Στις 29 Νοεμβρίου 1978, ο Viv Anderson κατέγραψε μία από τις πιο σημαντικές στιγμές στην ιστορία του αγγλικού ποδοσφαίρου, καθώς έγινε ο πρώτος μαύρος παίκτης που αγωνίστηκε με την εθνική ομάδα της Αγγλίας.
Το παιχνίδι απέναντι στην Τσεχοσλοβακία στο Στάδιο Γουέμπλεϊ δεν ήταν ιδιαίτερα θεαματικό, με την Αγγλία να κερδίζει 1-0 σε έναν αγώνα που χαρακτηρίστηκε από τον παγωμένο αγωνιστικό χώρο και το αφόρητο κρύο. Ωστόσο, το πραγματικό γεγονός που ξεχώρισε εκείνη τη βραδιά δεν ήταν το αποτέλεσμα, αλλά η συμμετοχή του Anderson, που άνοιξε τον δρόμο για τις επόμενες γενιές μαύρων ποδοσφαιριστών στην Αγγλία.
Ο ίδιος ο Anderson θυμάται τις συνθήκες του αγώνα με ανάμεικτα συναισθήματα. «Ήταν ένα πολύ μεγάλο γεγονός εκείνη την εποχή», λέει στο CNN Sport. «Νιώθω πολύ προνομιούχος και χαρούμενος που ήμουν ο πρώτος. Το να είσαι πρώτος σε κάτι είναι πάντα μια σπουδαία επιτυχία». Το ματς διεξήχθη κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, με τον αγωνιστικό χώρο παγωμένο σε σημείο που οι παίκτες επέλεξαν να φορέσουν παπούτσια με σόλες από καουτσούκ αντί για μεταλλικά τάπες, για να αποφύγουν τραυματισμούς, σύμφωνα με το CNN.
Λίγες ημέρες πριν το ντεμπούτο του, οι δημοσιογράφοι είχαν ήδη αρχίσει να παίρνουν συνεντεύξεις από τους γονείς, τους δασκάλους και τους προπονητές της παιδικής ηλικίας του Anderson, δημιουργώντας έναν αέρα μεγάλης προσδοκίας γύρω από την πρώτη του εμφάνιση με την εθνική ομάδα. Ο ίδιος επέλεξε να αγνοήσει όλη αυτή την πίεση και να επικεντρωθεί στο παιχνίδι του, αναγνωρίζοντας τη σημασία του πρώτου κεφαλιού, του πρώτου τάκλιν και της πρώτης πάσας, για να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ένα επιτυχημένο ντεμπούτο.
Το ιστορικό του ντεμπούτο επισημοποιήθηκε και με τηλεγραφήματα από τη βασίλισσα Ελισάβετ Β' και τον Elton John. Παρόλα αυτά, ο Anderson παρέμεινε συγκεντρωμένος, γνωρίζοντας ότι κάθε στιγμή στον αγωνιστικό χώρο ήταν μια ευκαιρία για να αποδείξει την αξία του.
Πρόσφατα, ο Anderson αποφάσισε να πουλήσει μία συλλογή αντικειμένων από την καριέρα του, συμπεριλαμβανομένων των μεταλλίων, των τροπαίων και της φανέλας που φόρεσε κατά το ντεμπούτο του με την εθνική Αγγλίας το 1978. Η κίνηση αυτή είχε σκοπό να ενισχύσει οικονομικά την οικογένειά του, καθώς ο γιος του παντρεύεται το επόμενο έτος, όπως εξηγεί ο ίδιος. Ωστόσο, κατά την αναζήτηση αντικειμένων στην αποθήκη του, ανακάλυψε πολλά αναμνηστικά που δεν είχαν δει το φως της ημέρας για περίπου 40 χρόνια.
Η φανέλα του ντεμπούτου του τελικά δεν έφτασε το κατώτατο όριο των 40.000 δολαρίων, αλλά η υπόλοιπη συλλογή έφερε περίπου 180.000 δολάρια. Η συλλογή αυτή είναι μια απόδειξη της λαμπρής καριέρας του Anderson, κατά τη διάρκεια της οποίας κατέκτησε διαδοχικά Ευρωπαϊκά Κύπελλα με τη Νότιγχαμ Φόρεστ, αλλά και το πρωτάθλημα First Division, το FA Cup και το Football League Cup με τις ομάδες της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και Άρσεναλ.
