Η Dayane Leite, από τη Βραζιλία, δεν ήθελε ποτέ της να γίνει σεξεργάτρια, αλλά όταν εκείνη ήταν μόλις 17 ετών, ο σύζυγός της πέθανε από καρδιακή προσβολή και η ίδια δεν μπορούσε να πληρώσει την κηδεία.
Η γενέτειρά της, η πόλη Itaituba στη βόρεια πολιτεία Para της Βραζιλίας, βρίσκεται στην καρδιά του παράνομου εμπορίου χρυσού της χώρας. Έτσι, ένας φίλος της της πρότεινε να μαζέψει τα χρήματα κάνοντας σεξ με ανθρακωρύχους, βαθιά μέσα στον Αμαζόνιο.
«Το να πηγαίνεις στα ορυχεία είναι σαν να ρίχνεις τα ζάρια», λέει.«Οι γυναίκες ταπεινώνονται πραγματικά εκεί. Μπορεί να τις χαστουκίσουν στο πρόσωπο και να τους φωνάξουν», αποκαλύπτει η Leite στο BBC.
Οι γυναίκες στα ορυχεία βάζουν τη ζωή τους σε κίνδυνο
«Κοιμόμουν στην κρεβατοκάμαρά μου και ένας τύπος πήδηξε από το παράθυρο και μου έβαλε όπλο στο κεφάλι. Και αν πληρώσουν, θέλουν να νιώθουν ότι οι γυναίκες τους ανήκουν».
Η Dayane Leite κατάφερε να συγκεντρώσει τα χρήματα για την κηδεία και σε ηλικία 18 ετών απέκτησε το πρώτο της παιδί. Τα τελευταία 16 χρόνια, όπως και πολλές άλλες γυναίκες στην Itaituba, επιστρέφει περιοδικά στα ορυχεία για να εργαστεί ως μαγείρισσα, πλύστρα, μπαργούμαν και εργάτρια του σεξ.
Άλλωστε, τώρα έχει να συντηρήσει μια επταμελή οικογένεια.
«Δεν θα πω ότι όλες οι γυναίκες στην πόλη το κάνουν, αλλά ναι, ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό από αυτές εργάζονται στο σεξ. Οπότε είναι κάπως φυσιολογικό. Δεν μας νοιάζει πραγματικά», λέει η Natalia Cavalcante, η οποία έγινε σεξεργάτρια σε ένα απόμακρο σύμπλεγμα ορυχείων στα 24 της. Τέσσερα χρόνια αργότερα και αφού παντρεύτηκε τον ιδιοκτήτη ενός μπαρ, έγινε μαντάμ ενός οίκου ανοχής, μια δουλειά που εγκατέλειψε πρόσφατα, για να φροντίζει τις ανιψιές της.
Η σκληρή ζωή των ανθρακορύχων - και των γυναικών μαζί τους
Η ζωή στα χωριά των ανθρακωρύχων, βαθιά μέσα στο τροπικό δάσος, είναι σκληρή. Εκεί, οι περισσότεροι οικισμοί αποτελούνται μόνο από ένα χωματόδρομο, ένα μπαρ-σαλούν και μια εκκλησία, περίπου σαν πόλη της κηνιματογραφικής Άγριας Δύσης.
Αλλά οι ίδιοι οι ανθρακωρύχοι ζουν ακόμη πιο μακριά, σε καλύβες από ξύλο και καμβά, περιτριγυρισμένοι από φίδια και τζάγκουαρ. Ρεύμα έχουν μέσω μίας γεννήτριας, αλλά όταν κλείνει, βυθίζονται στο απόλυτο σκοτάδι. Οι γυναίκες που εργάζονται ως μαγείρισσες πρέπει να ζουν σε αυτούς τους καταυλισμούς, μαζί με τους άνδρες.
Οι μεταλλωρύχοι εμφανίζονται στα χωριά κάθε φορά που βρίσκουν χρυσό και έχουν χρήματα να ξοδέψουν, προσθέτει η Ναταλία. Μερικές φορές, οι γυναίκες πρέπει να τους πείσουν να κάνουν μπάνιο πριν από τη συνεύρεση, όπως εκμυστηρεύονται αρκετές γυναίκες.
Η λειτουργία οίκου ανοχής είναι παράνομη στηΒραζιλία, αλλά η Ναταλία λέει ότι δεν έπαιρνε προμήθεια, απλώς απασχολούσε προσωπικό στο μπαρ και νοίκιαζε δωμάτια.
Η σεξεργασία η μόνη επιλογή γικα πολλές γυναίκες
Ερωτηθείσα αν είχε ενδοιασμούς για τη συμμετοχή άλλων γυναικών στο επάγγελμα, απάντησε: «Μερικές φορές σκέφτομαι: ''Το έχω περάσει αυτό και ξέρω ότι δεν είναι τόσο ωραίο''. Αλλά στη συνέχεια λέω στον εαυτό μου: ''Η κοπέλα έχει οικογένεια, μερικές φορές ένα παιδί να μεγαλώσει. Πολλά από τα κορίτσια που πηγαίνουν έχουν ένα ή δύο παιδιά''. Οπότε το αποδεχόμαστε».
Ακόμη και πριν παντρευτεί, η Ναταλία είχε βγάλει πολλά χρήματα.
