Η Γκάμπι Αλκαντάρα- Άντερσον, 31 ετών, εργάζεται στη Disney World της Φλόριντα εδώ και σχεδόν μια δεκαετία. Αλλά εξακολουθεί να αγωνίζεται για να τα βγάλει πέρα.
Επόπτης στα αξιοθέατα του Magic Kingdom, όπως τα Thunder Mountain και Tom Sawyer Island, ζει με τον σύζυγό της, Ζακ -ο οποίος εργάζεται επίσης για τη Disney, στη συντήρηση μεταφορών- και την έφηβη κόρη της, Τσάστιτι σε ένα μικρό σπίτι τριών υπνοδωματίων που νοικιάζει από έναν συγγενή. Συνδυαστικά οι μισθοί τους, που κυμαίνονται σε χαμηλό πενταψήφιο νούμερο, μόλις και μετά βίας αρκούν για να πληρώσουν το ενοίκιο ή να αγοράσουν φαγητό.
«Υπήρξαν σίγουρα φορές που λέμε, "Εντάξει, παιδιά, υπάρχει ρύζι για απόψε, και αύριο, αλλά υπάρχουν διαφορετικές πλευρές με το ρύζι"», εκμυστηρεύτηκε στον συγγραφέα και καθηγητή πολιτισμικών σπουδών του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, Άντριου Ρος στο νέο του βιβλίο «Sunbelt Blues: The Failure of American Housing».
Δεν έχει αποταμιεύσεις και μερικές φορές δεν της φτάνουν τα χρήματα για βενζίνη για να κάνει τη μετακίνηση μιάμισης ώρας (μόνο για να πάει) προς το Magic Kingdom. Τις νύχτες που δεν έχει αρκετά μετρητά για να επιστρέψει στο σπίτι, κοιμάται στο πάρκινγκ. Όταν καταφέρνει να γυρίσει, είναι συνήθως μετά τα μεσάνυχτα, με ενέργεια αρκετή απλώς για να μαγειρέψει δείπνο για την οικογένειά της την επόμενη μέρα.
Ωστόσο, παρά τις οικονομικές δυσκολίες, αυτό δεν την εμπόδισε ποτέ να δανείζει μετρητά σε συναδέλφους της -cast members, όπως ονομάζονται οι υπάλληλοι της Disney- που επίσης δεν βγάζουν αρκετά, ούτε για να φάνε.
Όπως λέει στον Άντριου Ρος, υπάρχουν τουλάχιστον εννέα άτομα στην ομάδα της που ζουν στο ίδιο διαμέρισμα δύο υπνοδωματίων, με στρώματα αέρος, υπνόσακους και έναν καναπέ. «Εναλλάσσουν ποιος παίρνει το κρεβάτι ορισμένες νύχτες», λέει. «Έχουν μόνο ένα μπάνιο, οπότε πρέπει να μοιράζονται τον χρόνο για ντους, και τα ρούχα τους είναι όλα σε σακούλες σκουπιδιών».
Οι άθλιες συνθήκες διαβίωσής τους έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τη φήμη της Disney World ως το «πιο χαρούμενο μέρος στον κόσμο» - για να μην πούμε και το πιο κερδοφόρο. Στους πρώτους μήνες του 2022, η Walt Disney Company είχε ήδη έσοδα 29,8 δισ. δολαρίων, το δεύτερο καλύτερο τρίμηνο όλων των εποχών για την εταιρεία. Περίπου 7,2 δισ. δολάρια προήλθαν από τα πάρκα της Disney.
Κι όμως οι περισσότεροι από τους 78.000 εργαζόμενους στα τέσσερα πάρκα της Disney World «αμείβονται με μισθό φτώχειας», γράφει ο Ρος.
Και το πρόβλημα δεν είναι μόνο στη Φλόριντα. Μελέτη του 2018 των Occidental College και Economic Roundtable εξέτασε τις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων στην Disneyland -το αρχικό πάρκο της εταιρείας στην Καλιφόρνια- και διαπίστωσε ότι περισσότεροι από τους μισούς φοβόντουσαν έξωση από τα σπίτια τους και πάνω από ένας στους 10 είχαν μείνει άστεγοι τα τελευταία δύο χρόνια.
