illustratiοn by SOX
Η άνευ προηγουμένου επίθεση εναντίον της Ελλάδας και των Ελλήνων από την πλευρά της Γερμανίας, την οποία ακολούθησαν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες παντελώς άκριτα και με στοιχεία λαϊκίστικου φανατισμού, μια επίθεση που έχει πολλές ομοιότητες με το λιντσάρισμα, θυμίζει την περίπτωση όπου στις πλάτες ενός λάθους, φορτώνονται και άλλα αναρίθμητα και με αυτό τον τρόπο κρύβουν τα λάθη τα δικά τους.
To σύνδρομο της εθνικής ανασφάλειας και η Ευρωζώνη
Τα γεγονότα είναι απλά. Ένας Έλληνας πρωθυπουργός, ακολουθώντας την τάση της εποχής και την προσωπική του φιλοδοξία, οδήγησε την Ελλάδα στην Ευρωζώνη, υπογράφοντας κρυφή συμφωνία δανείου με τον διεθνή καρχαρία των δανείων, το Ίδρυμα Goldman Sachs. Μέσα από αυτή τη συμφωνία κατάφερε να εμφανίσει το ελληνικό έλλειμμα κατά 4 μονάδες χαμηλότερα, και αντί για 10% του ακαθάριστου προϊόντος «έπεσε» στο 6% , κάτι που «νομιμοποίησε» την είσοδο της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Αυτό ήταν βέβαια εντελώς λάθος και αποδεικνύει μια βιασύνη από την πλευρά της ελληνικής Κυβέρνησης η οποία οφείλεται στη χρόνια πολιτική και οικονομική ανασφάλεια που «κατατρέχει» την Ελλάδα από τη στιγμή που κέρδισε την Ανεξαρτησίας της το 1831 και ως αποτέλεσμα του 10ετούς πολέμου της Ανεξαρτησίας, υπήρξε η ερείπωση και η πείνα. Αυτή η ψυχολογία του φτωχού και κατατρεγμένου έθνους, ποτέ δεν έσβησε από τον μέσο Έλληνα, ακόμη και από την πολιτική και πνευματική ελίτ της χώρας.
Η ψυχολογία αυτή επιδεινώθηκε μετά την καταστροφική ήττα της εκστρατείας στη Μικρά Ασία το 1922 και βέβαια μετά τον ολοκληρωτικό αφανισμό των πάντων από τους Γερμανούς, οι οποίοι κατέστρεψαν τη χώρα μας και την μετέτρεψαν σε Μπέλσεν από την πείνα και με την απογύμνωση όλου της του πλούτου και των βιομηχανιών, για να μην αναφερθούμε στις πρωτοφανείς σφαγές, ανδρών, γυναικών και παιδιών στο πλαίσιο αντιποίνων και την παράδοση αναρίθμητων χωριών στις φλόγες. Καμία άλλη Ευρωπαϊκή χώρα δεν υπέστη τέτοια καταστροφή με 600.000 νεκρούς και ποτέ δεν δόθηκε κανένα είδος πολεμικών αποζημιώσεων. Σύμφωνα με τους Αμερικανούς, κάτι τέτοιο θα έθετε σε κίνδυνο την ανάκαμψη της γερμανικής οικονομίας, δεδομένου ότι μας χρωστούσαν τουλάχιστον 19 δις Ευρώ την εποχή εκείνη, που σήμερα ξεπερνούν τα 180 δις με τους τόκους.
Όλα αυτά συνέβησαν επειδή η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα που αντιστάθηκε ενεργά στον Άξονα και καθυστέρησε περίπου ένα μήνα την επίθεση στη Ρωσία, γεγονός που προκάλεσε την τελική του ήττα. Ο χειμώνες και οι ρωσικές αντεπιθέσεις έκαναν τα υπόλοιπα και έτσι δεν μπόρεσαν να καταλάβουν τη Μόσχα και το Λένινγκραντ. Τα γεγονότα αυτά είναι γνωστά σε όλους τους Γερμανούς και έχουν κληροδοτήσει αυτή τη γνώση και στη νεότερη γενιά. Μια υποσυνείδητη μνησικακία εναντίον της σύγχρονης Ελλάδας και των Ελλήνων υποκρύπτεται και πίσω από τις πρόσφατες επιθέσεις των γερμανικών ΜΜΕ και φυσικά συμπληρώνει την επίσημη άρνηση ενοχής.
