Ο Παύλος Γεωργιάδης είναι διεπιστημονικός ερευνητής στους τομείς της διατήρησης της βιοποικιλότητας, την αειφόρο ανάπτυξη και την Αγροτική Επικοινωνία & Επέκταση, με διεθνή εμπειρία σε όλους τους Δημόσιους, Ιδιωτικούς και κοινωνικούς τομείς δράσης (σε 11 χώρες της Ευρώπης, της Ασίας και της Αμερικής. Είναι επίσης θερμός υποστηρικτής του καλού φαγητού και της βιολογικής γεωργίας, συμβουλεύοντας τα σημαντικότερα εθνικά και θεσμικά όργανα της ΕΕ σχετικά με την πολιτική τροφίμων. Συνιδρυτής του We Deliver Taste- φορέας που συνδέει τους παραγωγούς/αγρότες με τον χώρο της γαστρονομίας, ιδρυτής & Concept Manager της Calypso (Calypso| Single Varietal Extra Virgin Olive Oil).
Θα μιλήσει στο πρώτο TEDxPanteionUniversity στην Αθήνα, το Σάββατο 19 Μαρτίου. Πριν γίνει αυτό όμως, μιλά στο LIFO.gr για το ρόλο που παίζουν τα φυσικά οικοσυστήματα, ώστε να δημιουργήσουμε λύσεις για τα κοινωνικά και πολιτικά μας συστήματα.
Κύριε Γεωργιάδη, τι θέλατε να γίνετε μικρός;
Ήθελα να γίνω ζωγράφος. Σύντομα κατάλαβα ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει επάγγελμα, τουλάχιστον δε μπορούσα να το κατανοήσω ως τέτοιο στο παιδικό μου μυαλό.
Αλήθεια, ποια ήταν η σχέση σας με το φαγητό στην παιδική σας ηλικία;
Το έτρωγα όλο το φαΐ μου, που λένε. Μεγάλωσα με τα “δικά μας” λαχανικά, ψάρια, αυγά και το δικό μας ελαιόλαδο, από τον αρχαίο ελαιώνα της Μάκρης. Η γιαγιά μου η Καλυψώ ήταν Αιβαλιώτισα, και το σπίτι της ήταν απέναντι από το 8ο δημοτικό σχολείο που πήγα στην Αλεξανδρούπολη, οπότε περνούσα τα απογεύματα μου μελετώντας στο μεγάλο τραπέζι της κουζίνας. Οι μυρωδιές του μαγειρέματος με έπιαναν καθώς έμπαινα στην αυλή της κάθε μεσημέρι, μετά το σχολείο, και με ακολουθούσαν μέχρι το βράδυ. Ήταν πολύ καλή μαγείρισα, και έφτιαχνε τα πάντα από το μηδέν. Και προς τιμήν της ονομάσαμε το ελαιόλαδό μας “Calypso”, το οποίο η οικογένειά μας παράγει εδώ και τέσσερις γενιές.
Και με το περιβάλλον;
Το χωριό μας, η Μάκρη, βρίσκεται μέσα σε έναν από τους τελευταίους αρχαίους, παραδοσιακούς ελαιώνες της Μεσογείου. Από την άλλη, μεγάλωσα κυριολεκτικά μέσα στη θάλασσα. Έτσι διαμορφώθηκαν οι πρώτες μου μνήμες και τα πρώτα ξαφνιάσματα με την φύση. Πολύ μικρός κατάλαβα τι σημαίνει “περιβάλλον”, όταν έπιασα ένα χταπόδι και το σγούρισα στον βράχο, ή όταν με έπιασε φαγούρα συλλέγοντας αμύγδαλα. Αργότερα, μυήθηκα στις ομορφιές των δασών της Σαμοθράκης και της Θάσου. Όμως η σχέση με την φύση είναι κάτι που εξελίσσεται και συνεχίζει να ξαφνιάζει, ιδίως όταν πια μπαίνει στο παιχνίδι και η επιστημονική γνώση.