Η γενναιότητα του Anderson να αντιμετωπίσει την προκατάληψη και τον ρατσισμό
Η καριέρα του Anderson δεν ήταν όμως απαλλαγμένη από τις σκιές του ρατσισμού. Ο ίδιος θυμάται περιστατικά κατά τα οποία δέχθηκε ρατσιστικές επιθέσεις, με φρούτα – μήλα, αχλάδια και μπανάνες – να πετιούνται προς το μέρος του από τις εξέδρες, καθώς και μία φορά που του πέταξαν ένα γυάλινο μπουκάλι. Ο τότε προπονητής της Νότιγχαμ Φόρεστ, Μπράιαν Κλαφ, τον ενθάρρυνε να αγνοεί την κακομεταχείριση και να συνεχίσει να παίζει. Μάλιστα, σε ένα περιστατικό στο Κάρλαϊλ, όταν τον έλουσαν με φρούτα, ο Κλαφ τον συμβούλεψε με χιούμορ να επιστρέψει και να του φέρει δύο αχλάδια και μια μπανάνα. Παρόλο που το σχόλιο ήταν αστείο, αργότερα ο Κλαφ τον τράβηξε στην άκρη και του έδωσε ένα πολύτιμο μάθημα: να μην αφήσει κανέναν να τον αποτρέψει από το να επιτύχει το στόχο του.
Η γενναιότητα του Anderson να αντιμετωπίσει την προκατάληψη ήταν κρίσιμη για την καριέρα του. Ανέπτυξε την ίδια στάση με πολλούς άλλους μαύρους παίκτες της εποχής, όπως ο Cyrille Regis, ο οποίος είχε δεχθεί απειλές για τη ζωή του όταν επρόκειτο να φορέσει τη φανέλα της εθνικής Αγγλίας. «Πρέπει να δείξεις σε αυτούς που σε αμφισβητούν ότι δεν μπορούν να σε σταματήσουν», ήταν το μήνυμα του Regis, το οποίο ενστερνίστηκε και ο Anderson.
Αν και οι δυσκολίες του Anderson ήταν πολλές, ο ίδιος ήταν αποφασισμένος να επιτύχει. Η καριέρα του αποτελεί απόδειξη του πόσο σημαντικό είναι το πάθος και η αντοχή για την επίτευξη των στόχων. «Από πολύ μικρή ηλικία, πάντα κλωτσούσα μια μπάλα», λέει. «Είτε ήταν στην παιδική χαρά, είτε στο σπίτι με ανίψια, το μόνο που ήθελα ήταν να γίνω ποδοσφαιριστής, ό,τι και αν χρειαζόταν για να το πετύχω».
🇾🇪 Viv Anderson 66 years old today , played about 70 games for United at the start of the "Fergie Era " 🇾🇪 pic.twitter.com/OGdTOAooQt
— YesterdaysStars (@YesterdaysStars) July 29, 2022
Ακόμα και μετά την αποχώρησή του από το ποδόσφαιρο το 1995, ο Anderson παραμένει ένας από τους κορυφαίους αμυντικούς της γενιάς του, γνωστός για την ικανότητά του να κλέβει την μπάλα με τα «μακριά του πόδια», που του χάρισαν το παρατσούκλι «Αράχνη». Παρά την πρόοδο που έχει γίνει στον τομέα της ανεκτικότητας, ο ίδιος παρατηρεί πως το ποδόσφαιρο «έχει ακόμη πολλά να μάθει» για τη διαφορετικότητα και την ανοχή. Ο ρατσισμός εξακολουθεί να υπάρχει, τόσο στις εξέδρες όσο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και οι ευκαιρίες για μαύρους προπονητές στο αγγλικό ποδόσφαιρο παραμένουν περιορισμένες.
Ο Anderson επισημαίνει πως, παρότι η Premier League προσελκύει παίκτες από όλο τον κόσμο, υπάρχουν ελάχιστοι μαύροι προπονητές στα υψηλότερα επίπεδα. Σύμφωνα με την Έκθεση Szymanski του 2023, μόνο το 14% των προπονητών με τα ανώτερα προσόντα στην Αγγλία είναι μαύροι, ενώ μόλις το 4,4% των θέσεων διοίκησης στα τέσσερα κορυφαία πρωταθλήματα της Αγγλίας καλύπτονται από μαύρους.
Παρά τις προκλήσεις, το όνομα του Anderson είναι συχνά συνδεδεμένο με εκείνους που άνοιξαν το δρόμο για τους μελλοντικούς Μαύρους ποδοσφαιριστές στην Αγγλία. Η ιστορική του εμφάνιση με την εθνική ομάδα, έστω και σε έναν όχι και τόσο εντυπωσιακό αγώνα, παραμένει μια από τις σημαντικότερες στιγμές της καριέρας του. «Το να παίξεις για τη χώρα σου – να φορέσεις τη φανέλα και να περπατήσεις μπροστά σε 100.000 ανθρώπους… Είναι ένα καταπληκτικό συναίσθημα», λέει ο ίδιος.
Ο Viv Anderson, με την πορεία του και τη στάση του, έγινε σύμβολο αντοχής και θάρρους, ενώ η κληρονομιά του εξακολουθεί να εμπνέει νέες γενιές ποδοσφαιριστών που ακολουθούν τα βήματά του.
