Επικράτησε αλλά με ισχνή διαφορά στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, ο κεντροαριστερός πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα έναντι του Ζαΐχ Μπολσονάρου. Ο δεύτερος γύρος, την 30ή Οκτωβρίου, αναμένεται αμφίρροπος και τεταμένος.
Ο Λούλα εξασφάλισε το 48,4% των ψήφων, έναντι ενός 43,2% που επέλεξε τον Μπολσονάρου, με καταμετρημένο το 99,87% των ψήφων, σύμφωνα με τα επίσημη στοιχεία.
Ο Λούλα έπρεπε να ξεπεράσει το 50% για να εκλεγεί πρόεδρος στον πρώτο γύρο, μολονότι η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση, αυτή του ινστιτούτου αναφοράς Datafolha που δημοσιοποιήθηκε το Σάββατο, έδινε προβάδισμα 14 μονάδων στον πρώην αρχηγό του κράτους.
«Νικήσαμε τα ψέματα» των δημοσκοπήσεων, πανηγύρισε ο ακροδεξιός πρόεδρος, δηλώνοντας αισιόδοξος για το «δεύτερο ημίχρονο» των προεδρικών εκλογών.
Και στο στρατόπεδο του Λούλα η μεταφορά που χρησιμοποιήθηκε ήταν ποδοσφαιρική: «Πρόκειται απλά για την παράταση. Μπορώ να σας πω ότι θα κερδίσουμε αυτές τις εκλογές», είπε ο κεντροαριστερός πρώην πρόεδρος. Ο Λούλα υπήρξε πρόεδρος της Βραζιλίας από το 2003 ως το 2010.
«Ο αγώνας συνεχίζεται ως την τελική νίκη», πρόσθεσε ο άλλοτε συνδικαλιστής, 76 ετών, αφού παραδέχτηκε ότι ήλπιζε να κερδίσει την τρίτη του θητεία στον πρώτο γύρο με εμφανή την απογοήτευση στο πρόσωπό του όταν ανακοινώθηκε το αποτέλεσμα.
«Αβεβαιότητα»
Πρόκειται για «έκπληξη, ο Μπολσονάρου έλαβε περισσότερες ψήφους από ό,τι αναμενόταν, ιδίως στο Σαν Πάουλου και στο Ρίο ντε Ζανέιρο, τις δύο μεγαλύτερες πολιτείες της χώρας», τόνισε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Πάουλου Καλμόν, πολιτολόγος στο πανεπιστήμιο της Μπραζίλιας.
«Στον δεύτερο γύρο, η κούρσα για την προεδρία παραμένει ανοικτή και προαναγγέλλεται πολύ αμφίρροπη. Ο Μπολσονάρου εξακολουθεί να έχει πιθανότητες να επανεκλεγεί», πρόσθεσε.
Οι Βραζιλιάνοι φάνηκαν πολύ λιγότερο από ό,τι προβλεπόταν να έχουν πρόθεση να τιμωρήσουν τον 67χρονο απερχόμενο πρόεδρο για την άρνησή του μπροστά την πανδημία του κορωνοϊού με πάνω από 685.000 νεκρούς, την οικονομική κρίση στη χώρα όπου πάνω από 30 εκατομμύρια υποφέρουν από την πείνα και τις άλλες κρίσεις που σημάδεψαν ανεξίτηλα όλη τη θητεία του.
Ως την 30ή Οκτωβρίου, ο λαϊκιστής ηγέτης θα έχει την ευκαιρία να αναζητήσει νέα ορμή.
Το χθεσινό αποτέλεσμα «ενισχύει την αβεβαιότητα», έκρινε ο Μάικλ Σίφτερ του πανεπιστημίου Τζόρτζταουν.
Νίκες του «μπολσοναρισμού»
Την ίδια ώρα ολυάριθμοι μπολσοναριστές υποψήφιοι, ανάμεσά τους πρώην υπουργοί του, εξελέγησαν στο Κογκρέσο.