Ο Ελληνικός πολιτισμός και οι Δυτικοί κληρονόμοι
Το φαινόμενο αυτό δεν είναι σημερινό αλλά ξεκινάει από τους χρόνους του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης όταν η Λατινική και Γερμανική Δύση ανακάλυψε ή ξανά – ανακάλυψε τον ξεχασμένο Ελληνικό Πολιτισμό με ό,τι από εκείνον είχε διασωθεί στα Λατινικά Κείμενα κατά τη διάρκεια των μεσαιωνικών χρόνων. Αυτή η ανακάλυψη εντυπωσίασε τόσο πολύ τους αδαείς περί των Ελλήνων Ευρωπαίους, ώστε ενσωμάτωσαν την Ελληνική Τέχνη και Γράμματα στη σύντομη διάρκεια ενός αιώνα γύρω στο 1450 -1550, όταν οι Βυζαντινοί λόγιοι πρόσφυγες, προσπαθώντας να διαφύγουν από τους Τούρκους, έφεραν μαζί τους στη Δύση τα χειρόγραφα και τους δίδαξαν τη γλώσσα.
Εξ αιτίας του θρησκευτικού σχίσματος ανάμεσα στην Καθολική και στην Ορθόδοξη εκκλησία που χρονολογείται από το 800 μΧ, οι Βυζαντινοί δεν ήταν καλοδεχούμενοι και εγκαταλείφθηκαν στους Τούρκους μετά την άλωση της Ιερουσαλήμ το 1099 μΧ από τους Σταυροφόρους. Και σαν να μην έφτανε αυτό, το 1201 οι Λατίνοι κατέλαβαν, λεηλάτησαν και ερήμωσαν την Κωνσταντινούπολη, και εγκαθίδρυσαν πολλές Φραγκικές Ηγεμονίες στην Ελλάδα. Ακόμη και ο Γίββων στις ομιλίες του εκφράζει την περιφρόνηση του για τους πρόσφυγες μελετητές που δίδασκαν ελληνικά τον 15ο αιώνα, λίγο πριν και μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους το 1453.
«Οι σύγχρονοι Έλληνες δεν είναιπαρά μια ενόχληση, στην ερωτική σχέση των Δυτικών με την κλασσική Ελλάδα»
Από την εποχή εκείνη και μετά, η Δύση ανακήρυξε τον εαυτό της ως τον μοναδικό αυθεντικό κληρονόμο των Ελλήνων. Οι σύγχρονοι Έλληνες δεν ήταν παρά μια ενόχληση, μια παρεμβολή στην ερωτική τους σχέση με την κλασσική Ελλάδα. Το γεγονός ότι μιλούσαν την ίδια γλώσσα που αναπτύχθηκε πριν από 4000 χρόνια με δυο γραπτά αλφάβητα δεν ήταν γι αυτούς ένα θαύμα, αλλά ένα σκάνδαλο! Μια ανωμαλία! Από την εποχή των Αλεξανδρινών χρόνων, κάποιοι από την Καθολική Εκκλησία που γνώριζαν ελληνικά, μετέφρασαν την Παλαιά Διαθήκη στα λατινικά, αγνοώντας στη συνέχεια την ελληνική μετάφραση, παρά το γεγονός ότι ήταν περίπου 2000 ετών, από την Αλεξανδρινή εποχή και είναι η γλώσσα που μιλάμε μέχρι σήμερα. Η Κοινή.
Γνωρίζω ελάχιστους κλασσικούς μελετητές που μπήκαν στον κόπο να μάθουν Νέα Ελληνικά. Μετά τον Όμηρο, τον Αισχύλο, τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, τι άλλο μένει για να διαβάσει κανείς στα ελληνικά; Μόνο οι Πατέρες της Εκκλησίας ίσως ή οι Ύμνοι του Ρωμανού και σε έκταση το Χρονικό του Ψελλού. Τα 1000 χρόνια της Βυζαντινής περιόδου θεωρούνται αμελητέα για τους φανατικούς μελετητές της κλασσικής περιόδου. Ο Ψελλός του 10ου αιώνα είναι μια σπάνια περίπτωση χρονογράφου που διαβάζεται σήμερα σε μετάφραση καθώς και η «Αλεξιάδα» της Άννας Κομνηνού από τις εκδόσεις Penguin.
