Σε αναβρασμό βρίσκονται εκατοντάδες χιλιάδες κάτοικοι περιοχών που βρίσκονται κοντά σε περιαστικά δάση, καθώς καλούνται να προχωρήσουν με την μελέτη πυροπροστασίας για τα ακίνητά τους.
Ενδεικτικά, στην Αττική αυτό αφορά σε δεκάδες χιλιάδες κατοίκους σε περιοχές πέριξ του δάσους της Πάρνηθας και της Πεντέλης, ενώ η ρύθμιση αφορά σε όλη την Ελλάδα.
Οι ιδιοκτήτες βρίσκονται σε σύγχυση για το τι πρέπει να κάνουν ακριβώς για την πυροπροστασία των ακινήτων τους, καθώς από τη μία ο νόμος -για τον οποίο ο αρμόδιος υπουργός Περιβάλλοντος Θόδωρος Σκυλακάκης έχει δηλώσει πως «θα είμαστε ελαστικοί»- ζητά να αποκτήσουν πυροπροστασία τα ακίνητα σε απόσταση 300 μέτρων από το δάσος, ενώ από την άλλη δεν υπάρχουν σαφείς οδηγίες από τους οικείους δήμους, ούτε και ξεκάθαρη καταγραφή των υπόχρεων ιδιοκτητών να συντάξουν και να υποβάλουν στις αρμόδιες δημοτικές υπηρεσίες μελέτη πυροπροστασίας.
Η μελέτη πυροπροστασίας θα πρέπει να γίνει από δασολόγους, μηχανικούς και άλλες επιστημονικές κατηγορίες, όμως είναι απολύτως ασαφές για την μεγάλη πλειονότητα των πολιτών αν εκτός από το κόστος που θα πρέπει να καταβάλουν για την σύνταξη της έκθεσης και το οποίο κυμαίνεται από 300 μέχρι 500 ευρώ, θα πρέπει να εφαρμόσουν και τα μέτρα εκείνα που θα καταστήσουν τις κατοικίες και τα κτίριά τους πυράντοχα, που συνεπάγεται επιπλέον δαπάνες. Είναι επίσης αδιευκρίνιστο αν για παράδειγμα θεωρείται δασική κάποια έκταση που βρίσκεται δίπλα στην ελληνική «χαλέπιο πεύκη», τα γνωστά σε όλους μας πεύκα από τα οποία περιτριγυρίζονται πολλές αστικές περιοχές.
Η αναζήτηση της απόστασης των 300 μέτρων από το δάσος με... γεωδαισία
Στη δημιουργία του «αλαλούμ» συμβάλλει και το γεγονός πως δεν υπάρχουν αρμόδιες επιτροπές στους δήμους που να ορίζουν ποια είναι η απόσταση των 300 μέτρων από το οικείο δάσος, ώστε να ενημερώνουν και τους υπόχρεους. Έτσι, κάθε ιδιοκτήτης ακινήτου, αυτοβούλως, αναζητά την πραγματική απόσταση του ακινήτου από το δάσος μέσω των γεωδαιτικών υπηρεσιών στο διαδίκτυο, ώστε να προχωρήσει στη διαδικασία της πυροπροστασίας, εφόσον είναι υποχρεωμένος να το κάνει, προσφεύγοντας σε μηχανές αναζήτησης και γεωδαιτικές υπηρεσίες με τις οποίες προσπαθούν να καθορίσουν την απόσταση των σπιτιών τους από το δάσος
Από την πλευρά τους, οι δήμοι επιχειρούν να διευκρινίσουν μια σειρά από ζητήματα, προκειμένου να ξεκαθαριστεί τι θεωρείται δάσος και τι όχι – για παράδειγμα, η χαλέπιος πεύκη: Δεν είναι ξεκάθαρο εάν με η παρουσία της συνιστά δάσος ή όχι, παρόλο που θεωρείται «δασικό είδος».