«Η Disney θέλει ιδανικά οι επισκέπτες να πιστεύουν ότι οι υπάλληλοι των θεματικών πάρκων είναι χαρούμενα παιδιά που κάνουν αυτή τη δουλειά για διασκέδαση», λέει η Γκάμπι Αλκαντάρα- Άντερσον. Οπότε, η εταιρεία φροντίζει να αποκρύπτει το γεγονός ότι «οι περισσότεροι από εμάς είναι υπάλληλοι χωρίς σύνταξη στο τέλος του εργασιακού βίου μας», λέει.
Πολλοί αναγκάζονται να μείνουν σε κάποιο από τα μοτέλ «παρατεταμένης διαμονής» στην περιοχή, γράφει ο Ρος.
Όπως η Ραμόνα Γκουτιέρεζ, μαγείρισσα σε ένα από τα μεγαλύτερα εστιατόρια του Magic Kingdom - αρνήθηκε να το κατονομάσει - η οποία ζει στο HomeSuiteHome, ένα διαβόητο μοτέλ του οποίου η ιδιοκτήτρια μήνυσε (ανεπιτυχώς) τον σερίφη το 2015 επειδή δεν έδιωξε αρκετούς από τους ενοικιαστές της.
«Ποτέ δεν ένιωσα ασφαλής», λέει για την εμπειρία της στο μοτέλ. «Το κρεβάτι ήταν γεμάτο κοριούς και μετά κατέρρευσε πάνω μου το ταβάνι. Όλο αυτό το διάστημα δούλευα στο πιο χαρούμενο μέρος του κόσμου και ένιωθα ικανοποιημένη από τη δουλειά μου».
Είναι αυτή η ειρωνεία που συνάντησε περισσότερο ο Ρος όταν πήρε συνέντευξη από τους υπαλλήλους της Disney, το γεγονός ότι και ένιωθαν θύματα της δουλειάς τους αλλά ταυτόχρονα απόλυτα γοητευμένοι από τη νεραϊδόσκονη. Η Γκάμπι Αλκαντάρα- Άντερσον, παρά τις κακουχίες εξαιτίας της Disney World, δεν διστάζει να αναφερθεί στη χαρά που ένιωσε «την πρώτη φορά που συγκίνησα έναν νεαρό επισκέπτη μέχρι δακρύων».
Και οι ίδιοι αυτοί υπάλληλοι «έδειχναν απόλυτα ικανοί να διαχωρίσουν αυτή τη συναισθηματική αφοσίωση από την αγανάκτησή τους για την αναντιστοιχία μεταξύ των χαμηλών μισθών τους και των ενοικίων της περιοχής», προσθέτει ο Ρος. Κάποιοι παραδέχτηκαν μάλιστα ότι οι απαιτήσεις να παραμένουν συνεχώς χαρούμενοι είχαν καταστρέψει την υγεία τους.
Ο Μπράιαν, ο οποίος χειρίζεται το Splash Mountain στο Magic Kingdom της Disney, παραδέχτηκε ότι «δυσκολεύεται να βρει τον πραγματικό του εαυτό», όταν αποχωρίζεται το χαρούμενο πρόσωπο του στο χώρο εργασίας στο τέλος της βάρδιας. Η συνάδελφός του, Λώρα λέει προκαταβολικά στον σύζυγό της «να της δώσει 20 λεπτά» όταν επιστρέφει στο σπίτι από μια βάρδια, «για να διαχειριστεί το ότι ουρλιάζει μέσα της από πόνο και θυμό».
