Γιατί είναι τόσο πολύτιμα για τις θάλασσές μας τα λιβάδια της Ποσειδωνίας;
Το καλοκαίρι που μας πέρασε ίσως ήσουν κι εσύ ένας από αυτούς που άκουσαν πρώτη φορά για τα λιβάδια της Ποσειδωνίας, τον μοναδικό αυτό θησαυρό της Μεσογείου που παράγει καθημερινά πολύτιμο οξυγόνο. Πόσα, όμως, ξέρεις πραγματικά για τη σημασία τους, την καθοριστική συμβολή τους στο θαλάσσιο οικοσύστημα που μας περιβάλλει και τους κινδύνους που τα απειλούν καθημερινά;
Στον βυθό των θαλασσών μας ευδοκιμεί ένα μοναδικό είδος, ενδημικό στη Μεσόγειο.
Τα λιβάδια της Ποσειδωνίας παίζουν καθοριστικό, αν όχι θεμελιώδη, ρόλο στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και στη διατήρηση των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων. Παράγουν οξυγόνο, προστατεύουν, καθαρίζουν τις θάλασσές μας. Ωστόσο, απειλούνται καθημερινά από ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η ρύπανση, η υπεραλίευση και η αγκυροβόληση των σκαφών. Στο explainer βίντεο που ακολουθεί, η δημοσιογράφος της LiFO, Βάνα Κράβαρη εξηγεί γιατί τα λιβάδια της Ποσειδωνίας είναι τόσο απαραίτητα για τις ελληνικές θάλασσες και τονίζει τη σημασία της υπεύθυνης αγκυροβόλησης, παραθέτοντας τις οδηγίες που δημιούργησε ο Ναυτικός Όμιλος Ελλάδoς, στο πλαίσιο του προγράμματος Vodafone Posidonia.
Μαθαίνουμε να αγκυροβολούμε υπεύθυνα
Η ιστιοπλοΐα είναι συνδεδεμένη με τις ελληνικές θάλασσες, μια παράδοση που μας φέρνει κοντά με τη φύση.
Ο Ναυτικός Όμιλος Ελλάδoς που καθοδηγεί αυτή την παράδοση από το 1933, αναλαμβάνει τώρα, με την υποστήριξη της Vodafone, να προωθήσει την υπεύθυνη ναυσιπλοΐα, εξασφαλίζοντας ότι οι πνεύμονες της Μεσογείου, τα πολύτιμα λιβάδια της Ποσειδωνίας, θα παραμείνουν ανέγγιχτα για τις επόμενες γενιές.
Τον περασμένο Σεπτέμβρη, ο σημαντικότερος αγώνας της χρονιάς για την ιστιοπλοΐα ανοιχτής θάλασσας, το Open Πανελλήνιο Κύπελλο ORCi 2024, διεξήχθη για 4 ημέρες στον παλαιότερο και ιστορικότερο όμιλο Ναυτικό Όμιλο της χώρας, συγκεντρώνοντας την αφρόκρεμα των Ελλήνων Ιστιοπλόων.
Είκοσι σκάφη από όλη την επικράτεια, που χωρίστηκαν σε δύο κατηγορίες, αγωνίστηκαν για τον τίτλο του πρωταθλητή στα νερά του Σαρωνικού. Η απονομή των βραβείων στους νικητές πραγματοποιήθηκε στο Κεντρικό Κτήριο του Ναυτικού Ομίλου Ελλάδος, όπου Κυβερνήτες και πληρώματα παρέλαβαν τα τρόπαια τους και ανανέωσαν το ραντεβού τους για την επόμενη χρονιά.