Ο πολύ αμφιλεγόμενος Χικάρντου Σάλες, που βάραιναν υποψίες πως ενεχόταν σε κύκλωμα λαθρεμπορίου ξυλείας στον Αμαζόνιο όταν ήταν υπουργός Περιβάλλοντος, εξασφάλισε βουλευτική έδρα.
Ο Κλαούντιου Κάστρου, σύμμαχος του αρχηγού του κράτους στο Ρίο ντε Ζανέιρο, επανεξελέγη κυβερνήτης της πολιτείας από τον πρώτο γύρο.
«Είναι ο μπολσοναρισμός αυτός που κέρδισε τον πρώτο γύρο», συνόψισε η Μπρούνα Σάντους του Brazil Institute στο Κέντρο Ουίλσον της Ουάσινγκτον.
Η χώρα οδεύει στον δεύτερο γύρο «σε περιβάλλον εξαιρετικά πολωμένο», στον οποίο οι ψηφοφόροι της γερουσιάστριας Σιμόνι Τέμπετ (κεντροδεξιά, 4% των ψήφων) και του Σίρου Γκόμες (κεντροαριστερά, 4% των ψήφων), ή με άλλα λόγια «σχεδόν οκτώ εκατομμύρια άνθρωποι», θα είναι αυτοί «που θα κρίνουν ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος», εκτίμησε η ίδια.
Στο στρατόπεδο των υποστηρικτών του Λούλα, η Βιβιάνε Λαουρεάνου ντα Σίλβα, δημόσια λειτουργός, 36 ετών, παραμένει πεπεισμένη: «Η εκστρατεία θα είναι δύσκολη, αλλά ο Λούλα θα κερδίσει στον δεύτερο γύρο».
Στο Σαν Πάουλου ο Ζουζέ Αντόνιο Μπενεντέτου, δεν έκρυβε τον εκνευρισμό του λέγοντας στο Γαλλικό Πρακτορείο πως «η επίδοση του Μπολσονάρου μας εξέπληξε. Δεν ξέρω τι γίνεται στη Βραζιλία, σχεδόν ο μισός πληθυσμός είναι άρρωστος και μόνο ο Λούλα μπορεί να θεραπεύσει τον λαό μας, να τον εμβολιάσει».
«Δημοκρατική ωριμότητα»
Ο Λούλα συμμετέχει στην έκτη του κούρσα για την προεδρία, 12 χρόνια αφότου εγκατέλειψε την εξουσία με ποσοστό δημοτικότητας 87%.
Αλλά δυσκολεύτηκε να απαλλαχτεί από τη ρετσινιά της διαφθοράς μετά την καταδίκη του στο πλαίσιο του τεράστιου σκανδάλου «Πλύσιμο αυτοκινήτου εξπρές» και τη φυλάκισή του για 18 μήνες προτού οι καταδικαστικές αποφάσεις σε βάρος του ακυρωθούν ή παραγραφούν από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Οι Βραζιλιάνοι πήγαν χθες μαζικά στα εκλογικά τμήματα για να εκλέξουν νέο πρόεδρο, τα μέλη της επόμενης Βουλής, το ένα τρίτο των μελών της Γερουσίας και τους κυβερνήτες των 27 πολιτειών. Οι ουρές ήταν μεγάλες.
Η ψηφοφορία, στην οποία κλήθηκαν να συμμετάσχουν 156 εκατομμύρια πολίτες, εκτυλίχθηκε χωρίς σοβαρά επεισόδια στη μεγαλύτερη χώρα της Λατινικής Αμερικής. Ο Ζαΐχ Μπολσονάρου έχει απειλήσει επανειλημμένα πως δεν επρόκειτο να αναγνωρίσει το αποτέλεσμα εάν έχανε και εκφράζονταν φόβοι για βίαια επεισόδια.