Όσο για τις πρόσφατες επιθέσεις δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά ήταν πιο αόριστες στο παρελθόν. Κατά κύριο λόγο ήταν σάτιρες για το νέο ελληνικό κράτος και τη χώρα από Γάλλους συγγραφείς όπως το “Le Roi des Montagnes” του Edmond About, για τους Έλληνες ληστές και άλλα βιβλία αυτού του είδους που περιλαμβάνονται και σχολιάζονται στο έξοχο βιβλίο της Sophie Basch με τίτλο “Le Mirage Grec” Hatier/ Kaufmann 1995. Σε αυτό το είδος βιβλίων του 19ουαιώνα υπήρξε αντίλογος από το βιβλίο “Modern Greek Folklore and the Ancient Religion” του J. C. Lawson το οποίο συνέδεε τους Έλληνες του σήμερα με το αρχαίο παρελθόν τους
Η «εξ αποκαλύψεως» προβολή της αρχαιότητας στη σύγχρονη Ελλάδα
Αυτή η προβολή του παρελθόντος στο παρόν έχει κάτι το υπερφυσικό. Είναι ένα είδος αποκάλυψης (epiphany) όπως το αποκάλεσε ο James Joyce. Με κάποιο περίεργο τρόπο, ακόμη και ένα συνηθισμένο περιστατικό της καθημερινής ζωής, απομονώνεται στο μυαλό του παρατηρητή και μετατρέπεται σε γεγονός με ιδιάζουσα σημασία, όπως για παράδειγμα, μια συνομιλία στο δρόμο, ανάμεσα σε έναν άντρα και μία γυναίκα. Οι σουρεαλιστές μετά τον Σαλβατόρ Νταλί, αποκάλεσαν αυτό το φαινόμενο της εισβολής του φαντασιακού στην καθημερινή ζωή, “Methode paranoiac critique” και στήριξαν σε αυτή τη μέθοδο, τις επιλογές τους για αντικείμενα που έβρισκαν ή κατασκεύαζαν, επειδή εκφράζουν την επιθυμία. Το έργο πολλών ποιητών της γενιάς του 1930 στην Ελλάδα δίνει απαντήσεις σχετικά με αυτή την διείσδυση του αρχαίου φαντασιακού στο σύγχρονο, όπως στο μεταγενέστερο έργο του Ανδρέα Εμπειρίκου, που έχει μεταφραστεί στα αγγλικά ως “Amour Amour”, στα πεζά του ποιήματα και στους πίνακες ζωγραφικής του Νίκου Εγγονόπουλου, καθώς και στο ποίημα «Αμοργός» του Νίκου Γκάτσου και στους «Προσανατολισμούς» του Οδυσσέα Ελύτη, με πρόδρομο τον βάρδο ερμητικό ποιητή Άγγελο Σικελιανό και το μυθιστόρημα “Eroica” του Κοσμά Πολίτη, βασισμένο στην Ιλιάδα ως σημείο αναφοράς, όπως ο “Ulysses” (Οδυσσέας) του Joyce ήταν βασισμένος στην Οδύσσεια, επίσης και στα περισσότερα ποιήματα του Γιώργου Σεφέρη, καθώς το « Μυθιστόρημα» με πρόδρομο σε όλους τα ιστορικά ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη.
Αυτή είναι η Ελλάδα και οι Έλληνες τους οποίους ο Γερμανικός Τύπος και πολλοί από τους αξιωματούχους τους αποκαλούν τεμπέληδες, άχρηστους και καλοπερασάκηδες στις παραλίες. Εάν λοιπόν η Τέχνη είναι άχρηστη, τότε πως θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς τα ιδεολογικά κατασκευάσματα που έχουν οδηγήσει σε καταστροφές, όπως ο Ναζισμός; Ποτέ η Τέχνη δεν κατέστρεψε τον κόσμο, αντιθέτως έφερε την απόλαυση και την εγρήγορση των συναισθημάτων και της σκέψης.