Στην Αττική υπάρχουν δήμοι που έχουν ανακοινώσει ότι όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων στα όρια συγκεκριμένων περιοχών θα πρέπει να καταθέσουν μελέτη πυροπροστασίας. Τέτοια περίπτωση είναι ο δήμος Πεντέλης που περιλαμβάνει τα Μελίσσια, την Παλαιά και τη Νέα Πεντέλη. Με οδηγία της δημοτικής αρχής την προβλεπόμενη από τον νόμο έκθεση πυροπροστασίας θα πρέπει να ετοιμάσουν όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων στη Νέα και την Παλαιά Πεντέλη, ανεξαρτήτως αν τα σπίτια τους απέχουν 300 μέτρα από το δάσος.
Παρά τις ανακοινώσεις περί παρατάσεων στις σχετικές προθεσμίες, το κόστος αλλά και το είδος των μετατροπών που πιθανώς θα χρειαστεί να γίνουν στο ακίνητο, μεγαλώνουν τη δυσαρέσκεια των πολιτών. Το πρώτο βήμα, βάσει της νομικής τους υποχρέωσης – εφόσον το ακίνητο βρίσκεται εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων – είναι να απευθυνθούν σε έναν εξουσιοδοτημένο επαγγελματία- διαχειριστή (τεχνικό επιστήμονα) ο οποίος θα τους βοηθήσει με την υποβολή του Εντύπου Αξιολόγησης της επικινδυνότητας και της Τεχνικής Έκθεσης με τα συνοδευτικά τους στοιχεία.
Το κόστος σύνταξης της έκθεσης ξεκινά από τα 150 ευρώ -αν πρόκειται για μια κατοικία- και κυμαίνεται ανάλογα με την έκταση του ακινήτου και των χαρακτηριστικών που θα εντοπίσει ο τεχνικός επιστήμονας. Με τη μέση τιμή για τα περισσότερα ακίνητα της χώρας να κυμαίνεται μεταξύ 400-500 ευρώ, το κόστος μπορεί και να φτάσει ή να ξεπεράσει και τις 5.000 ευρώ για ιδιαίτερες περιπτώσεις ακινήτων.
Υπενθυμίζεται πως πρόκειται για διαφορετική υπόθεση από την υποχρέωση καθαρισμού οικοπέδων και δήλωσή τους στη σχετική πλατφόρμα (akatharista.apps.gov.gr) και έρχεται ως επιπλέον κόστος για τους ιδιοκτήτες ακινήτων, που καλούνται συνδυαστικά με τις δαπάνες αυτές, να ολοκληρώσουν και τις υποχρεώσεις τους στα ακαθάριστα οικόπεδα.
Μετά την κατεύθυνση που θα δώσει ο τεχνικός επιστήμονας, θα πρέπει να δηλωθεί την κατάσταση των ακινήτων στους οικείους δήμους από τους αρμόδιους επιστήμονες μηχανικούς, τοπογράφους, δασολόγους ή γεωπόνους που θα τις συντάξουν για λογαριασμό των ιδιοκτητών.