«Χρειάζεται τεράστιο ψυχικό σθένος για να διατηρήσεις αυτή την περσόνα», λέει η Γκάμπι, ειδικά όταν δεν έχεις χαρούμενη διάθεση ή «όταν υπάρχουν προσωπικά προβλήματα στη ζωή σου». Και οι επισκέπτες δεν είναι πάντα επιεικείς, αφού συχνά δέχεται παράπονα όπως: «Αυτό το μέλος του καστ δεν φαίνεται πολύ χαρούμενο» ή «Τι συμβαίνει με τα μαγικά της σήμερα;».
Βέβαια δεν αρκεί ένας εργαζόμενος απλά να ξεχειλίζει συνεχώς από νεραϊδόσκονη. Πρέπει να φαίνεται επίσης αυθεντικός. «Οι επισκέπτες είναι πάντα σε επιφυλακή για ψεύτικα συναισθήματα», γράφει ο Ρος. «Έχουν πληρώσει για να επισκεφθούν ένα τεχνητό τοπίο, αλλά θέλουν ρεαλιστικές αντιδράσεις από τους ξεναγούς και τους συνοδούς».
Πρόκειται για μια βιτρίνα που δεν είναι πάντα εύκολη, ειδικά αν κοιμήθηκες στο αυτοκίνητό σου χθες το βράδυ ή αν δεν είσαι σίγουρος πώς θα ταΐσεις την οικογένειά σου ή θα πληρώσεις το ενοίκιο τον επόμενο μήνα.
Όταν ο Γουόλτ Ντίσνεϊ παρουσίασε για πρώτη φορά το EPCOT - συντομογραφία για το Experimental Prototype Community of Tomorrow - το φανταζόταν, όπως εξηγεί σε μια ταινία μικρού μήκους του 1966, ως μια λύση «στα προβλήματα των πόλεών μας». Τα 110.000 στρέμματα της κεντρικής Φλόριντα που απέκτησε η εταιρεία Disney λίγα χρόνια νωρίτερα θα χρησιμοποιούνταν για τη δημιουργία μιας ουτοπίας χωρίς «φτωχογειτονιές» και «γαιοκτήμονες», με τον κόσμο «να ενοικιάζει σπίτια αντί να τα αγοράζει, και μάλιστα σε μέτρια ενοίκια».
Αν αυτή η υπόσχεση είχε πραγματοποιηθεί, γράφει ο Ρος, «θα είχε τουλάχιστον δημιουργηθεί ένα είδος εταιρικής πόλης, που θα εγγυόταν οικονομικά προσιτή στέγαση για τους υπαλλήλους της Disney World». Αλλά δεν συνέβη αυτό. Αντ' αυτού, η Disney ουσιαστικά πήρε τον έλεγχο των δικών της υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, αστυνόμευσης και πυροσβεστικής υπηρεσίας. «Πρόκειται ουσιαστικά για μια κυβέρνηση-μαριονέτα», γράφει ο Ρος.
Από το 2018, η Disney αγόρασε άλλα 12.000 στρέμματα γης. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος από αυτό, συμπεριλαμβανομένης της γης που απέκτησε τη δεκαετία του '60, παραμένει αναξιοποίητο.
Όσο για τα «μέτρια ενοίκια» που υποσχέθηκε ο Γουόλτ Ντίσνεϊ, δεν υλοποιήθηκαν ποτέ. «Η ανταπόκριση της Disney στις οξείες στεγαστικές ανάγκες των υπαλλήλων της ήταν θλιβερή», γράφει ο Ρος. Η εταιρεία «θα μπορούσε εύκολα να διαθέσει κάποια από τα μεγάλα αγροτεμάχια της πλεονάζουσας γης της για στέγαση, είτε για τους δικούς της εργαζόμενους είτε για άλλους που το χρειάζονται». Αντ' αυτού, όμως, η Disney παρέμεινε πιστή στη «φήμη του Γκριντς [Γκρινιάρης των Χριστουγέννων], η οποία χρονολογείται εδώ και δεκαετίες».