500 χρόνια σκλαβιάς στους Οθωμανούς «Οι Έλληνες κουβαλούν στο DNA τους τις άγρυπνες αντιδράσειςτων κυνηγημένων ζώων»
Η Ελλάδα του σήμερα είναι μια χώρα που γεννήθηκε με τρομερές δυσκολίες μετά από 500 χρόνια σκλαβιάς στους Οθωμανούς. Στη διάρκεια εκείνων των χρόνων η ζωή των Ελλήνων κρεμόταν από ένα νήμα κλωστής. Σ’ έναν κλάδο της δικής μου οικογένειας, έξη μέλη της είχαν αποκεφαλιστεί μέσα στα 30 χρόνια που προηγήθηκαν της Επανάστασης του 1821. Δεν είναι λοιπόν να απορεί κανείς που οι σύγχρονοι Έλληνες κουβαλούν στο DNA τους, τις άγρυπνες αντιδράσεις των κυνηγημένων ζώων. Γεννιούνται με τα αντανακλαστικά τους σε εγρήγορση παρά το γεγονός ότι οι καταστάσεις έχουν αλλάξει. Αυτές οι μνήμες δεν σβήνουν. Αν προσθέσουμε σε αυτές την ανελέητη Κατοχή των Ναζί στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το βίαιο εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε, τον προηγούμενο ξεριζωμό του ελληνικού πληθυσμού της Μικράς Ασίας το 1922 μετά την στρατιωτική ήττα και τις στρατιωτικές δικτατορίες του 1935 -41 και 1967- 74, οι σύγχρονοι Έλληνες έχουν πολλούς λόγους να αισθάνονται ανασφαλείς και νευρικοί, αβέβαιοι για τους αποκαλούμενους φίλους τους, με εχθρικούς γείτονες στην ανατολή και στο βορά, είναι υποχρεωμένοι να ξοδεύουν υπέρογκα ποσά για εξοπλισμούς και τώρα το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδιαίτερα στο βορά, τους στιγματίζει με το ρόλο των παλιανθρώπων έναν – έναν και όλους μαζί. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η Ελλάδα βγήκε χρεοκοπημένη από την περιπέτεια στην Ευρωζώνη στην οποία εντάχθηκε το 2004 και από τις υπέρογκες πολεμικές δαπάνες, και από αυτές που έγιναν για να συμβαδίσει με υπερηφάνεια στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Αυτές οι δύο και μόνο πρόσθεσαν 50 δις στο σημερινό χρέος.
«Η κατάρα του να είσαι Έλληνας μοιάζει με εκείνη του να είσαι Εβραίος»
Η κατάρα του να είσαι Έλληνας μοιάζει με εκείνη του να είσαι Εβραίος. Οι Ευρωπαίοι οφείλουν την κουλτούρα και τη θρησκεία τους σε αυτούς τους δύο πολιτισμούς. Αυτό το είδος της απόρριψης των γονεϊκών πολιτισμών, έχει αναλυθεί βαθύτατα απ’ τον Φρόυντ, σε δύο αξιοσημείωτα βιβλία το “Totem and Taboo” και το “Moses and Monotheism”. Ο μισελληνισμός και ο αντισημιτισμός είναι φαινόμενα αλληλένδετα και έχουν τις ρίζες τους στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία που οδήγησε τους Εβραίους στη διασπορά και αποκάλεσε τους Έλληνες Γραικύλους, έναν υποτιμητικό χαρακτηρισμό, παρά το γεγονός ότι είχαν λεηλατήσει την Τέχνη τους και είχαν σφετερισθεί τον πολιτισμό τους. Όμως ο πολιτισμός και η γλώσσα έχουν τον τρόπο τους να επιστρέφουν και να κυριαρχούν στους κατακτητές τους. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία έγινε ελληνόφωνη στη γλώσσα και στη γραφή μετά από δύο αιώνες με λατινικές επιρροές μόνο στους νομικούς κώδικες. Αν δεν υπήρχαν οι Τουρκικές νομαδικές και πολεμόχαρες φυλές της κεντρικής Ασίας, η Βυζαντινή Ανατολική Ευρώπη και η Μικρά Ασία θα γινόταν η πηγή ενός πολιτισμού που θα ξεπερνούσε εκείνον της μεσαιωνικής Δυτικής Ευρώπης. Όμως οι Έλληνες δεν είχαν μόνο τους εχθρούς από την Ανατολή, είχαν και τους βάρβαρους βαρόνους της φεουδαρχικής Ευρώπης που εισέβαλαν, λεηλάτησαν και συνέθλιψαν την εξασθενημένη Αυτοκρατορία. Η σύγκρουση των θρησκειών επίσης με του Καθολικούς Πάπες, ενθάρρυνε τις επιδρομές και τις λεηλασίες ειδικά το 1201, όταν η 4η Σταυροφορία κατέλαβε την Κωνσταντινούπολη αντί για τους Αγίους Τόπους.
