H εξαιρετικά επιτυχημένη όπερα για παιδιά και νέους Το ερωτευμένο σύννεφο της Σοφίας Καμαγιάννη σε λιμπρέτο της Ελένης Ζαφειρίου, βασισμένο στο ομώνυμο παραμύθι του Ναζίμ Χικμέτ, και σε σκηνοθεσία της Ελένης Ευθυμίου επιστρέφει στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ. Πρόκειται για μια παράσταση υψηλών συμβολισμών και συναισθηματικού πλούτου, ένα μαγευτικό παραμύθι από την Ανατολή που υμνεί τον άνθρωπο. Το Ερωτευμένο σύννεφο θα παρουσιαστεί για δέκα μοναδικές παραστάσεις στις 25, 26, 30 Νοεμβρίου και 1, 2, 3 Δεκεμβρίου 2023, εξακολουθώντας να ταξιδεύει τους θεατές σε τόπους και χρόνους μακρινούς μέσα από τη δύναμη της μουσικής και της ποίησης.

 

Με το βλέμμα προσηλωμένο στη διάσταση της συλλογικότητας που διακρίνει την αισθητική και πολιτική θέση του αρχικού υλικού, η οπερατική προσαρμογή από τη συνθέτρια Σοφία Καμαγιάννη και τη συγγραφέα Ελένη Ζαφειρίου ξεχωρίζει λόγω της τολμηρής δραματουργικής επιλογής ο κεντρικός ρόλος του αφηγητή να αποδοθεί στην πολυβραβευμένη παιδική και νεανική χορωδία Rosarte, η οποία εμπλέκεται στα δρώμενα, σχολιάζει, συμπάσχει και παίρνει θέση υπέρ του δικαίου και της αδελφοσύνης. Τη σκηνοθεσία υπογράφει η Ελένη Ευθυμίου, μια από τις πιο καταξιωμένες σκηνοθέτριες της νέας γενιάς, ενώ το επταμελές μουσικό σύνολο διευθύνει η Σοφία Καμαγιάννη.

 

Ένα μαγευτικό παραμύθι του Ναζίμ Χικμέτ γίνεται όπερα

 

Το Ερωτευμένο σύννεφο του σημαντικού Τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ αποτελεί μια ανυπόκριτα ρομαντική αλληγορία του αγώνα για τα ιδανικά και τις αξίες, που συγκινεί ακόμη και στις μέρες μας εξαιτίας της ειλικρίνειας και της ευαισθησίας με τις οποίες εξυμνεί πανανθρώπινες αξίες όπως η ελευθερία, η αλληλεγγύη, η φιλία, ο αγώνας για την κοινωνική δικαιοσύνη, η αυτοθυσία και η βαθιά αγάπη για τη ζωή, καταδικάζοντας παράλληλα τη βία του πολέμου, της εκμετάλλευσης και της απληστίας. Ανάμεσα στα άλλα έργα του, ο Ναζίμ Χικμέτ έγραψε και μικρές ιστορίες που πηγάζουν από την παράδοση της χώρας του. Αυτές έχουν τη μορφή διδακτικών παραμυθιών που απευθύνονται σε παιδιά κάθε ηλικίας. Το Ερωτευμένο σύννεφο είναι μια απ’ αυτές τις μικρές ιστορίες, που όμως είναι μεστή από μεγάλα διανοήματα και ισχυρά συναισθήματα.

 

O λυρικός, ποιητικός κόσμος του Ερωτευμένου σύννεφου και η μεγάλη πρόκληση της χορωδίας Rosarte

 