Ακόμη και η Αμπιγκέιλ Ντίσνεϊ, εγγονή του αδελφού του Γουόλτ, Ρόι, έχει ασκήσει κριτική στη μεταχείριση των εργαζομένων από την εταιρεία. Σε συνέντευξή της το 2019, τα έβαλε με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Disney Μπομπ Ίγκερ - του οποίου οι αποδοχές το 2018, περίπου 65 εκατ. δολάρια, ήταν 1.424 φορές μεγαλύτερες από το ποσό που κερδίζει ένας μέσος υπάλληλος της Disney. «Αξίζει να ανταμειφθεί», είπε, «αλλά αν στην ίδια εταιρεία οι άνθρωποι παίρνουν κουπόνια σίτισης και εκείνη δεν ήταν ποτέ πιο κερδοφόρα... πώς μπορείς να τους αφήνεις να πηγαίνουν σπίτι τους πεινασμένοι;».
Ο Μάικ Μπίβερ, υπάλληλος του Magic Kingdom και μέλος του συνδικάτου, συμμερίζεται την οργή της Αμπιγκέιλ Ντίσνεϊ. Αν και εργαζόταν στην Tomorrowland στο Magic Kingdom της Disney World για 21 χρόνια, το 2018 τα οικονομικά του είχαν φτάσει σε τέτοιο πάτο που μετακόμισε από το σπίτι του σε ένα μοτέλ και μοιραζόταν ένα δωμάτιο με έναν φίλο του στο Star Motel, ένα διαβόητο hot spot για συναλλαγές ναρκωτικών.
«Δεν είναι και το καλύτερο μοτέλ», παραδέχτηκε στον Άντριου Ρος, «αλλά δεν θέλεις να είσαι στους δρόμους ή σε αυτοκίνητο».
Από τότε που έγινε διαχειριστής του τοπικού συνδικάτου, δεν βλέπει τη ζωή στο μοτέλ μόνο ως κακή τύχη. Πολλοί από τους γείτονές του, όπως λέει, είναι συνάδελφοι εργαζόμενοι της Disney. «Έχω δει, από πρώτο χέρι, πόσο δυσκολεύονται οι οικογένειες εκεί μέσα», λέει. «Αυτό που έζησα σε αυτό το μοτέλ είναι μια εμπειρία που μου άλλαξε τη ζωή και δεν θα την ξεχάσω ποτέ και θα αγωνιστώ για όσους δεν μπορούν να το κάνουν για τον εαυτό τους».
Αυτός ο αγώνας έφτασε μέχρι την πόρτα της Disney World το 2017, όταν διαδηλωτές του Service Trades Council Union - που εκπροσωπεί διάφορα συνδικάτα και περίπου 43.000 μέλη του προσωπικού της Disney - διαδήλωσαν στην είσοδο του πάρκου, απαιτώντας αύξηση των μισθών από 10 σε 15 δολάρια την ώρα.
Μην καταφέρνοντας να αλλάξουν κάτι, προγραμμάτισαν νέα συγκέντρωση διαμαρτυρίας τον Απρίλιο του 2018, κοντά στην είσοδο του Disney Springs. Χιλιάδες διαδηλωτές έφεραν πλακάτ και μπαλόνια με φράσεις όπως «End Disney Poverty» (Τέλος στη φτώχεια της Disney).
Τον Αύγουστο του 2018, το συνδικάτο κατέληξε σε συμφωνία με τη Disney για σταδιακή αύξηση των μισθών στα 15 δολάρια την ώρα μέχρι τον Οκτώβριο του 2021, μια άνευ προηγουμένου νίκη για πολλούς υπαλλήλους της Disney που εργάζονταν επί μακρόν.
«Κανείς δεν πίστευε ότι θα μπορούσαμε να πάρουμε 15 δολάρια», λέει η Γκάμπι, η οποία είναι επίσης μέλος του τοπικού σωματείου 362, το οποίο εκπροσωπεί πολλά από τα πιο χαμηλά αμειβόμενα μέλη του καστ. Η νέα σύμβαση είχε τη δυνατότητα να βοηθήσει πολλούς από τους συναδέλφους της «να φύγουν από τα κουπόνια σίτισης και να μπουν σε δικά τους διαμερίσματα», λέει.