Όλα αυτά δεν έχουν λησμονηθεί από τους σύγχρονους Έλληνες και η επιλογή ανάμεσα στο «Σαρίκι» και στη «Παπική τιάρα» υπήρξε βασανιστικό δίλημμα για γενιές Ελλήνων, ποιον να διαλέξουν για να σωθούν μάλλον να υποταχθούν!
Μήπως όλα αυτά αποτελούν έκπληξη για τους δυτικούς και βόρειους Ευρωπαίους που δείχνουν να έχουν βραχεία μνήμη για τα εγκλήματα και την αρπακτική συμπεριφορά των προγόνων τους και όχι μόνο των άμεσων προκατόχων τους; Η ιστορία έχει τον τρόπο της να μένει σταθερή, να αντιστέκεται όταν εμπλέκονται οι προκαταλήψεις. Τις έχω αντιμετωπίσει συχνά σε απροσδόκητες περιστάσεις ακόμη και σε καλλιεργημένους κύκλους. Δύσκολα εξαλείφονται. Όλα αυτά που εξιστορώ δεν αποτελούν εθνικισμό. Πρόκειται για αποδεδειγμένα γεγονότα που υπάρχουν σε όλα τα εγχειρίδια όπως και να τα ερμηνεύσει κανείς.
«Οι λέξεις Έλλην και Ελλάδα ασκούν μια μαγική έλξη και έχουν περάσει στο ευρωπαϊκό υποσυνείδητο».
Φυσικά, οι Έλληνες είχαν πάντοτε και πολλούς φίλους. Από τον Λόρδο Βύρωνα και τον Βίκτωρα Ουγκώ, Λαμαρτίνο, Ντελακρουά, τους πιο φημισμένους μέχρι πολλούς ανώνυμους και ειλικρινείς παλαιότερους και, σύγχρονους ανθρώπους. Οι λέξεις Έλλην και Ελλάδα ασκούν μια μαγική έλξη και έχουν περάσει στο ευρωπαϊκό υποσυνείδητο. Το να προσπαθήσει να το αναιρέσει κανείς αποδεικνύεται σχεδόν ακατόρθωτο, παρά το γεγονός ότι αρκετοί το προσπάθησαν τα τελευταία χρόνια, εν ονόματι του υπολογιστή και άλλων ιδεολογιών, λιγότερο ή περισσότερο παροδικών, κάποιες από τις οποίες ήταν κοινωνικές και κάποιες άλλες ακόμη και επιστημονικές ή ουμανιστικές. Κάθε γενιά γνωρίζει την Ελλάδα και τους Έλληνες με διαφορετικό τρόπο.
«Από ήρωες γίναμε απατεώνες»
Αυτό είναι κάτι που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας. Οι περίοδοι της υψηλής εκτίμησης ακολουθούνται από περιόδους υποτίμησης. Αυτό είναι φυσιολογικό διότι τα κριτήρια σε κάθε εποχή αλλάζουν. Η κορυφαία Αναγέννηση ανακάλυψε τον Όμηρο, τον Αισχύλο, τον Ηρόδοτο και τον Πλούταρχο, τον Πλάτωνα από λατινική μετάφραση από τον Marcilio Ficino, Από το 1450 -1550 από τον Chapman και πέρα, σπουδαίους μεταφραστές του Ομήρου και του Πλάτωνα αντίστοιχα, ουμανιστές όπως οι Rabelais, Montaigne, Erasmus, Thomas More Cervantes, τους Ελισαβετιανούς και τον Shakespeare, και τους μεταφυσικούς ποιητές, John Donne, Andrew Marvel, τον Blake και τους ρομαντικούς, από το 1650 -1750 τη νεοκλασική περίοδος , Racine, Corneille, Boileau, Dryden, Pope, με πρότυπα τον Σοφοκλή και Ευριπίδη από το 1750 ως το 1850, οι Γερμανοί, Άγγλοι και Γάλλοι Ρομαντικοί που αναβίωσαν και τους ουμανιστές συγγραφείς καθώς επίσης τους προαναφερθέντες Rabelais, Shakespeare, Montaigne,Θερβάντες, ανακάλυψαν εκ νέου τον Όμηρο και Αισχύλο και τέλος οι Μοντερνιστές με τους Joyce, Pound Eliot, Macneice που έδωσαν έμφαση στους Μεταφυσικούς ποιητές.