Πότε ξέρατε με τι ακριβώς θέλατε να ασχοληθείτε στη ζωή σας, και πώς το συνειδητοποιήσατε;
Από το δημοτικό ακόμη, ήξερα τι ΔΕΝ θέλω να γίνω, δηλαδή δικηγόρος, συμβολαιογράφος και οτιδήποτε είχε να κάνει με χαρτούρα και γραφειοκρατεία. Όπως όλοι οι άνθρωποι της γενιάς μου, στο σχολείο δεν είχαμε καθόλου δομημένο επαγγελματικό προσανατολισμό. Παρόλα αυτά, ήξερα ότι θέλω να κάνω μία δουλειά που με χαλαρώνει, που δε με κρατά κλεισμένο μέσα σε ένα γραφείο, και δεν απαιτεί καλογυαλισμένα παπούτσια αλλά λασπωμένες μπότες. Όταν στα δεκαεννιά μου βρέθηκα στο Εδιμβούργο για σπουδές στη βιολογία, ανακάλυψα τον θαυμάσιο κόσμο των φυτών και της εξέλιξης, και δούλεψα δίπλα σε πολύ φωτισμένους καθηγητές. Αυτοί οι άνθρωποι αποτέλεσαν μία πολύ μεγάλη πηγή έμπνευσης για μένα, κι εκεί γύρω στα είκοσι, απέκτησα τα επαγγελματικά πρότυπά μου. Η ειρωνεία της τύχης είναι ότι το γραφείο και η γραφειοκρατία είναι μάλλον κάτι που με τα χρόνια δύσκολα τα αποφεύγεις.
Νομίζω πως δεν θα ξεχάσω ποτέ ένα ρύζι που με φίλεψαν οι ντόπιοι στο χωριό Νταντμίρ, στην κοιλάδα του Χαρ Κι Ντουν στο Γκαρβάλ, στη ζώνη των Ιμαλαΐων της Ινδίας. Περπατούσα για δύο ημέρες στο βουνό για να φτάσω στον προορισμό μου, που ήταν ένα απομακρυσμένο χωριό, για την έρευνά μου.
Είστε θερμός υποστηρικτής του καλού φαγητού. Πώς θα το ορίζατε;
Ο κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να ορίζει όπως θέλει το “καλό”. Ιδίως στο φαγητό, το οποίο είναι ταυτότητα, εμπειρία και έκφραση. Για μένα, καλό είναι το φαγητό που έχει καλή γεύση, είναι φτιαγμένο με υλικά που έχουν παραχθεί με τρόπο καθαρό, από ανθρώπους και όχι από μηχανές. Καλό φαγητό είναι αυτό που σέβεται τον άνθρωπο που το παρήγαγε, αλλά και το πεπτικό σύστημα αυτού που το απολαμβάνει. Ακόμα καλύτερο γίνεται όταν το μοιράζεσαι με άλλους, είτε είναι οι δικοί σου άνθρωποι, είτε οι περαστικοί σε μία πλατεία.
Υπάρχει ηθικό και ανήθικο φαγητό; Πιστεύετε στην κρεατοφαγία για λόγους απόλαυσης;
Τις προάλλες βρέθηκα στην Τζιά για μία συνομιλία με νέους ανθρώπους του νησιού, που θέλουν να ασχοληθούν επιχειρηματικά με τον αγροδιατροφικό τομέα. Εκεί ανακάλυψα για την ιστορία των βελανιδιών της Κέας, οι οποίες παραδοσιακά προσέφεραν τροφή για τα οικόσιτα ζώα. Πρόκειται για ένα σπάνιο κτηνοτροφικό σύστημα, το οποίο βασίζεται στη στενή σχέση οικοσυστήματος και ανθρώπου. Και απειλείται όσο δεν υποστηρίζεται από τη ζήτηση που δημιουργούν υπεύθυνοι και ευαισθητοποιημένοι καταναλωτές. Προσωπικά, προτιμώ να καταναλώνω κρέας τρεις ή τέσσερις φορές το μήνα, αλλά μόνο εξαιρετικής ποιότητας και γνωστής προέλευσης από συγκεκριμένους κτηνοτρόφους, και ας κοστίζει λίγο παραπάνω. Γιατί το κρέας από το σούπερ μάρκετ παράγεται από ζώα που μεγαλώνουν σε πολύ άσχημες συνθήκες, και φαίνεται “φθηνό” γιατί το πραγματικό κόστος παραγωγής κρύβεται πίσω από τις γεωργικές επιδοτήσεις. Ανάμεσα σε αυτό το δίπολο, ο καθένας μπορεί να κρίνει τί είναι ηθικό και τί όχι.
