Αυτή την στιγμή το Συριακό πρόβλημα, γιατί δεν επιλύεται με τίποτα;
Δύσκολα θα επιλυθεί επειδή οι ένοπλες δυνάμεις ελέγχονται από μία μειονότητα που βρίσκεται στην εξουσία. Και είναι και αποφασισμένη να μην παραδώσει την εξουσία έτσι εύκολα και απλά.
Και ταυτόχρονα δυστυχώς η πολιτική που ακολουθείται από το εξωτερικό, η οποία κάνει αιτήματα που σ αυτή τη φάση δεν μπορούν να εφαρμοστούν, όπως η απομάκρυνση του Ασάντ σαν προϋπόθεση για να πάνε ένα βήμα παρακάτω. Αυτό είναι ένα εμπόδιο. Εγώ θα έλεγα ότι η απομάκρυνση του Άσαντ να ακολουθήσει πρώτα απ όλα την κατάπαυση του πυρός. Την έναρξη των διαβουλεύσεων μεταξύ των δύο πλευρών και αργότερα να ακολουθήσει η απομάκρυνση του Άσαντ. Όσο έχουμε την απομάκρυνση του Άσαντ ως πρώτη προϋπόθεση, δεν πρόκειται η μειονότητα που στηρίζει τον Άσαντ να παραδώσει την εξουσία. Και η αιματοχυσία, δυστυχώς, θα συνεχίζεται.
Οι ξένες δυνάμεις γιατί δεν δείχνουν την ίδια “ευαισθησία” που δείξανε και στο θέμα της Λιβύης;
Στην περίπτωση της Λιβύης γνωρίζανε πως θα καθαιρέσουν τον Καντάφι και στην θέση του θα βάλουν κάποιον άλλον, τον οποίο είχανε ετοιμάσει. Στην περίπτωση της Συρίας αυτό δεν ισχύει. Αν φύγει το καθεστώς του Άσαντ, ποιος θα μπει στην θέση του; Όποιοι είναι οι διάδοχοι είναι διασπασμένοι μεταξύ τους. Επίσης υπάρχει η πιθανότητα, αυτοί που θα έρθουν στην εξουσία να είναι πάλι Αδελφοί Μουσουλμάνοι. Πράγμα που ανησυχεί κάποιες άλλες μειονότητες όπως Δρούζοι,χριστιανούς κλπ που προτιμούν ένα κοσμικό καθεστώς Άσαντ,παρά ένα ισλαμικό καθεστώς των Αδελφών Μουσουλμάνων. Επομένως η αντιπολίτευση δεν έχει κοινή ατζέντα, δεν έχουν ενωμένο μέτωπο και αυτό δυσκολεύει τα πράγματα όσον αφορά την Δύση στην προσπάθεια να βρει έναν διάδοχο. Υπάρχει και μία τρίτη διάσταση. Ότι στην περίπτωση της Λιβύης προϋπήρχε και μία απόφαση του ΟΗΕ που έδινε μία νομιμότητα σε οποιαδήποτε πράξη έκαναν οι διεθνείς δυνάμεις στην Λιβύη. Στην περίπτωση της Συρίας τέτοια απόφαση δεν μπορεί να υπάρξει. Επομένως η μονομερής ανάμειξη ξένων δυνάμεων στη Συρία γίνεται σοβαρό πρόβλημα. Ειδικά για την Ρωσία η οποία έχει ζωτικά συμφέροντα στον χώρο της Μ.Ανατολής και της Συρίας.
Και αν δεν κάνω λάθος , στηρίζει τον Άσαντ.
Στηρίζει τον Άσαντ γιατί έχει τα συμφέροντα της εκεί. Έχει δύο ναυτικές βάσεις. Έχει διευκολύνσεις. Η Συρία έχει μία μεγάλη αγορά όπλων από την Ρωσία, αλλά δεν είναι το πιο σημαντικό αυτό. Η Συρία έχει ένα στρατηγικό ρόλο στο χώρο της Μ.Ανατολής. Όποιος ελέγχει την Συρία λίγο πολύ, ελέγχει και την ανατολική Μεσόγειο και την Τουρκία λίγο ή πολύ. Οπότε αντιλαμβάνεστε οι μεγάλες δυνάμεις παίζουν ένα παιχνίδι γύρω από την Συρία. Δεν έχουν αποφασίσει ποια θα είναι η νέα τάξη πραγμάτων μετά την πτώση του Άσαντ.
Οι Σύριοι αυτό δεν το έχουν καταλάβει;
Πως δεν το χουν καταλάβει. Αλλά τι να κάνουν; Όταν ο στρατός ελέγχεται από τον Άσαντ, τι να κάνουν; Nα βγουν στο δρόμο να σκοτωθούν;
Καθότι εκεί και κάθε πορεία έχει θύματα.