Ακολούθησε η διαγραφή (tabula rasa) της κλασσικής κληρονομιάς με τα κινήματα των φουτουριστών, ντανταϊστών και εν μέρει των υπερρεαλιστών. Αυτή η ρευστότητα των επιλογών ανέδειξε και πολλούς Έλληνες, όπως ο Πλωτίνος, οι Νεοπλατωνικοί, ο Αριστοφάνης, ο Λουκιανός, η σάτιρα κλπ. Κλασσικοί κανόνες, εξεγέρσεις, παρακμή, Αλεξανδρινοί, Συμβολιστές ακόμη και στις καλλιτεχνικές πρωτοπορίες, οι ελληνικές μορφές επανέρχονται με τον Ντε Κίρικο και τους Ιταλούς μεταφυσικούς ζωγράφους. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η Ελλάδα βρισκόταν πάντα προ των πυλών για να την αγνοήσεις ή να την ανακαλύψεις. «Η Ελλάδα ποτέ δεν υπήρξε» έλεγε ο Andre Breton, για τον ρασιοναλισμό, και σήμερα η ίδια αντίφαση καθώς από ήρωες γίναμε παρίες. Όμως ο Απόλλων και ο Διόνυσος του Νίτσε και το “Greeks and the Irrational” (Οι Έλληνες και το παράλογο) του Dodds οι μελέτες του James Frazer και των κλασικιστών του Κέιμπριτζ Jane Harisson, F.M. Comford και Gilbert Murray που επηρέασαν τους μοντερνιστές και τελικά στον «Οδυσσέα» και στο “Finnegan’s Wake” του James Joyce, με την Οδύσσεια και την Ιλιάδα αντίστοιχα στο φόντο τους. Τα αιώνια θέματα της Περιπλάνησης και του Πολέμου.
«Το όνομα της Ελλάδας από μόνο του έχει τον τρόπο να γίνεται δίκοπο μαχαίρι για τους αρνητές. Μπορεί να στραφεί εναντίον τους»
Οι Γερμανοί που υπήρξαν από τους πρώτους οι οποίοι μαγεύτηκαν από τον ελληνικό πολιτισμό και την τέχνη, έκαναν ένα σοβαρό λάθος με την προσπάθεια τους να υποβαθμίσουν την σύγχρονη Ελλάδα. Το όνομα από μόνο του έχει τον τρόπο να γίνεται δίκοπο μαχαίρι για τους αρνητές. Μπορεί να στραφεί εναντίον τους. Διότι , στην προκειμένη περίπτωση δεν υποβαθμίζεται μόνο ένας λαός που είναι ευάλωτος αλλά ένας αρχαίος πολιτισμός που έχει εισχωρήσει στο συνειδητό και στο υποσυνείδητο όλων των Ευρωπαίων. Στην πραγματικότητα είναι μια επίθεση ενάντια στους ίδιους τους εαυτούς τους και σε όσα οι ίδιοι πιστεύουν. Όταν κάνουμε λόγο για μια Ευρωπαϊκή οικογένεια δεν μπορούμε να εξαιρέσουμε την Ελλάδα, όπως επιχειρείται συχνά. Οι βαθιές ρίζες της σημερινής Ευρώπης φτάνουν πίσω, στην αρχαία Ελλάδα και στην αναπάντεχη ρήξη που επέφερε με τους θεοκρατικούς πολιτισμούς της Αιγύπτου και της Μεσοποταμίας, παρά το γεγονός ότι κι εκείνοι υπήρξαν σπουδαίοι, οι Έλληνες ανακάλυψαν την Ελευθερία. Η ελευθερία των κρατών και των ατόμων, η ελευθερία της σκέψης και των δημιουργικών μυαλών, η ελευθερία της ανακάλυψης, η πολιτική ελευθερία.