Μιλήστε μας για τη βιολογική γεωργία και τη σημασία της.
Το μοντέλο γεωργίας που ακολούθησε η ανθρωπότητα από το δεύτερο μισό του προηγούμενου αιώνα και μετά έχει αποτύχει παταγωδώς, από όποια άποψη κι αν το δούμε. Δεν εξάλειψε την πείνα και τη φτώχεια και δεν μείωσε τις συγκρούσεις. Απεναντίας, δημιούργησε περισσότερη αδικία, μία σκανδαλώδη σπατάλη πόρων και τροφίμων, τεράστια ρύπανση και μεγάλα προβλήματα υγείας στον ανθρώπινο πληθυσμό. Ο αιώνας που διανύουμε είναι ένας αιώνας βιολογικός, όχι μόνο στην γεωργία, αλλά και γενικότερα. Αν θέλουμε να αντιστρέψουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη, και να επαναφέρουμε την ισορροπία στην υγεία του ανθρώπινου είδους, τότε η αγροοικολογία και η βιολογική γεωργία είναι ίσως το πιο δυνατό χαρτί που έχουμε σήμερα.
Τι είναι αυτό που σας χαρακτηρίζει ως άνθρωπο; Και τι ως επαγγελματία;
Η έρευνα και η δουλειά μου απαιτεί επικοινωνία και διαβούλευση με ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων και φορέων, με διαφορετικές ειδικότητες και αφετηρίες. Αυτό μου δίνει τη δυνατότητα να έχω μία σφαιρική αντίληψη για τα θέματα της διαχείρισης των αγροδιατροφικών οικοσυστημάτων. Σε αυτό, σίγουρα έχουν συμβάλλει οι σπουδές μου, αλλά και η πρακτική εφαρμογή αυτής της γνώσης στις πραγματικές συνθήκες της κοινωνιάς και της αγοράς. Σήμερα πλέον καλούμαι να δράσω σε πολλά επίπεδα: από το κλήμα μέχρι το κλίμα. Και αυτό απαιτεί προσήλωση στην ανάλυση και την λεπτομέρεια.
Είστε διεπιστημονικός ερευνητής στους τομείς της διατήρησης της βιοποικιλότητας, την αειφόρο ανάπτυξη και την Αγροτική Επικοινωνία & Επέκταση. Πώς θα περιγράφατε όμως εσείς τη δουλειά σας σε κάποιον που δεν τη γνωρίζει;
Ασχολούμαι με την έρευνα και την ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών, που προωθούν την καινοτομία στον αγροδιατροφικό κλάδο. Η δραστηριότητα αυτή έχει ποικίλες εφαρμογές, από την προστασία της βιοποικιλότητας και της γαστρονομικής κληρονομιάς, μέχρι τις στρατηγικές ανάπτυξης της υπαίθρου, αλλά και την εξασφάλιση της ανθεκτικότητας των πόλεων. Χρησιμοποιώντας συγκεκριμένες μεθόδους συμμετοχικού σχεδιασμού και νέων τεχνολογιών, δημιουργούμε συστημικές λύσεις που προωθούν την διαφάνεια και την εκπαίδευση της αγοράς. Τέτοιες παρεμβάσεις δεν είναι συνήθως εμφανείς στο ευρύ κοινό, δρουν όμως καταλυτικά στην διαχείριση των οικοσυστημάτων και την ανάπτυξη της υπαίθρου.