Αυτό συνέβη σε αρκετούς. Επέτρεψε στην Γκουτιέρεζ να φύγει από το άθλιο μοτέλ και να ενοικιάσει ένα διαμέρισμα δύο υπνοδωματίων. «Νιώθω άνθρωπος», λέει, «ζώντας σε ένα σπίτι που μου δίνει κάποιο αυτοσεβασμό».
Ένα άλλο μέλος του καστ, που επίσης μετακόμισε, είπε στον Ρος ότι με την οικογένειά της «για πρώτη φορά στο δείπνο για την Γιορτή των Ευχαριστιών δεν χρειαζόταν να καθόμαστε στο κρεβάτι του γιου μου».
Παρόλο που ο Μάικ Μπίβερ είχε πλέον αρκετά έσοδα για να μετακομίσει, επέλεξε να μείνει στο Star Motel για να βοηθήσει τους υπαλλήλους της Disney που δεν είχαν ακόμα την οικονομική δυνατότητα να φύγουν. Πραγματοποίησε βασικές εργασίες συντήρησης στο κτίριο και έφτιαξε ακόμη και αποθήκη τροφίμων σε ένα από τα δωμάτια που είχαν αδειάσει.
Δύο μήνες αργότερα, το μοτέλ -το οποίο είχε μπει σε κατάσχεση λόγω αθέτησης δανείων και απλήρωτων φόρων ιδιοκτησίας- ήταν προγραμματισμένο να κατεδαφιστεί, και ο Μπίβερ τελικά έφυγε και μετακόμισε στο μοτέλ Sun Inn, μια άλλη επιλογή χαμηλού κόστους στέγασης, όπου παραμένει μέχρι σήμερα.
Βέβαια, η μικρή αύξηση του μισθού σε καμία περίπτωση δεν έλυσε το πρόβλημα στέγασης.
Ο Κόουλ Γουόσινγκτον, υπάλληλος ασφαλείας της Disney World, έχει προσπαθήσει να εγκαταλείψει τα μοτέλ και να ενοικιάσει διαμέρισμα, αλλά οι τιμές ανεβαίνουν συνεχώς. Υποψιάζεται ότι κάθε φορά που πιθανοί ιδιοκτήτες «ακούνε ότι είμαι από την Disney, είμαι σίγουρος ότι ανεβάζουν το ενοίκιο».
Ο Καρίμ Μπάροου, επίσης υπάλληλος της Disney, έχει ακούσει πολλές ιστορίες από συναδέλφους του για ιδιοκτήτες που πιέζουν περισσότερο το ενοίκιο, από τότε που διάβασαν στις ειδήσεις ότι η Disney αύξησε τους μισθούς. «Υπάρχει μια τρελή αντίληψη ότι οι εργαζόμενοι της Disney είναι ευκατάστατοι», λέει.
Η Γκάμπι το έχει δει να συμβαίνει κάθε φορά που η Disney δίνει έστω και μια μικρή αύξηση. «Όταν οι μισθοί αυξάνονται, τα ενοίκια εκτοξεύονται», λέει. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο μένει στο σπίτι που νοικιάζει προς το παρόν, παρά τη μεγάλη μετακίνηση.
Μετά την διαμαρτυρία των συνδικάτων, η Γκάμπι -μια γυναίκα που κάποτε κέρδισε το Disney Heroes Award, μια από τις υψηλότερες τιμές του πάρκου, επειδή έκανε καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση σε έναν επισκέπτη- βγάζει πλέον 17,70 δολάρια την ώρα, από 11,50 δολάρια πέντε χρόνια νωρίτερα. Είναι αρκετά για να μην κοιμάται στο πάρκινγκ επειδή δεν έχει χρήματα για βενζίνη, αλλά όχι αρκετά για δικό της σπίτι, κοντά στο πάρκο προκειμένου να επιστρέφει στην οικογένειά της πριν τα μεσάνυχτα.