«Οι νεοφιλελεύθερες θεωρίες των μέτρων λιτότητας, το μόνο που κάνουν είναι να βάζουν το «άλογο πίσω από το κάρο»
Σήμερα η κυριότερη κριτική που ασκείται εναντίον της Ελλάδας είναι πως αποτελεί μια δυσλειτουργική πελατειακή δημοκρατία με έναν φουσκωμένο δημόσιο τομέα που καταβροχθίζει τεράστια χρηματικά ποσά που προέρχονται από δάνεια, αφού το τοπικό φορολογικό σύστημα είναι ανίκανο να πλησιάσει την προνομιούχα τάξη των μεγάλων επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελμάτων. Ενώ την ίδια στιγμή φορολογεί μέχρι θανάτου τα ακίνητα, και τις μεσαίες και φτωχότερες τάξεις. Η αιτία αυτής της ανισότητας είναι πως δεδομένου ότι η χώρα δεν έχει παραγωγική ανάπτυξη σε οποιονδήποτε τομέα, όπως η βαριά και ελαφριά βιομηχανία, αλλά εξαρτάται μόνο από την αγροτική οικονομία και τον τουρισμό, είναι αδύνατο να εξοικονομηθούν αρκετά χρήματα για να ισοσκελίσουν τον προϋπολογισμό ή τουλάχιστον να καλύψουν τα τρέχοντα κρατικά έξοδα. Παρόλα αυτά η νεοφιλελεύθερη ιδεολογία υποστηρίζει ότι εκείνο που έχει προτεραιότητα είναι η αναδιάρθρωση του κράτους με ιδιωτικοποιήσεις και μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων προκειμένου να δημιουργηθεί ένα πιο ευέλικτο και ανταγωνιστικό σύγχρονο σύστημα. Σε μια πελατειακή δημοκρατία αυτή η μετατροπή αν επιβληθεί ξαφνικά σημαίνει εκατομμύρια άνεργους εφόσον έτσι ζούσαν απ’ το κράτος οι περισσότεροι Έλληνες και το κράτος ζούσε από δάνεια. Πριν γίνει ανάπτυξη και δημιουργηθεί περίσσευμα αυτό σημαίνει την χειρότερη πτώχευση.
Πιστεύω πως οι νεοφιλελεύθερες θεωρίες των μέτρων λιτότητας, ανάμεσα στα οποία η περικοπή μισθών και συντάξεων, το μόνο που κάνουν είναι να βάζουν το «άλογο πίσω από το κάρο». Όταν μιλούν για αλόγιστες δαπάνες δεν λαμβάνουν υπόψη τους τις υπάρχουσες κοινωνικές συνθήκες κάτω από τις οποίες οι φτωχές και μη παραγωγικές χώρες αγωνίζονται να επιβιώσουν. Χωρίς θέσεις εργασίας και ανάπτυξη, ένας μεγάλος αριθμός του πληθυσμού συμπεριλαμβανομένου και του ιδιωτικού τομέα θα ζει πια σε πλήρη φτώχια ή κοντά στα όρια. Με τα μέτρα λιτότητας και χωρίς θέσεις εργασίας για να υπάρξει χρήμα, η οικονομία αυτών των χωρών δεν θα μπορέσει να επιβιώσει. Η αντίθετη άποψη λέει ότι πρώτα πρέπει κανείς να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της φτώχιας, της υπανάπτυξης, της έλλειψης ειδικών δεξιοτήτων και της τεχνικής προόδου , τομείς που φέρνουν εισόδημα σε μικρές και φτωχές χώρες όπως η Νότια Κορέα, για παράδειγμα, με έμφαση στην τεχνιλογική εκπαίδευση, την κατάρτιση και την ανάπτυξη. Προτού να μειωθεί ο δημόσιος τομέας θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι σκοτώνουμε την οικονομία και τον τρόπο που λειτουργούσε. Όλο αυτό σκοτώνει τον ασθενή με μια θεραπεία που πρέπει να γίνει μετά την ενίσχυση της ανάπτυξης. Διαφορετικά η ήδη κακή κατάσταση θα εξελιχθεί σε καταστροφή, όπως βλέπουμε σήμερα στην Ελλάδα.
