...Λαερτιάδης ος πάσι δόλοσιν ανθρώποισι μέλω και μευ κλέος ουρανόν ίκει ναιετάω δ’ Ιθάκην ευδείελον εν δ’ όρος αυτή Νήριτον εινοσίφυλλον αριπρεπές αμφί δε νήσοιπολλάι ναιετάουσι μάλα σχεδόν αλλήλησιν Δοιλίχιόν τε Σάμη τε και υλήεσσα Ζάκυνθος.Αυτή δε χθαμαλή πανυπερτάτη ειν αλί κείται
προς ζόφον, αι δε τ’ άνευθεπρος ηώ τ’ ηέλιόν τε…»…
Είμαι ο Οδυσσέας, ο γιος του Λαέρτη που όλος ο κόσμος μιλάει για τις πονηριές μου κι η δόξα μου έχει φτάσει στον ουρανό. Και κατοικώ στο Θιάκι, που από μακριά φαντάζει κι έχει ψηλό βουνό, το Νήριτο, που τις πυκνόφυλλες κορφές του δέρνουν οι άνεμοι και γύρω του είναι πολλά νησιά, το’΄να πολύ κοντά στο άλλο, το Δουλίχιο κι η Σάμη κι η δασάτη Ζάκυνθος. Ετούτο (το Θιάκι) χαμηλό, τελευταίο απ’ όλα στη θάλασσα βρίσκεται προς τη δύση κι εκείνα τα άλλα μακριά προς την αυγή και τον ήλιο…. Αυτά απαντά ο Οδυσσέας στον Αλκίνοο όταν ο δεύτερος αφού τον φιλοξενεί στο νησί των Φαιάκων, τον ρωτάει από ποιο μέρος είναι. Οι στίχοι αυτοί (22-26) της Οδύσσειας οδήγησαν το Γερμανό αρχαιολόγο και αρχιτέκτονα Γουλιέλμο Δαίρπφελδ, στην αμφισβήτηση της ταυτότητας της αρχαίας Ιθάκης. Μετά τις ανασκαφές του Ηραίου και της ιερής Άλτις στην αρχαία Ολυμπία, της Τροίας, της Τίρυνθας, της Περγάμου και της Αθήνας, ο Δαίρπφελδ έβαλε στόχο της ζωής του να βρει το ανάκτορο του Οδυσσέα. Αφού ανέσκαψε το νησί της Ιθάκης, τα ευρήματα δεν τον έπεισαν ότι πρόκειται για τη γεωγραφική και τοπογραφική θέση του νησιού όπως την περιγράφει ο Όμηρος. Έτσι στράφηκε προς τα γειτονικά νησιά και συγκεκριμένα προς τη Λευκάδα. Να σημειώσουμε ότι ο Δαίρπφελδ υιοθετεί την εξής θεωρία για την κατανομή των νησιών: Ζάκυνθος-Ζάκυνθος, Κεφαλληνία-Δουλίχιον, Ιθάκη- Σάμη, Λευκάδα- Ιθάκη. Και όλα αυτά λόγω της μετανάστευσης των Δωριέων της Ακαρνανίας που πέρασαν στην Ιθάκη(σημερινή Λευκάδα), έδιωξαν τους ντόπιους Ιθακήσιους που πήγαν στη Σάμη (σημερινό Θιάκι) και της έδωσαν το όνομα της πατρίδας τους. Επίσης, οι αρχαίοι ταξιδεύοντας από τον κορινθιακό κόλπο προς το Ιόνιο, είχαν τη εντύπωση ότι ταξιδεύουν συνεχώς προς τα δυτικά. Επιπλέον, το ότι η Λευκάδα θεωρούνταν ως δυτικωτάτη το αποδεικνύει και το ω 11 της Οδύσσειας το οποίο πολλοί θεωρούν και ως μεταγενέστερο του Ομήρου, όπου ο Ερμής φέρνει τις ψυχές των σκοτωμένων μνηστήρων στον ωκεανό και στη Λευκάδα Πέτρην, προς τον Άδη, δηλαδή τον αφιλόξενο βράχο του ακρωτηρίου Λευκάτα, όπου πέρα από αυτόν ήταν το άγνωστο και η είσοδος στον κάτω κόσμο. Ο Δαίρπφελδ υποστήριξε ότι η Λευκάδα υπήρξε πάντοτε νησί όπου το 600 π.