Στο μικροσκόπιο της επιστημονικής κοινότητας βρίσκεται το ζήτημα των κατολισθήσεων στη Σαντορίνη λόγω και της αυξημένης σεισμικής δραστηριότητας που καταγράφεται στο θαλάσσιο χώρο μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού το τελευταίο διάστημα.
Το Σάββατο το πρωί ομάδα του Εργαστηρίου Τηλεανίχνευσης με επικεφαλής τον διευθυντή, καθηγητή Μανώλη Βασιλάκη, μετέβησαν στην περιοχή και, με τη χρήση σύγχρονου εξοπλισμού τηλεανίχνευσης μικρής εμβέλειας (close range remotesensing), επιχειρούν να αποτυπώσουν περιοχές όπου ενδέχεται να επιδεινωθούν τα κατολισθητικά φαινόμενα, τα οποία εκδηλώνονται συχνά στο νησί.
Η νέα μελέτη που εντάσσεται στο πλαίσιο μιας σειράς δράσεων που έχει κηρύξει το ΕΚΠΑ μέσω της Διεπιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων που δημιουργήθηκε με αφορμή το ζήτημα της αυξημένης σεισμικής δραστηριότητας στην περιοχή.
Τα δεδομένα θα προέλθουν από τη χρήση σύγχρονου καινοτόμου εξοπλισμού και συγκεκριμένα, επανδρωμένων εναέριων οχημάτων (UAV), εφοδιασμένων με κάμερες υψηλής διακριτικότητας και αισθητήρες LiDAR, προκειμένου να συλλεχθούν πολύ υψηλής ακρίβειας και λεπτομέρειας πληροφορίες για τη διάβρωση των πρανών.
Όπως εξηγεί στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο καθηγητής Τηλεανίχνευσης και Μορφοτεκτονικής, διευθυντής του εργαστηρίου Τηλεανίχνευσης, στο Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ, Μανώλης Βασιλάκης, η μελέτη θα διεξαχθεί με έμφαση στις περιοχές που έχουν αυξημένη επικινδυνότητα και στις οποίες υπάρχει έντονη ανθρώπινη παρουσία. Οι περιοχές αυτές, όπως αναφέρει είναι ο όρμος του Αθηνιού, το Παλαιό λιμάνι, το Αμμούδι, η Αρμένη και ο Κόρφος στη Θηρασιά. Σε αυτά τα σημεία η ομάδα του εργαστηρίου Tηλεανίχνευσης του Tμήματος Γεωλογίας θα εφαρμόσει μεθοδολογία που βασίζεται σε εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας ώστε να μελετήσουν τις μεταβολές της επιφάνειας της γης πάνω στα πρανή των παραπάνω περιοχών.
«Μελετάμε τις μεταβολές της επιφάνειας της γης πάνω σε αυτά τα πρανή, με διάφορες μεθοδολογίες οι οποίες βασίζονται σε εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας όπως είναι τα drones, τα οποία φέρουν συγκεκριμένους αισθητήρες είτε φωτογραφικές μηχανές υψηλής ανάλυσης είτε τους λεγόμενους αισθητήρες LiDAR, οι οποίοι καταγράφουν ένα νέφος σημείων από εκατοντάδες εκατομμύρια σημεία, ανάλογα με την περιοχή που τα στέλνουμε να αποτυπώσει», σημειώνει ο κ. Βασιλάκης ενώ τονίζει ότι η διαχρονική παρακολούθηση αποτελεί μία από τις παραμέτρους του ζητήματος. «Μετά από ειδική επεξεργασία των δεδομένων που συλλέγουμε, εντοπίζουμε σημεία τα οποία βλέπουμε ότι πρόκειται να κατολισθήσουν με το παραμικρό κούνημα λόγω σεισμού ή με κάποιο ακραίο καιρικό φαινόμενο -το οποίο θα φέρει πάρα πολύ βροχή - αφού και το νερό συμμετέχει σε διαδικασίες διάβρωσης των συγκεκριμένων πρανών», εξηγεί και προσθέτει ότι οι κατολισθήσεις και οι καταπτώσεις βράχων οφείλονται στην υφή του πετρώματος και στις πολύ απότομες κλίσεις που έχουν τα πρανή της καλδέρας.
Μέσω λοιπόν συστηματικής και επαναλαμβανόμενης αποτύπωσης των κρίσιμων περιοχών, θα είναι εφικτός ο εντοπισμός σημείων με αυξημένη πιθανότητα εκδήλωσης καταπτώσεων βράχων και κατολισθήσεων. Τα ίδια χωρικά δεδομένα θα χρησιμοποιηθούν επίσης και για την προσομοίωση της πορείας των βράχων σε περίπτωση καταπτώσεων, ώστε να διατυπωθούν προτάσεις για τη λήψη κατάλληλων μέτρων προστασίας.
Η έρευνα της επιστημονικής ομάδας αναμένεται να ξεκινήσει από το Αμμούδι, την Αρμένη και τη Θηρασιά, ενώ ιδιαίτερη περίπτωση σύμφωνα με τον κ. Βασιλάκη αποτελεί ο Παλαιός Λιμένας. Αναφορικά με τον Αθηνιό ο κ. Βασιλάκης τονίζει ότι έχουν ληφθεί κάποια μέτρα ενώ οι κατολισθήσεις που έχουν παρατηρηθεί την παρούσα περίοδο, δεν έχουν αυξημένη επικινδυνότητα καθώς είναι εκτός του δρόμου.
Σε δεύτερο επίπεδο στο πλαίσιο της ίδιας μελέτης θα αξιοποιηθούν δορυφορικά δεδομένα από τους ελληνικούς μικροδορυφόρους που είναι ήδη σε λειτουργία (https://hsc.gov.gr/), προκειμένου να παρακολουθηθούν διαχρονικά οι επιφανειακές μεταβολές στα νησιά Θήρα και Θηρασιά, καθώς και οι επιφανειακές θερμοκρασιακές μεταβολές στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Καμένων.
Σύμφωνα με τον κ. Βασιλάκη εφόσον χρειαστεί θα μεταβούν στην Καμένη προκειμένου να υποδείξουν τα κατάλληλα σημεία ώστε να εγκατασταθούν συσκευές εντοπισμού ή ραντάρ απέναντι από τα πρανή. Οι θέσεις που εξετάζουν είναι τέσσερις και συγκεκριμένα απέναντι από τα Φηρά και το Φηροστεφάνι, απέναντι από την Οία ενώ δυνητικά θα μπορούσε να εγκατασταθεί μία ακόμη συσκευή στην Καμένη, σε κάποιο σημείο της Θηρασιάς.
Παράλληλα εξετάζεται και το ενδεχόμενο για άλλες δύο συσκευές εντοπισμού στο Παλαιό Λιμάνι , η μία απέναντι από το πρανές που κατεβαίνει το τελεφερίκ και η δεύτερη σε ένα άλλο σημείο για να καλύπτει όλη την υπόλοιπη περιοχή. «Αυτές είναι συσκευές οι οποίες χρησιμοποιούνται στο εξωτερικό είτε για την παρατήρηση κατολισθήσεων είτε για την παρατήρηση χιονοστιβάδων. Και αυτές ανά πάσα στιγμή, επειδή δουλεύουν 24 ώρες το 24ωρο στέλνουν μηνύματα ειδοποίησης όταν υπάρχει κάποια μετακίνηση», σημειώνει ο κ. Βασιλάκης.