Η φετινή διοργάνωση όμως ήταν σημαντική και για έναν ακόμη λόγο. Εκτός από το αγωνιστικό κομμάτι, ο Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος - Σχολή Ανοιχτής Θαλάσσης έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην εφαρμογή πρακτικών κατά την διάρκεια των αγώνων ιστιοπλοΐας που προωθούν την βιωσιμότητα και την προστασία του πλανήτη. Με την υποστήριξη της Vodafone, στο πλαίσιο του Προγράμματος Vodafone Posidonia του Ιδρύματος Vodafone, ο Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος ξεκίνησε μια νέα δράση με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού για την υπεύθυνη αγκυροβολία, αλλά και την ανάδειξη της αξίας της, για την προστασία των λιβαδιών Ποσειδωνίας.
Λιβάδια της Ποσειδωνίας: Ένας πράσινος πνεύμονας οξυγόνου στον ελληνικό βυθό
Τα λιβάδια της Ποσειδωνίας είναι τα φυτά αυτά που σχηματίζουν πυκνές πράσινες συστάδες σε αμμώδεις βυθούς και είναι δείκτες καθαρότητας των νερών. Είναι μια εξαιρετικά χρήσιμη χλωρίδα, ένας πνεύμονας της Μεσογείου ο οποίος παράγει μεγάλες ποσότητες πολύτιμου οξυγόνου.
Με το Πρόγραμμα Vodafone Posidonia του Ιδρύματος Vodafone, σε συνεργασία με το Oceanus Lab του Πανεπιστημίου Πατρών, σε πρώτη φάση χαρτογραφούνται τα λιβάδια της Ποσειδωνίας στις ελληνικές θάλασσες, ώστε να γίνει δυνατή η προστασία τους. Από την έναρξη του προγράμματος τον περασμένο Σεπτέμβριο, οι επιστήμονες του Oceanus Lab υπό την καθοδήγηση του Καθηγητή Περιβαλλοντικής και Γεωλογικής Ωκεανογραφίας και Διευθυντή του Oceanus Lab, Γιώργου Παπαθεοδώρου, έχουν χαρτογραφήσει με μεγάλη λεπτομέρεια 325 χιλιάδες στρέμματα πυθμένα όπου και βρέθηκαν 97 χιλιάδες στρέμματα λιβαδιών Ποσειδωνίας με αφετηρία τον κυκλαδικό θαλάσσιο χώρο και συγκεκριμένα τις περιοχές 6 νησιών (Σύρος, Πάρος, Αντίπαρος, Μύκονος, Δήλος και Ρήνεια).
Εκείνο όμως που αξίζει περισσότερο την προσοχή μας είναι ότι τα λιβάδια της Ποσειδωνίας χρειάζονται 100 χρόνια για να μεγαλώσουν οριζόντια από 1- 10 πόντους και είναι ευάλωτα στις ανθρώπινες δραστηριότητες. Μια από αυτές είναι η αγκυροβόληση, αφού οι άγκυρες που σύρονται στο βυθό τα τραυματίζουν και τα ξεριζώνουν. Με το Πρόγραμμα Vodafone Posidonia είναι η πρώτη φορά που τίθεται στην Ελλάδα το θέμα της υπεύθυνης αγκυροβόλησης.
Παρόλο που δεν έχουμε όλοι σκάφος και πιθανόν να μην έχουμε την εμπειρία του yachting και της ιστιοπλοίας, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τι συμβαίνει με την αγκυροβόληση ώστε σύντομα να μπορέσουν να εφαρμοστούν ευρέως οι σωστοί κανόνες της στις τουριστικές επιχειρήσεις, τους ιστιοπλοϊκούς ομίλους κλπ.