«Η βραζιλιάνικη κοινωνία επέδειξε μεγάλη δημοκρατική ωριμότητα», έκρινε ο πρόεδρος του Ανώτατου Εκλογοδικείου (TSE) ανακοινώνοντας το αποτέλεσμα.
«Συγχαίρουμε τον βραζιλιάνικο λαό και τους θεσμούς της χώρας για τον επιτυχή πρώτο γύρο των εκλογών», ανέφερε μέσω Twitter ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν, δηλώνοντας «πεπεισμένος» πως «ο δεύτερος γύρος θα διεξαχθεί με το ίδιο ειρηνικό πνεύμα».
Κινητοποιήθηκαν πάνω από 500.000 μέλη των δυνάμεων επιβολής της τάξης για να εγγυηθούν την ασφάλεια του πρώτου γύρου των εκλογών, που παρακολούθησαν δεκάδες ξένοι παρατηρητές.
Για μήνες, δημοσκόποι και αναλυτές έλεγαν ότι ο πρόεδρος Ζαΐχ Μπολσονάρου ήταν καταδικασμένος. Αντιμετώπισε ένα μεγάλο και αταλάντευτο έλλειμμα στην προεδρική κούρσα της Βραζιλίας και τις τελευταίες εβδομάδες, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι θα μπορούσε ακόμη και να χάσει στον πρώτο γύρο, τερματίζοντας την προεδρία του μετά από μία μόλις θητεία.
Αντίθετα, αυτός ήταν που πανηγύριζε. Ο Μπολσονάρου ξεπέρασε κατά πολύ τις προβλέψεις και έστειλε την κούρσα σε δεύτερο γύρο.
Η δεύτερη αναμέτρηση στις 30 Οκτωβρίου θεωρείται ευρέως ως η πιο σημαντική ψηφοφορία εδώ και δεκαετίες για τη Βραζιλία.
Αυτό οφείλεται εν μέρει στα εντελώς διαφορετικά οράματα που έθεσαν οι δύο άντρες για τη χώρα των 217 εκατομμυρίων κατοίκων και εν μέρει επειδή η Βραζιλία αντιμετωπίζει μια σειρά από προκλήσεις, όπως περιβαλλοντικές απειλές, αυξανόμενη πείνα, επικίνδυνη οικονομία και βαθιά πολωμένο πληθυσμό.
Αλλά οι εκλογές αυτές έλκουν το ενδιαφέρον όχι μόνο εσωτερικά αλλά και σε διεθνές επίπεδο, επειδή θεωρούνται ως μια σημαντική δοκιμασία για μια από τις μεγαλύτερες δημοκρατίες του κόσμου. Για μήνες, ο Μπολσονάρου έχει επικρίνει τον ηλεκτρονικό τρόπο ψηφοφορίας κάνοντας λόγο για νοθεία, χωρίς κανένα στοιχείο. Ο μόνος δε, τρόπος να χάσει τις εκλογές κατά τον ίδιο είναι εάν οι εκλογές είναι νοθευμένες.
Ο Μπολσονάρο είπε στους δημοσιογράφους αργά την Κυριακή ότι «ξεπέρασε τα ψέματα» στις δημοσκοπήσεις και ότι ένιωθε ότι τώρα έχει πλεονέκτημα στον δεύτερο γύρο. Πρόσθεσε δε, ότι ακόμα και στην περίπτωση που έχει θετικά αποτελέσματα, θα μπορούσε να είχε γίνει νοθεία, λέγοντας ότι θα περιμένει τον στρατό να ελέγξει τα αποτελέσματα.
«Το σύστημά μας δεν είναι 100% θωρακισμένο», είπε. «Υπάρχει πάντα η πιθανότητα να συμβεί κάτι μη φυσιολογικό σε ένα πλήρως μηχανογραφημένο σύστημα».
Με πληροφορίες του Reuters/NewYorkTimes/ΑΠΕ/AFP
