Είμαστε (μεταξύ άλλων) τα λόγια που λένε οι άλλοι για μας -αυτό είναι αναπόδραστο. Το σκεφτόμουνα, κατεβαίνοντας άθυμος από το σπίτι για τα εγκαίνια του Κακανιά, στην γκαλερί των Καλφαγιάν στη Χάρητος. Μου αρέσει πολύ αυτή η γκαλερί, αρχιτεκτονικά. Και τα παιδιά είναι φίλοι. Αρμένηδες βέροι, πυλώνες γεροί της κοινότητάς τους, σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, δαιμόνιοι έμποροι, έξοχοι στην παρέα.
Ο Κακανιάς είναι πια μια περσόνα εντελώς μοναδική. Ερχεται από το Λος Αντζελες σαν κομήτης, κάνει κάτι που πάντα μοιάζει με πυροτέχνημα, και μετά γυρνά εκεί -που τον φαντάζομαι μόνο, και ίσως λίγο καταθλιπτικό (#δεν ισχύει) . Αυτά που κάνει έχουν ένα χαρακτήρα εξόδου (Μεσολογγίου), φαινομενικά επιπόλαια, σαρκαστικά, με μια μαστοριά που ερήμην επιπλέει. Επιβάλλει (και μέσω της κοινωνικής παρουσίας του) μια εικόνα εύκολη και κάπως φαιδρή, όμως τα επιμέρους στοιχεία της τέχνης του είναι σοβαρά, έχουν πυγμή και χέρι σίγουρο -ακόμα και όταν τον βαριέσαι, τον σέβεσαι. Δεν είμαι τεχνοκριτικός, νομίζω όμως ότι (αν και η κυρία Τεπενδρή του υπήρξε κορακοζώητη, όπως συμβαίνει συνήθως με τέτοιες κυρίες), ο Κωνσταντίνος είναι στον πυρήνα του εκείνος ο όμορφος τύπος που πρωτοέδειξε τα σκοτεινά παραμύθια του με τα παιδάκια στο διεστραμμένο δάσος της ανθρώπινης φύσης -ένα θέμα που πολλοί ομόλογοι ξένοι καλλιτέχνες πραγματεύτηκαν, όχι αναγκαστικά καλύτερα από αυτόν. Από αυτή την άποψη χάρηκα, που στην γκαλερί τα αναρτημένα σχέδια είχαν ξαναπιάσει το νήμα αυτής της πρώτης αγνής περιόδου, μεγάλες επιφάνειες ζωγραφισμένες με μολύβι, πάλι δάση, πάλι παιδάκια άρρωστα -καλλιεπές σχέδιο, λόγιο- ιστορίες ενός μοντέρνου, κουρασμένου συναισθηματισμού.
Ως άνθρωπος, ο Κακανιάς είναι επίσης ιδιαίτατος. Εχει όλα τα χαρακτηριστικά του μανιοκαταθλιπτικού, αλλά για τους φίλους του και την κοινωνία επιφυλάσσει μόνον απολαύσεις. Είναι ευφυέστατος, με ακραία καλοσύνη, υπερβολικός, λιμασμένος για ζωή, με την παλιά απληστία της γενιάς του -θα ήθελε να φάει όλες τις εμπειρίες συμπυκνωμένες σε χάπι. Η αστική καταγωγή του (την οποία υπογραμμίζει), το σκυλάκι του με το οποίο κάνει βόλτα στο Κολωνάκι, η μαμά του που κυριαρχεί ως μούσα στην περίοδο Τεπενδρή, οι φιλίες του με ολόκληρη την κοσμική Αθήνα -όλα αυτά δημιουργούν μια μαγική και λάθος εικόνα. Ο Κακανιάς είναι επίσης ένα πολύ έξυπνο και σοβαρό παιδί, αληθινά καλλιεργημένος, όμως χαλαρός στο θέμα της εικόνας και της υστεροφημίας-δεν τον νοιάζει να τον κακοχαρακτηρίσουν, αρκεί να κάνει το δικό του ανά πάσα στιγμή.
Μετά τα εγκαίνια ανηφορίζουμε στη Ράτκα, να φάμε και να πιούμε. Εχω πολύ καιρό να έρθω. Είναι έτσι ακριβώς όπως ήταν πάντα. Δεν είμαι θαμώνας, αναγνωρίζω όμως το μοναδικό στιλ. Υπάρχει πνεύμα και ευστροφία στο τραπέζι, διχαλωτές γλώσσες, ατάκες, αψίκορες κόρες, νεϊμντρόπινγκ. Είμαι ο πιο θαμπός της συντροφιάς, διότι είμαι καλά απόψε. Και όταν είμαι καλά, δεν προσπαθώ καθόλου. Και όταν δεν προσπαθώ καθόλου, είμαι ένας αδιάφορος, ξεθυμασμένος άνθρωπος. Διασκεδάζω πολύ με τα πειράγματα του τραπεζιού, λατρεύω τους φίλους μου και καμαρώνω τον Κακανιά, αλλά θυμάμαι συνέχεια τα λόγια που μου έλεγε στην γκαλερί η μαμά των Καλφαγιάν, για ένα κουμ κουάτ που της είχα χαρίσει πριν από 10 χρόνια στη Θεσσαλονίκη: «Μεγαλώνει το δεντράκι σου. Ολο βγάζει ανθάκια και καρπούς, όλο και ρίχνει μπόι. Το έχω και το προσέχω, μην ανησυχείς, σε λίγο θα μας ξεπεράσει».
Στην γκαλερί με το έξυπνο ντιζάιν, δίπλα στις εξαντρίκ παρουσίες των κοσμικών της Τέχνης, μου άρεσε που αυτή η γυναίκα, μου μιλούσε για το δέντρο μας, με τον τρόπο μιας χωρικής. Πιστεύω ότι η τέχνη του Κακανιά έχει κάτι ανάλογο. Εξάπτει τους κοσμικούς, αλλά μιλά για δάση.
____
Το άρθρο γράφτηκε το 2005 στην Ελευθεροτυπία
σχόλια