Η τρυφερότητα και η ευαισθησία, βασικοί πυλώνες του παραμυθιού, αποτέλεσαν κινητήριο δύναμη για τη δημιουργία της νέας όπερας από τη συνθέτρια Σοφία Καμαγιάννη. «Το Ερωτευμένο σύννεφο του Ναζίμ Χικμέτ είναι ένα υπέροχο παραμύθι, πολύ συγκινητικό. Άγγιξε τις εσωτερικές χορδές μου αμέσως όταν το ξαναδιάβασα μετά από χρόνια. Το γόνιμο έδαφος συνεργασίας με την εξαιρετική παιδική και νεανική χορωδία Rosarte είχε ξεκινήσει ήδη από το 2009 με έργα μου μικρότερης έκτασης. Όταν οι συνθήκες ωρίμασαν, και κατόπιν συζητήσεων με τη μαέστρο Ρόζη Μαστροσάββα, παρακινήθηκα για τη σύνθεση ενός μεγαλύτερου έργου, συγκεκριμένα μιας όπερας, στην οποία θα συμμετείχε η χορωδία. Η έμπνευση για τη σύλληψη του συγκεκριμένου έργου, και η ιδιαίτερη πρόκληση για μένα, εκτός των άλλων, ήταν η επιλογή να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο η χορωδία Rosarte· σε αυτήν άλλωστε είναι αφιερωμένο το έργο. Στη συνέχεια, μέσα από τη λιμπρετική επεξεργασία από την Ελένη Ζαφειρίου, η οποία έκανε μια εμπνευστική ποιητική μεταφορά του παραμυθιού, διαμορφώθηκε η τελική μορφή του ρόλου της χορωδίας ως συγγραφέα – αφηγητή – χορού. Η χορωδία αφηγείται την ιστορία, στέκεται στα νοήματά της, αλλά κατά τόπους συμμετέχει και σε αυτά που λένε οι ρόλοι, συμπάσχοντας και ακολουθώντας τη ροή των γεγονότων, επηρεάζοντας και τον τρόπο μουσικής γραφής. Χωρίς ίχνος όμως παιδοκεντρικών “ευκολιών”, μετά από συνεννόηση και συνεργασία μεταξύ μας. Στο μουσικό ύφος, ο έντονος λυρισμός εναλλάσσεται με ρυθμικό δυναμισμό απορρέοντα από τη συνεχή δράση και τις συγκρούσεις, και εξίσου σημαντικό δραματουργικά, γι’ αυτό και έδωσα μεγάλη έμφαση στους τρόπους έκφρασής του. Οι ηλεκτροακουστικοί ήχοι που παρεμβάλλονται –επεξεργασμένοι φυσικοί ήχοι– διευρύνουν τον φαντασιακό χώρο στη Χώρα της Φλογέρας ή προσδίδουν ιδιότητες στα λουλούδια (θρήνος) φτιάχνοντας ιδιότυπους ηχητικούς όγκους μαζί με τις ζωντανές φωνές. Ο συνδυασμός όλων των στοιχείων σε μια σύγχρονη μουσική γλώσσα είχε ως στόχο τη λειτουργία των συμβολισμών στα πιο βαθιά στρώματα των υψηλών δονήσεων, συναισθημάτων, σκέψεων και μηνυμάτων που περνά αυτό το έργο», σημειώνει η Σοφία Καμαγιάννη.

 

Τόσο η ποιητική φόρμα και οι αναφορές στη γλώσσα της λαϊκής παράδοσης που διατρέχουν το λιμπρέτο της Ελένης Ζαφειρίου όσο και η διαλεκτική λυρικής έκφρασης, ρυθμικής ενεργητικότητας και ποιητικής χρήσης της τεχνολογίας που διέπουν τη μουσική γλώσσα της Σοφίας Καμαγιάννη αξιοποιούνται στην υπηρεσία των υψηλών συμβολισμών και του συναισθηματικού πλούτου που χαρακτηρίζει το ποιητικό έργο του Χικμέτ. «Το “ερωτευμένο σύννεφο” είναι ο άνθρωπος, που αγωνίζεται συλλογικά για τα οράματα μιας νέας κοινωνίας. Και σ’ αυτόν τον αγώνα δίνει, αν χρειαστεί, και τη ζωή του. Το “ερωτευμένο σύννεφο” αγάπησε πολύ τη ζωή και γι’ αυτήν έδωσε και τη δική του, ζώντας μέσα μας για πάντα», σημειώνει η Ελένη Ζαφειρίου.