Τα παράδοξα με τις θερμοπροσόψεις και το πρόγραμμα «Εξοικονομώ»
Μελέτες που έχουν ήδη γίνει σε περιοχές της Αττικής εισηγούνται την απομάκρυνση για παράδειγμα τεντών που χρησιμοποιούνται για ηλιοπροστασία κατοικιών. Σε άλλη περίπτωση που έχει μεταφερθεί στη LiFO, ο τεχνικοί που συνέταξε την έκθεση ζήτησε την απομάκρυνση της θερμοπρόσοψης που είχε τοποθετηθεί σε κτίριο καθώς θεωρήθηκε ότι τα υλικά που είχαν χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή της ήταν εύφλευκτα. Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που η θερμοπρόσοψη επιδοτήθηκε από το πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης «Εξοικονομώ»;
Από την κυβέρνηση διαμηνύεται ότι φέτος το μεγάλο βάρος θα δοθεί στην ουσία του πράγματος, δηλαδή στη λήψη των μέτρων πυροπροστασίας και όχι τόσο στη βεβαίωση προστίμων. Άλλωστε, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης μιλώντας πρόσφατα στο East Mediterranean Gas Forum, δήλωσε ότι «είναι πολύ σημαντικό, φέτος που ο χειμώνας ήταν παρά πολύ θερμός και έχουμε μειωμένη υγρασία και υψηλές θερμοκρασίες, να υπάρξουν αυτοί οι καθαρισμοί και τα κλαδέματα γύρω από τα σπίτια και να απομακρυνθούν οι καύσιμες ύλες. Γιατί μέσα στα οικόπεδα είναι λογικό ότι δεν μπορεί να παρέμβει το κράτος, είναι δουλειά των ιδιοκτητών να φροντίσουν για την πυροπροστασία μέσα στο οικόπεδο τους και γύρω από το κτίριο τους».
Διευκρινίσεις από τον γγ Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος Ευθύμιο Μπακογιάννη
Μετά τη διαπίστωση του αλαλούμ, ο γγ Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας Ευθύμιος Μπακογιάννης, προέβη σε διευκρινίσεις.
«Η συγγραφή αυτής της ΚΥΑ ξεκίνησε το 2022, θεσμοθετήθηκε το 2023 και για το 2023, που ήταν η πρώτη χρονιά που δημοσιεύτηκε ο κανονισμός, η εφαρμογή ήταν προαιρετική και με σύσταση σε όλα τα ακίνητα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής. Άρα έχουμε ήδη σε εξέλιξη μία πρώτη χρονιά με την οποία ήταν θεσμοθετημένη η ΚΥΑ και είχε δοθεί κατεύθυνση σύστασης ή εφαρμογής της. Δεν είναι δηλαδή κάτι το οποίο ήρθε το 2024. Το 2024 υπάρχει μόνο η υποχρεωτική εφαρμογή μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας. Δηλαδή ποια; Αυτά που αφορούν τον καθαρισμό του οικοπέδου μας, τον περιορισμό και την απομάκρυνση εύφλεκτων υλών και την κατάθεση μίας τεχνικής μελέτης από έναν ειδικό επιστήμονα – έχει πάρα πολλές ειδικότητες που μπορεί να τις κάνει- η οποία τι αναφέρει; αναφέρει το περίγραμμα του κτηρίου μας, το περίγραμμα του ακινήτου, τη βλάστηση που έχει μέσα, καθώς επίσης και κάποια μέτρα τα οποία πρέπει να λαμβάνονται από τον ιδιοκτήτη προκειμένου να γίνει το ακίνητό του ανθεκτικό σε περίπτωση φωτιάς», είπε ο γενικός γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος μιλώντας στην ΕΡΤ.
«Το 2025 και το 2026 έχουμε μέτρα παθητικής και ενεργητικής πυροπροστασίας για κτίρια που χαρακτηρίζονται υψηλής και ιδιαίτερα υψηλής επικινδυνότητας, ενώ το 2026 για κτίρια που χαρακτηρίζονται χαμηλής και μέσης. Ποιες είναι αυτές οι παρεμβάσεις το 2025 και το 2026; Άμα κάνεις μία ριζική ανακαίνιση στο ακίνητο σου και ο προϋπολογισμός ξεπερνάει το 15% ή είναι πάνω από 20.000, πρέπει να βάλεις κάποια υλικά τα οποία είναι πυράντοχα. Αφού την κάνεις που την κάνεις την ανακαίνιση, τουλάχιστον φρόντισε αυτά τα υλικά τα οποία θα κάνεις να είναι ανθεκτικά στη φωτιά».