Πώς μπορούμε να συμβάλλουμε στην προστασία των λιβαδιών της Ποσειδωνίας αγκυροβολώντας υπεύθυνα;
Οι οδηγίες του Ναυτικού Ομίλου Ελλάδας:
Πρώτα από όλα φροντίζουμε να είμαστε καλά προετοιμασμένοι. Αυτό σημαίνει ότι επιλέγουμε εξοπλισμό από υλικά υψηλής ποιότητας, ενημερωνόμαστε για την περιοχή, ελέγχουμε τον βυθό, φροντίζουμε ώστε η άγκυρα που θα χρησιμοποιήσουμε να είναι η κατάλληλη για τον βυθό αγκυροβόλησης και έχουμε πάντα μαζί μας βοηθητική άγκυρα. Συγκεκριμένα:
- Επιλέγουμε την σωστή άγκυρα και τον κατάλληλο εξοπλισμό αγκυροβολίας: άγκυρα κατάλληλη σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή, βοηθητικές άγκυρες, στριφτάρι με ‘’μάτι’’ κλειδί για εύκολη περιστροφή της άγκυρας στον βυθό και κλειδί καδένας που επιτρέπει στο σκάφος να αλλάζει θέση χωρίς να μετακινείται η άγκυρα.
- Πριν αγκυροβολήσουμε, βεβαιωνόμαστε ότι η περιοχή δεν έχει ήδη καταγεγραμμένα λιβάδια Ποσειδωνίας και ελέγχουμε οπτικά τον πυθμένα για την απουσία τους αν πρόκειται για ρηχά νερά. Αν υπάρχουν λιβάδια Ποσειδωνίας, φροντίζουμε να τα αποφύγουμε. Ρίχνουμε άγκυρα όταν το σκάφος είναι σταματημένο σε αμμώδες σημείο ή σε άργιλο.
- Κατεβάζουμε την καδένα της άγκυρας με ελεγχόμενο τρόπο και απελευθερώνουμε επαρκές έκταμα ώστε να διεισδύσει η άγκυρα στον βυθό και να αποτρέψουμε το επιβλαβές σύρσιμό της.
- Φροντίζουμε η καδένα της άγκυρας να είναι άκαμπτη και η πλώρη να ευθυγραμμίζεται προς την κατεύθυνση της άγκυρας.
- Φεύγοντας, πρώτα μετακινούμε το σκάφος πάνω από την άγκυρα και μετά την τραβάμε κάθετα προς τα πάνω.
Ακόμη όμως και με την καλύτερη προετοιμασία και απρόσκοπτους ελιγμούς αγκυροβόλησης, μπορεί η άγκυρά μας να απελευθερωθεί από άλλες. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί εάν τα γειτονικά αγκυροβολημένα σκάφη μετακινηθούν ή απελευθερώσουν τη δική μας στην διαδικασία ανέλκυσης της άγκυράς τους. Αυτό δεν μπορεί να αποφευχθεί εντελώς, αλλά βάζοντας μια σημαδούρα αγκυροβόλησης η οποία δείχνει τη θέση της άγκυράς μας , βοηθάει τα άλλα πληρώματα να τηρήσουν μια επαρκή απόσταση.
Στην κατεύθυνση της υπεύθυνης αγκυροβόλησης, ο Ναυτικός Όμιλος, πρωτοπορώντας στον χώρο της ιστιοπλοΐας, χρησιμοποίησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα ρομποτικές σημαδούρες. Οι ρομποτικές σημαδούρες συμβάλλουν αισθητά στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, καθώς δεν χρειάζονται φουσκωτά σκάφη και αγκυροβόλια για την τοποθέτησή τους. Με αυτόν τον τρόπο προστατεύεται η θαλάσσια πανίδα και χλωρίδα και παράλληλα βελτιώνεται η αγωνιστική εμπειρία των συμμετεχόντων, μειώνοντας την αναμονή ανάμεσα στους αγώνες.
Χαιρόμαστε τις θάλασσές μας και ρίχνουμε άγκυρα φροντίζοντας το περιβάλλον.
-Τo Πρόγραμμα Vodafone Posidonia τελεί υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
-Το Open Πανελλήνιο Κύπελλο ORCi 2024 διοργανώνεται από τον Ναυτικό Όμιλο Ελλάδος με την συνδρομή της Επιτροπής Ανοικτής Θάλασσας της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας και τελεί υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού.