Χ. οι Κορίνθιοι έκαναν απλώς εκβάθυνση και επικοινωνούσε με πορθμείο με την απέναντι Ακαρνανική γη, όπου έβοσκαν τα ζώα και απ’ όπου έφερναν τα σφαχτά. Το πρόβλημα της φυσικής μεταφοράς άμμου από τις παραλίες που βρίσκονται δυτικά προς το σημείο εισόδου του νησιού, με αποτέλεσμα το νησί να κινδυνεύει να μετατραπεί σε χερσόνησο, υφίσταται ακόμη και σήμερα και μάλιστα πιο έντονο. Μόλις έχει σταματήσει η ανοιξιάτικη μεσημεριανή καταιγίδα και περπατάς σε ένα δασωμένο μονοπάτι που σε οδηγεί στον τάφο του Δαίρπφελδ. Ο άνθρωπος αυτός, που αφιέρωσε τη ζωή του στην ανακάλυψη προϊστορικών ευρημάτων στην περιοχή όπου πίστευε πως βρίσκεται το παλάτι του Οδυσσέα και άλλων αντικειμένων σημαντικής αρχαιολογικής αξίας καθώς και βασιλικών τάφων, ζήτησε να ταφεί ακριβώς απέναντι από την ομηρική πόλη και το λιμάνι της, που είναι η πεδιάδα του Νυδριού και ο κόλπος του Βλυχού. Κάθεσαι στο παγκάκι δίπλα στον τάφο και ομηρικές περιγραφές έρχονται στο νου σου. Ο ήλιος κάνει τα παιχνίδια του. Εικόνες πραγματικές που ξετυλίγονται με έναν μοναδικό ποιητικό τρόπο και αποκτούν μυθικές διαστάσεις. Παρατηρείς την κεντρική οροσειρά του νησιού την Ελάτη, δηλαδή το όρος Νήριτον, το εινοσίφυλον αριπρεπές και πάνω από την αρχαία πόλη, τους Σκάρους, το Νήιον. Βλέπεις απέναντι το Ρείθρον εκεί που χύνονται οι καταρράκτες του Δημοσάρι και εκεί όπου άραξε το πλοίο του βασιλιά των Ταφίων Μέντη (η θεά Αθηνά μεταμφιεσμένη) και πιο κάτω στου Πασά τον κήπο του Λαέρτη. Φέρνεις στο μυαλό σου, ανάμεσα στα σύννεφα, το λιμάνι του Φόρκυνος δηλαδή το χωριό Σύβοτα, εκεί που οι Φαίακες αποβίβασαν τον Οδυσσέα και την Αχράδα, τη σημερινή Εύγυρο, με τους σταύλους του Εύμαιου και την Αρέθουσα κρήνη, καθώς και το Σκύδι το λιμάνι που βγήκε ο Τηλέμαχος επιστρέφοντας από την Πύλο, αφού σώθηκε από τους μνηστήρες που του είχαν στήσει καρτέρι στην Αστερίδα, το σημερινό Αρκούδι. Τρέχει ακόμη και σήμερα νερό από την πηγή μαυρονέρι, την ομηρική μελάνυδρος κρήνη, κάτω από το χωριό Παλιοκατούνα. Το έργο του Δαίρπφελδ δεν το συνέχισε κανείς. Ίσως οι δαπάνες των ανασκαφών να είναι τεράστιες(το Νυδρί αποτελεί το πιο τουριστικό κομμάτι του νησιού), ίσως να μην υπάρχει πλέον, επιστημονικό ενδιαφέρον, ίσως να μην είμαστε έτοιμοι για νέες αποκαλύψεις που θα αναιρούν τα όσα πιστεύουμε ως σήμερα. Ακόμη θυμάσαι, όταν πριν μερικά χρόνια έψαχνες στην Ιθάκη, με την Οδύσσεια στο σάκο και με τουριστική διάθεση, να βρεις αποδείξεις που να πιστοποιούν τα όσα αναφέρει ο Όμηρος. Και βρήκες, στο βόρειο τμήμα του νησιού, μια πινακίδα η οποία έγραφε παλάτι του Οδυσσέα κι εκεί ανάμεσα στις ελιές, μια μπουλντόζα να σκάβει. Φαντάζεσαι, πως πιθανόν ,ακόμη θα σκάβει, όπως τόσες δεκάδες χρόνια τώρα. Θυμάσαι και «Το πράσινο μάτι του Κύκλωπα» την επιγραφή της ταβέρνας που πήγες να πάρεις νερό,
όπου κατάκοπος και διψασμένος, μετά από πολύωρη αναζήτηση της Αρέθουσας κρήνης στα μονοπάτια του νησιού, κάτω από τον ζεστό καλοκαιρινό ήλιο, διαπίστωνες έντρομος πως η πηγή της Ιθάκης είχε στερέψει…
σχόλια