Ακριβώς. Είναι λυπηρό. Ένας έχει την αίσθηση πως αυτό που γίνεται στην Συρία είναι μία μορφή διαπάλης ανάμεσα στην Αμερική, στην Ρωσία , και μέσα στην Αμερική βάζω Αγγλία, Γαλλία βέβαια, για τον έλεγχο της περιοχής. Γυρίζουμε στα τέλη του Α' παγκοσμίου πολέμου, όπου οι μεγάλες δυνάμεις, Γαλλία, Αγγλία και Ρωσία φρόντισαν να διαμελιστεί η οθωμανική αυτοκρατορία κατά τέτοιο τρόπο ώστε η Γαλλία και η Αγγλία να έχουν τον έλεγχο της ανατολικής Μεσογείου. Μήπως λοιπόν βρισκόμαστε στο ίδιο στάδιο και βρισκόμαστε στα πρόθυρα μίας νέας τάξης πραγμάτων όπου θα δημιουργηθούν εκ νέου ζώνες επιρροής των μεγάλων δυνάμεων. Ήδη η Λιβύη είναι στον έλεγχο της δύσης;
Αυτό συμβαίνει για τους φυσικούς πόρους ή ότι κοιτάμε και λίγο να καλύψουμε τα νώτα μας σε σχέση με το Ιράν και σε μελλοντικές σκέψεις;
Βέβαια. Και σε σχέση με το Ιράν. Αλλά ας πούμε πως η Συρία περνάει υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ. Ας κάνουμε ένα σενάριο.
Όπου αυτό τι σημαίνει; Ότι παραμένει ο Άσαντ;
Όχι ο Άσαντ φεύγει. Και η νέα τάξη πραγμάτων δίνει τον έλεγχο στους Αμερικανούς. Που δεν νομίζω να γίνει αλλά ας το υποθέσουμε. Αυτό σημαίνει ότι η Αμερική θα έχει επαφή με το Ιρακ, με την Τουρκία στο Βορρά, με το Λίβανο στα ανατολικά, με την Ιορδανία και το Ισραήλ στο νότο. Αυτό σημαίνει ότι η Αμερική από την Συρία θα μπορεί να ελέγχει αυτά τα κράτη.
Ένας δυτικός πολίτης που έχει υψηλά τα δημοκρατικά φρονήματα, τι πρέπει να επιθυμεί αυτή τη στιγμή για την Συρία;
Σίγουρα τα δικτατορικά καθεστώτα στην Συρία εκλείπουν. Εκλείπουν για δύο λόγους. Πρώτα απ΄όλα γιατί ήταν καθεστώτα που είχαν επιβάλει οι ξένες δυνάμεις. Σ αυτήν την περίπτωση, οι δυτικές δυνάμεις. Διότι μέσα από τα δικτατορικά καθεστώτα έλεγχαν τις μάζες τις περιοχής αυτής. Και προωθούσαν με αυτό τον τρόπο τα δικά τους συμφέροντα. Οι μάζες έχουν αγανακτήσει και αποφάσισαν να αποτινάξουν από πάνω τους αυτά τα δικτατορικά καθεστώτα. Επομένως δεν υπάρχει περίπτωση τουλάχιστον στα επόμενα δέκα χρόνια να υπάρχει ένα δικτατορικό καθεστώς στο χώρο της Μέσης Ανατολής. Νομίζω πάμε για εκδημοκρατικοποίηση. Αλλά εκδημοκρατικοποίηση σε αυτήν την περιοχή σημαίνει άνοδο των ισλαμικών δυνάμεων. Και το ερώτημα που τίθεται είναι αν είμαστε διατεθειμένοι εμείς από την Δύση να δεχτούμε την άνοδο των ισλαμικών δυνάμεων στην περιοχή; Εγώ δεν έχω κανένα πρόβλημα. Το βλέπουμε στην Τουρκία. Έχει πετύχει στην Τουρκία, μπορεί να πετύχει και σε άλλα μέρη. Αλλά είναι διατεθειμένες η Αμερική, η Αγγλία, η Γαλλία να δουν ισλαμικά καθεστώτα στην περιοχή; Τα οποία δεν θα είναι αντι-δυτικά αλλά δεν θα είναι και φίλο-δυτικά. Μπορούν να το αποδεχθούν;
H περίπτωση Ερντογάν δεν τους καθησυχάζει;
Η περίπτωση Ερντογάν τους καθησυχάζει. Ο Ερντογάν είναι και μέσα στο ΝΑΤΟ. Έχει και μία παράδοση κοσμικής πολιτικής που ακόμη δεν έχουν αποκτήσει τα ισλαμικά καθεστώτα στο χώρο της Μέσης Ανατολής. Επομένως εκεί ανησυχεί κάποιος για το γεγονός πως αυτά τα καθεστώτα είναι τώρα μετριοπαθή και στην πορεία γίνουν ριζοσπαστικά. Εγώ δεν θέλω να θορυβήσω κανέναν, απλώς μπαίνω στον προβληματισμό που θα έχουν κάποιοι στην CIA, στο Λονδίνο και βλέπουν τα καθεστώτα αυτά με κάποια ανησυχία. Ναι μεν θέλουν εκδημοκρατισμό, αλλά ο εκδημοκρατισμός αυτός που οδηγεί; Αυτό είναι το ερώτημα. Εγώ είμαι σίγουρος πως για μία δεκαετία θα έχουμε μετριοπαθή καθεστώτα στην περιοχή.
O Aλέξανδρος Κούτσης είναι καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η συνέντευξη έγινε στις 22/02/2012 στη ραδιοφωνική εκπομπή Laternative του Σκάι 100.3.
σχόλια