίσοι σε πραγματικούς όρους, δηλαδή οικονομικά, πώς μπορείτε να τους υποσχεθείτε ισότητα ως πολίτες;»
Συνεχίζει λέγοντας πως «Οι άνθρωποι προσποιούνται ότι τα δικαιώματα που απολαμβάνουν οι εργαζόμενοι —Κυριακές, οκτάωρες εργάσιμες ημέρες κ.λπ.— είναι όλα χάρη στον καπιταλισμό. Στην πραγματικότητα, ό,τι πέτυχε ή κέρδισε η εργατική τάξη ήρθε μετά από μια πολύ μακρά και σκληρή πάλη ενάντια στις κυρίαρχες τάξεις».
Επισήμανε ότι «Η αποπολιτικοποίηση της κοινωνίας στις δεκαετίες του 1970 και του 1980 συνέβαλε στη αντίληψη των πολιτών ότι η πολιτική είναι βρώμικη. Αυτή η μαζική αποπολιτικοποίηση συνέβαλε στα δεξιά λαϊκιστικά κινήματα του σήμερα. Γι' αυτό έχουμε όλες αυτές τις μάζες που πιστεύουν ότι ο Τραμπ είναι ο σωτήρας ή ότι το Brexit θα κάνει τη Βρετανία ξανά μεγάλη.»
«Μια άλλη συνέπεια ήταν ότι μας έκαναν να φοβόμαστε λέξεις όπως σοσιαλισμός, σοσιαλδημοκρατία, ρύθμιση, δημοσιονομική ρύθμιση. Αυτές οι λέξεις έγιναν ταμπού μετά τη δεκαετία του 1970. Καταλήξαμε σε ένα μέρος όπου δεν επιτρέπουμε καν στον εαυτό μας να σκεφτεί ένα καλύτερο σύστημα από τον καπιταλισμό. Είναι σαν το τέλος του καπιταλισμού να οδηγούσε στο τέλος του κόσμου» σημειώνει χαρακτηριστικά.
Για την άνοδο της ακροδεξιάς είπε ερωτώμενη σχετικά πως «Μας έκαναν να πιστέψουμε ότι ο φασισμός θάφτηκε στα πεδία των μαχών του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η εκδοχή που φοράει μπότες και στολή θάφτηκε, ναι. Αλλά ο φασισμός δεν έρχεται μόνο με στολή και μπότες. Εάν η ελευθερία του λόγου, της συμμετοχικής οργάνωσης και τα δικαιώματα των εργατικών τάξεων καταπιέζονται, αυτό χτίζεται στον φασισμό» λέει.
«Σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Βρετανία, το δημοκρατικό κατεστημένο είναι αρκετά ισχυρό για να προστατεύσει τον εαυτό του. Αλλά σε χώρες όπου το πολιτικό και δημοκρατικό κατεστημένο δεν είναι αρκετά ώριμο, βλέπεις πλήρως διαμορφωμένη καταπίεση.
»Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για καθεστώτα που μπορούμε εύκολα να ονομάσουμε φασιστικά, στην Τουρκία, στην Ινδία και σε πολλές άλλες χώρες» επισημαίνει ενώ διευκρινίζει πως «Την εποχή του Χίτλερ, υπήρχε ανάγκη να είμαστε καταπιεστικοί και βίαιοι γιατί υπήρχε ένα μαζικό συνδικαλιστικό κίνημα στη Γερμανία και στην υπόλοιπη Ευρώπη, ένα σοσιαλιστικό κίνημα.
»Στις μέρες μας δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Γιατί λοιπόν να χρησιμοποιήσετε βία; Μπορούν να χρησιμοποιήσουν άλλα μέσα, όπως μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να χειραγωγήσουν τους ανθρώπους, να διαδώσουν παραπληροφόρηση και ούτω καθεξής.
»Εάν μπορούμε να μετατοπίσουμε την παγκόσμια πολιτική σε πιο προοδευτική, τότε μπορούμε να απαλλαγούμε από αυτά τα κινήματα. Αυτή τη στιγμή το κέντρο του πολιτικού φάσματος είναι άδειο. Οι κεντρώοι πολιτικοί δεν έχουν μια ιστορία με την οποία να κινητοποιήσουν και να οργανώσουν τους ανθρώπους. Υπάρχει κενό, τονίζει.
»Πάρτε για παράδειγμα τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν. Γιατί είναι εκεί; Γιατί όλοι φοβούνται τόσο πολύ την ηγέτη της ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν. Την τελευταία τουλάχιστον δεκαετία, η ψήφος έχει γίνει εργαλείο για να μας προστατεύει από τα χειρότερα. Αυτό δεν είναι πολιτική. Είναι μια αντίδραση επιβίωσης» σύμφωνα με την Ece Temelkuran.
«Αν το κέντρο δεν ανοίξει την αγκαλιά του στην αριστερά και στους προοδευτικούς, δεν υπάρχει διέξοδος για τη δημοκρατία στον κόσμο» επισημαίνει.
Με πληροφορίες των New YοrkTmes