 

Στην παράσταση συμμετέχουν συνολικά 57 μέλη της παιδικής και νεανικής χορωδίας Rosarte σε δύο διανομές, που ίδρυσε και διευθύνει η μαέστρος Ρόζη Μαστροσάββα. Επιστέγασμα της πορείας της, τα τέσσερα χρυσά μετάλλια από τις τρεις Χορωδιακές Ολυμπιάδες όπου συμμετείχε (Γκρατς 2008, Ρίγα 2014, Τσουάνε Νότιας Αφρικής 2018), καθώς και η βράβευσή της από την Ακαδημία Αθηνών για την υψηλότατη προσφορά στο καλλιτεχνικό στερέωμα της χώρας μας.

 

Συνδυάζοντας τη σκηνική λιτότητα με τη μαγεία του παραμυθιού

 

Στην πρώτη της συνεργασία με την Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ, η σκηνοθέτρια Ελένη Ευθυμίου δημιουργεί μια ατμοσφαιρική παράσταση ανάλογη του επαναστατικού λυρισμού του πρωτοτύπου, τόσο μυστηριακή όσο και δυναμική, που στρέφεται προς τους νέους θεατές με γενναιοδωρία, ελπίδα και πίστη στο μέλλον. «Ο τρόπος που επιλέξαμε να αποδοθεί η ιστορία στοχεύει στη μαγεία και το παραξένισμα του παραμυθιού και στη σκηνική λιτότητα. Οι χαρακτήρες για μας λειτουργούν αφενός ως αρχέτυπα της ανθρώπινης συμπεριφοράς, αφετέρου ως αρχέτυπα της ίδιας της φύσης (γη, νερό, φωτιά). Τα στοιχεία της φύσης που συναντάμε στο έργο αποδίδονται συμβολικά και ζωντανεύουν μέσα από τον τρόπο που επηρεάζουν συναισθηματικά και κινησιολογικά το σύνολο των προσώπων. Η ατμόσφαιρα που δημιουργεί η σύμπραξη μουσικής και εικαστικού σχεδιασμού, άλλοτε μυστηριακή και άλλοτε πολεμική, στοχεύει στο να αναδείξει τα υπαρξιακά και τα πολιτικά μηνύματα του έργου. Η παράσταση, εμποτισμένη με αγάπη από όλους τους συντελεστές και τις συντελέστριές της, παραδίδεται στους θεατές με στόχο να εμπνεύσει δύναμη και πίστη για ένα καλύτερο μέλλον. Γιατί, όπως λένε και οι αφηγητές του έργου μας, “το καινούριο που έρχεται / απ’ τις ωδίνες του παλιού γεννιέται”», σημειώνει η Ελένη Ευθυμίου.

 

Το σκηνικό και τα κοστούμια υπογράφει η Ευαγγελία Κιρκινέ, τις χορογραφίες η Έλενα Γεροδήμου, τις μάσκες η Μάρθα Φωκά και τους φωτισμούς η Κατερίνα Μαραγκουδάκη. Τους ρόλους ερμηνεύουν οι Μιράντα Μακρυνιώτη (Αϊσέ), Γιάννης Φίλιας (Σύννεφο) και Βασίλης Δημακόπουλος (Καρά Σεϊφί).

 

Το επταμελές μουσικό σύνολο αποτελούν οι μουσικοί Στέφανος Χατζηαναγνώστου (φλάουτο), Φίλανδρος Κάρρας (κλαρινέτο / μπάσο κλαρινέτο), Βαγγέλης Χαμρίστσακ (τρομπόνι), Γιώργος Μπουκαούρης (κρουστά), Έλενα Λαζαρέτου (πιάνο), Κωνσταντίνος Λούστας (βιολί), Δημήτρης Κοτταρίδης (βιολοντσέλο), ενώ προηχογραφημένο ακούγεται το νέυ του Φώτη Μυλωνά.