Σε άλλο σημείο της συνέντευξής του ερωτηθείς σχετικά απάντησε «[…] κοιτάξτε, εσείς που είστε στην Αγία Παρασκευή, προφανώς και βρίσκεστε σε πολυκατοικία η οποία είναι απέναντι από το βουνό δεν έχετε υποχρέωση να κάνετε τίποτα. Το ίδιο συμβαίνει και για όσους βρίσκονται πλησίον αλσών, όπως στη Νέα Φιλαδέλφεια, στο κτήμα Συγγρού, στα διάφορα κτήματα ή άλση τα οποία βρίσκονται εντός των αστικών περιοχών, δεν υπάρχει καμία υποχρέωση να υποβάλλετε κάτι[…] αυτό είναι στην αρμοδιότητα του Συνδέσμου για την παρακολούθηση του δάσους. Δεν έχετε να κάνετε εκτός από τον καθαρισμό αν έχετε μονοκατοικία η οποία μονοκατοικία έχει κάποια φύτευση, θα πρέπει ουσιαστικά να καθαρίσετε την περιμετρική σας φύτευση».
Για εκείνους που έχουν σπίτι μέσα σε μια δασική έκταση που δεν είναι κοντά σε μία αστική περιοχή και πού πρέπει να απευθυνθεί το κοινό για τη μελέτη πυροπροστασίας ο κ. Μπακογιάννης τόνισε «υπάρχουν κάποιες κατηγορίες για τις οποίες καθορίζεται η επικινδυνότητα των ακινήτων, των γηπέδων, των οικοπέδων, ανάλογα με το πού βρίσκεσαι. Αυτές οι κατηγορίες έχουν να κάνουν με κάποια κάποια χαρακτηριστικά. Έξι κριτήρια είναι: τα μορφολογικά χαρακτηριστικά, οι κλιματολογικές συνθήκες, η κλίση που έχει το ακίνητο σας, η βλάστηση και η φυτική καύσιμη ύλη και οι υποδομές και τα δίκτυα. Δηλαδή αν υπάρχει στο οικόπεδο σας μέσα κολυμβητική δεξαμενή ή αν υπάρχει κάποια δεξαμενή[…] Γι’ αυτό το λόγο έχουμε βάλει κάποιες ενδεικτικές προϋποθέσεις. Αν το ακίνητό σου βρίσκεται σε ευθεία απόσταση 300 μέτρων από δασική περιοχή και ξαναλέω όχι όταν πρόκειται για εντός σχεδίου περιοχές, τότε είσαι σε αυτή την περίπτωση που πρέπει να καλέσεις έναν ειδικό επιστήμονα, ο οποίος δεν είναι κατ’ ανάγκην μηχανικός – είναι πάρα πολλοί σε ειδικότητες τις οποίες μπορείς να καλέσεις και το κάναμε αυτό για λόγους περιορισμού του κόστους- ο οποίος θα σου κατατάξει το ακίνητο σου με βάση την επικινδυνότητα αν είναι χαμηλή, μεσαία, υψηλή ή ιδιαίτερα υψηλή. Οπότε ανάλογα με την κατάταξη αυτού του οικοπέδου θα σου προτείνει και τα προβλεπόμενα μέτρα».
Επιπλέον επισήμανε ότι «εντός σχεδίου, όταν είμαστε και έχουμε κοντά μας δάσος, άλσος ή οτιδήποτε, πρέπει να κάνεις καθαρισμό του οικοπέδου[…] Εάν βρίσκεσαι λοιπόν απέναντι στην Αγία Παρασκευή και έχεις πολυκατοικία, δεν έχεις καμία υποχρέωση να κάνεις κάτι. Ο Δήμος οφείλει να πάρει κάποια μέτρα τα οποία σχετίζονται με το βουνό».