Εθισμός στο μεταπρατικό εμπόριο και στα δάνεια: Ως πότε Παλληκάρια;
Φυσικά τα κόμματα της αριστεράς παρουσιάζουν ένα πάγιο επιχείρημα. Φταίνε οι αδυναμίες του καπιταλιστικού συστήματος. Όμως δεν είναι ακριβώς έτσι. Φταίει και η αδυναμία διορατικότητας της πολιτικής ελίτ που αποθαρρύνει την εγχώρια παραγωγή προς χάρη μιας ευκολότερης πολιτικής εισαγωγών με υψηλή φορολογία που προσφέρει προσωρινά έσοδα. Ενώ λοιπόν, αρκετές φορές ο επιχειρηματικός χώρος προσπαθεί να δώσει προτεραιότητα στην παραγωγικότητα και να ξεκινήσει μια επιχείρηση, σκοντάφτει επάνω σε μια διογκωμένη γραφειοκρατία, περιχαρακωμένη, που τρέφεται από το σύστημα των δανείων μέχρι που καταρρέει, όπως έγινε σήμερα στην Ελλάδα. Στις παρούσες συνθήκες η δογματική αριστερά δίνει ορθά έμφαση στη φτώχεια, όμως λησμονεί τους λόγους πως δεν είναι μόνο οικονομικοί παράγοντες αλλά και ψυχολογικοί και πολιτικοί, ένα λάθος επιλογών από το σύνολο της κοινωνίας λόγω έλλειψης αυτοπεποίθησης και την προτίμηση του εύκολου δρόμου χωρίς πρόβλεψη των μακροπρόθεσμων αποτελεσμάτων. Σ’ αυτά δυστυχώς φταίει ολόκληρη η νοοτροπία του έθνους, και ο εθισμός στο μεταπρατικό εμπόριο απ’ τους Έλληνες στην οθωμανική περίοδο, πάνω στην οποία στηρίχθηκε το ανεξάρτητο κράτος, εξ ου και η έμφαση στην ναυτιλία.
Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η στασιμότητα, η οποία δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και πνευματική, αφού λαμπροί άνθρωποι υποχρεώνονται να ζουν όπως στις χειρότερες πρώην αποικίες, στο έλεος οικονομικών καρχαριών και πανίσχυρων συμφερόντων ξένων κρατών , σαν εξαρτημένοι, η κατάσταση των οποίων μοιάζει πολύ με τον φαύλο κύκλο, που ανακυκλώνει την παραγωγή τους με δάνεια που παραχωρούν κατεστημένες ξένες επιχειρήσεις που κατόπιν ελέγχουν τα έσοδα και ελέγχουν τη βιομηχανία. Όσο για τα οπλικά συστήματα των οποίων η αγορά αντιπροσωπεύει μεγάλο μέρος των 50 δισεκατομμύρια του δανείου της Ελλάδας σύμφωνα με τους πρόσφατους υπολογισμούς, λόγω των ειδικών συνθηκών στην περιοχή , με ένα εχθρικό κράτος, την Τουρκία, σε συνεχή ανταγωνισμό και επιθετικότητα, τα ξένα συμφέροντα ανακυκλώνουν με τα εξοντωτικά δάνεια τα κέρδη τους εις βάρος μας.
Κι αυτό ξεκίνησε απ’ το 1821 με τα πρώτα δάνεια που τα έφαγαν κερδοσκόποι κρατώντας προκαταβολικά τα μισά για επιτόκια ως επί το πλείστον, και λόγω σαμποτάζ ούτε παρέδωσαν ποτέ τις παραγγελίες ατμοκίνητων πλοίων στη Νέα Υόρκη, που ήταν ελαττωματικά. Μήπως αυτό θυμίζει στους Έλληνες τα γερμανικά ελαττωματικά υποβρύχια; Ως πότε Παλληκάρια…;
Νάνος Βαλαωρίτης
Αθήνα, Φεβρουάριος Μάρτιος 2012
σχόλια