 

Σύνοψη

 

Σε χώρο και χρόνο απροσδιόριστο, οι «μαγικές» νότες του νέυ δημιουργούν τη Χώρα της Φλογέρας και των κατοίκων της, του κακού Καρά Σεϊφί, φεουδάρχη άπληστου, βίαιου και δολοφονικού, αλλά και της συνετής, δίκαιης και γενναιόψυχης Αϊσέ. Ο Καρά Σεϊφί εποφθαλμιά το μικρό κομμάτι γης της Αϊσέ και καταφεύγει σε απάνθρωπα και εγκληματικά μέσα για να το αρπάξει: νυχτερινές επιθέσεις με το άλογό του, απειλές και εκβιασμούς. Είναι βέβαιος για τη νίκη του, χωρίς να υπολογίζει την ψυχική δύναμη της Αϊσέ και την πολύτιμη βοήθεια των συντρόφων της.

 

Ένα μεσημέρι, ενώ η Αϊσέ και οι σύντροφοί της, ο λαγός και το περιστέρι, απολαμβάνουν τον ήλιο, εμφανίζεται στον ουρανό ένα σύννεφο. Αντικρίζοντας τα όμορφα καθαρά μάτια της Αϊσέ, λαβώνεται από το βέλος του έρωτα και γίνεται ένα «ερωτευμένο σύννεφο». Τα συναισθήματα είναι αμοιβαία. Το «ερωτευμένο σύννεφο» γίνεται μάρτυρας των επιθέσεων του Καρά Σεϊφί ενάντια στην αγαπημένη του και ρίχνεται μαζί με τους άλλους στη μάχη για να τον εκδιώξουν.

 

Η σθεναρή αντίσταση της Αϊσέ και των συντρόφων της αναγκάζουν τον Καρά Σεϊφί να συρθεί ύπουλα μια νύχτα στον κήπο της, όπου πυρπολεί όλα τα λουλούδια. Αρχίζει η τελική μάχη, που τους βρίσκει ενωμένους. Το «ερωτευμένο σύννεφο» παλεύει στον ουρανό ενάντια στους συμμάχους του Καρά Σεϊφί, τον άνεμο και το φίδι, και ταυτόχρονα βοηθάει τους υπόλοιπους στη γη εναντίον του Καρά Σεϊφί. Η έκβαση είναι νικηφόρα για την Αϊσέ. Όμως τα λουλούδια έχουν καεί. Το «ερωτευμένο σύννεφο» αποφασίζει να θυσιαστεί για να αναγεννηθούν, να συνεχιστεί η ζωή. Αφήνει τα δάκρυά του –δάκρυα από υψηλόφρονα συνείδηση– να πέφτουν σαν βροχή. Η καμένη γη ποτίζεται απαλά. Το «ερωτευμένο σύννεφο» χάθηκε, αλλά η βροχή ξαναζωντάνεψε την καμένη γη. Η λύπη της Αϊσέ και των υπόλοιπων συντρόφων της απαλύνεται στη σκέψη πως ο αγαπημένος της θυσιάστηκε για να δώσει καινούρια ζωή και πως θα μείνει για πάντα στις καρδιές τους.

 

 

Συμμετέχει η παιδική και νεανική χορωδία Rosarte

 

Μουσικοί: Στέφανος Χατζηαναγνώστου (φλάουτο), Φίλανδρος Κάρρας (κλαρινέτο / μπάσο κλαρινέτο), Βαγγέλης Χαμρίστσακ (τρομπόνι), Γιώργος Μπουκαούρης (κρουστά), Έλενα Λαζαρέτου (πιάνο), Κωνσταντίνος Λούστας (βιολί), Δημήτρης Κοτταρίδης (βιολοντσέλο)

Νέυ (προηχογραφημένο): Φώτης Μυλωνάς

 

 

Ημέρες & ώρες παραστάσεων

25, 26, 30 Νοεμβρίου & 1, 2, 3 Δεκεμβρίου 2023

Ώρα έναρξης: 20.30 (Σάββατο 25/11, 2/12, Κυριακή 26/11, 3/12: 11.00 & 19.30)

 

Τιμές εισιτηρίων

Τιμές εισιτηρίων: €12, €15 • Φοιτητικό, παιδικό: €10