Σε ερώτηση περί τυχόν αντισυνταγματικότητας του μέτρου, αλλά και του υπέρογκου κόστους, ο κ. Μπακογιάννης απάντησε «θεωρώ ότι αυτό το οποίο αναφέρει ο Συνήγορος δεν είναι ορθό πρωτίστως γιατί η επίκληση περί μη συμμόρφωσης των όποιων προστίμων οδηγεί τους ιδιοκτήτες, λέει, σε μεταβιβάσεις ακινήτων κτλ είναι τελείως υπερβολική, δεδομένου ότι η έννοια του προστίμου δεν υπάρχει, αλλά σε πρώτη φάση υπάρχει μία σύσταση συμμόρφωσης σε κάποιον ο οποίος δεν έχει κάνει, δεν έχει εφαρμόσει τον κανονισμό. Άρα μη συζητάμε ότι έρχεται κατευθείαν κάποιος και βάζει ένα πρόστιμο. Υπάρχει μια πρώτη διαδικασία που είναι μια σύσταση σε περίπτωση που δεν έχεις πάρει τα μέτρα και δευτερευόντως μην ξεχνάμε ότι υπάρχει μία προσεγγιστική εκτίμηση δαπανών για τις απαιτούμενες παρεμβάσεις.
»Είναι δυνατή μόνο όταν ο υπόχρεος υποβάλει τη σχετική τεχνική έκθεση. Και αυτό να σας πω έχει και μία διττή σημασία. Επειδή η πολιτεία βγάζει προγράμματα χρηματοδότησης όπως έβγαλε το “Εξοικονομώ”, και πρέπει να γνωρίζει ποια είναι τα χαρακτηριστικά -που δεν μπορεί να ξέρει πολιτεία ποια τα χαρακτηριστικά της κάθε ιδιοκτησίας- έτσι ώστε να μπορέσει να βγάλει και κάποια προγράμματα, όπως έβγαλε τώρα το Υπουργείο μας και με πρωτοβουλία του Υπουργού προς τους Δήμους 30 εκατομμύρια για να κάνουν περιμετρικές ζώνες και καθαρισμούς που δεν είχαν τη χρηματοδότηση. Όπως επίσης να σας πω ότι δεν θίγεται το δικαίωμα της ιδιοκτησίας που αναφέρει ο Συνήγορος του Πολίτη, αντιθέτως προστατεύεται από το κράτος που μεριμνά μέσω του εν λόγω κανονισμού, όπως μεριμνά για κάθε τεχνικό κανονισμό.
Μην ξεχνάμε ότι η φωτιά είναι μια φυσική καταστροφή, το ίδιο και ο σεισμός. Άρα έχουμε βγάλει αντίστοιχα κανονισμό για τη στατική ενίσχυση του κτηρίου, έχουμε βγάλει κανονισμό για την προσβασιμότητα, δηλαδή πρέπει να διασφαλίζεται η υγεία και η προστασία της ζωής και η πολιτεία πρέπει να λειτουργεί προληπτικά για την αποφυγή κινδύνων και δυσμενών καταστάσεων».
«Ήδη εχθές υπογράφηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση που μεταφέρει την ημερομηνία της υποχρεωτικής υποβολής της έκθεσης του ειδικού επιστήμονα στις 21 Ιουνίου[…] Το αν δεν υπήρχε σχετική πληροφόρηση εδώ μπορώ να καταλάβω ένα έλλειμμα στην επικοινωνία αυτής της πληροφόρησης. Επίσης, το γεγονός ότι υπάρχει πληθώρα ειδικών επιστημόνων οι οποίοι είναι γεωλόγοι, γεωτέχνες, γεωπόνοι, μηχανικοί, πάρα πολλές ειδικότητες αυτό έγινε και για να έχει πολύ χαμηλότερο κόστος αλλά και για να μπορέσει να βρεθεί ακόμα και σε μία απομακρυσμένη περιοχή ένας γεωπόνος σίγουρα υπάρχει ακόμα και σε κάθε αγροτική περιοχή[…]» είπε ακόμα μεταξύ άλλων ο γγ Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος.