Τώρα έχει το δικό της σπίτι στην Itaituba, μια μοτοσικλέτα και σημαντικές ποσότητες χρυσού, που μερικές φορές λάμβανε ως πληρωμή για το σεξ, δύο ή τρία γραμμάρια τη φορά. Στόχος της είναι να σπουδάσει και να γίνει δικηγόρος ή αρχιτέκτονας.
Ορισμένες γυναίκες στην Itaituba, που έχει το παρατσούκλι Gold Nugget City, έχουν στήσει επιχειρήσεις με τα χρήματα που έβγαλαν, λέει η ίδια.
Αλλά είναι μεγάλο ρίσκο να τολμήσει κανείς ως γυναίκα στους βίαιους και άνομους οικισμούς των ανθρακωρύχων.
Ενώ ο αρνητικός τους αντίκτυπος στο περιβάλλον είνα γνωστός, το ανθρώπινο κόστος των ορυχείων, το οποίο σύμφωνα με τον ΟΗΕ περιλαμβάνει βία, σεξουαλική εκμετάλλευση και εμπορία ανθρώπων, δε λαμβάνει την απαραίτητη κάλυψη.
Πώς ο παράνομος χρυσός γίνεται νόμιμος
Ένας έμπορος πολύτιμων μετάλλων δήλωσε στο BBC ότι ο παράνομος χρυσός από αυτά τα ορυχεία τυπικά επαναπροσδιορίζεται ως χρυσός από έναν αδειοδοτημένο συνεταιρισμό εξόρυξης, πριν εξαχθεί και μετατραπεί σε κοσμήματα και εξαρτήματα για κινητά τηλέφωνα ή άλλα ηλεκτρονικά προϊόντα.
Οι τρεις μεγαλύτεροι αγοραστές του βραζιλιάνικου χρυσού είναι ο Καναδάς, η Ελβετία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Σύμφωνα με το thinktank Instituto Escolhas, πάνω από το 90% του συνόλου των εξαγωγών προς την Ευρώπη προέρχεται από περιοχές όπου γίνεται παράνομη εξόρυξη.
Ο κίνδυνος που διατρέχουν οι γυναίκες στην περιοχή φαίνεται από το γεγονός ότι οι δολοφονίες τους θεωρούνται πια αρκετά κοινότυπες.
«Πολλές γυναίκες πεθαίνουν σε καθημερινή βάση»
Το πτώμα της 26χρονης Raiele Santos βρέθηκε πέρυσι στο δωμάτιο όπου ζούσε κοντά στο ορυχείο χρυσού Cuiú-Cuiú, 11 ώρες οδήγησης από την Itaituba.
Η μεγαλύτερη αδελφή της, Railane, είπε στο BBC ότι ένας άνδρας της είχε προσφέρει χρήματα για σεξ και εκείνη είχε αρνηθεί, οπότε τη βρήκε αργότερα και τη χτύπησε μέχρι θανάτου.
«Πολλές γυναίκες πεθαίνουν σε καθημερινή βάση, πολλές γυναίκες», λέει η Railane.
«Γεννήθηκα στα ορυχεία, μεγάλωσα στα ορυχεία και τώρα φοβάμαι να ζήσω στα ορυχεία».
Τότε, ενας άνδρας έχει συλληφθεί σε σχέση με τη δολοφονία της Raiele, αλλά δεν έχει ακόμη δικαστεί. Επί του παρόντος, εκείνος αρνείται όλες τις κατηγορίες εναντίον του.
Η έκταση που καταλαμβάνουν τα παράνομα ορυχεία χρυσού της Βραζιλίας υπερδιπλασιάστηκε μέσα σε 10 χρόνια, φτάνοντας τα 220.000 εκτάρια το 2022. Πρόκειται για μια έκταση μεγαλύτερη από το ευρύτερο Λονδίνο.
Όμως κανείς δε γνωρίζει πόσες γυναίκες εργάζονται σε αυτή την περιοχή, ούτε καν πόσοι παράνομοι μεταλλωρύχοι δραστηριοποιούνται. Σύμφωνα με τους πιο πρόσφατους υπολογισμούς της κυβέρνησής της Βραζιλίας, ο αριθμός του μπορεί να είναι από 80.000 έως 800.000.
Η Dayane Leite θέλει να σταματήσει να εργάζεται στις περιοχές εξόρυξης λόγω των κινδύνων και των κακουχιών που επιβάλλει στο σώμα της, αλλά σχεδιάζει αυτό που ελπίζει ότι θα είναι ένα τελευταίο ταξίδι.
Στόχος της είναι να μαζέψει αρκετά χρήματα σε δύο ή τρεις μήνες για να ανοίξει ένα σνακ μπαρ όταν επιστρέψει, αν και συνειδητοποιεί ότι μπορεί να μην τα καταφέρει.
Όπως λέει, κάθε φορά που είναι μόνη της, περπατώντας στο δάσος, ανησυχεί για τα παιδιά της.
«Θα συνεχίσω να προσπαθώ, μέχρι να μην μπορώ πια», συμπληρώνει. «Γιατί σκέφτομαι ότι μια μέρα τα παιδιά μου θα πουν: ''Η μαμά μου δούλεψε τόσο σκληρά. Πέρασε ό,τι πέρασε για εμάς και δεν τα παράτησε ποτέ''».
Με πληροφορίες από BBC