Δυστυχώς, η Ελλάδα δεν προβάλλει όσο θα έπρεπε τα προϊόντα και τις γεύσεις της, τουλάχιστον όχι με τόση επιτυχία όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Τουρκία. Έχει επικρατήσει μία γραφειοκρατική αντίληψη, η οποία είναι εγκλωβισμένη στα παραδοτέα των εκάστοτε ευρωπαϊκών προγραμμάτων.
Συμβουλεύετε τα σημαντικότερα εθνικά και θεσμικά όργανα της ΕΕ σχετικά με την πολιτική τροφίμων. Καταρχάς, σας ακούνε ή κάνουν του κεφαλιού τους; Και επίσης, ποια είναι τα σημαντικότερα ζητήματα της πολιτικής τροφίμων στην εποχή μας;
Συμμετέχω σε διάφορους διαλόγους, στο πλαίσιο της δράσης μου στην κοινωνία των πολιτών. Αν και πρόκειται για ένα θέμα που συνδέεται άμεσα με το προσδόκιμο ζωής του πληθυσμού, είναι πασιφανές ότι οι κυβερνήσεις δεν ακούν τους πολίτες, και δε έχουν κανένα αίσθημα λογοδοσίας προς αυτούς. Παιχνίδι κάνουν οι μεγάλοι παίχτες, το αγροδιατροφικό λόμπι και οι πολυεθνικές. Στην Ελλάδα, δε, τα πάντα γίνονται με γνώμονα το μικροκομματικό συμφέρον. Κάτι τέτοιο είδαμε τόσο στην τελευταία αναθεώρηση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, όσο και στις διαπραγματεύσεις του περασμένου Δεκεμβρίου για το κλίμα στο Παρίσι. Αυτές οι διαδικασίες λήψης των αποφάσεων είναι εξαιρετικά αργές και αδιαφανείς. Ωστόσο, ανεξάρτητα από το αν οι θεσμικοί φορείς ακούν ή όχι, εμείς έχουμε υποχρέωση να δημιουργήσουμε και να διαχύσουμε ένα αφήγημα το οποίο βάζει στο κέντρο τον πλανήτη και τον άνθρωπο. Όσον αφορά την διατροφική πολιτική, τότε θέματα όπως η αναστολή της διατλαντικής συμφωνίας γνωστή ως ΤΤΙΡ, η ανάσχεση της εξάπλωσης των μεταλλαγμένων και η μετάβαση σε μία πιο “πράσινη” και δίκαιη γεωργία είναι σίγουρα τα σημαντικότερα.
Είστε συνιδρυτής του WeDeliverTaste. Τι ακριβώς είναι αυτό;
Το WeDeliverTaste είναι μια εταιρεία συμβουλευτικών υπηρεσιών καινοτομίας στον αγροδιατροφικό τομέα, που έχω ιδρύσει μαζί με τους Ιταλούς NicolaRobecchiκαι GiacomoPizzigoniκαι τον Τσέχο PetrJiskra. Συμβουλεύουμε projectsκαι επιχειρήσεις του κλάδου, με σκόπο τη δημιουργία μικρών ανεφοδιαστικών αλυσίδων που συνδέουν απευθείας τους παραγωγούς με τους καταναλωτές και βασίζονται στη διαφάνεια και την εκπαίδευση της αγοράς. Εστιάζουμε στην έρευνα και την καινοτομία, συνδυάζοντας την εξειδίκευσή μας στην γαστρονομία, την φιλοξενία, τις νέες τεχνολογίες και το μάρκετινγκ, προσεγγίζοντας το διατροφικό σύστημα ολιστικά: από τον σπόρο στο στομάχι.
Μπορείτε να μας περιγράψετε το πιο όμορφο γεύμα που φάγατε ποτέ;
Νομίζω πως δεν θα ξεχάσω ποτέ ένα ρύζι που με φίλεψαν οι ντόπιοι στο χωριό Νταντμίρ, στην κοιλάδα του Χαρ Κι Ντουν στο Γκαρβάλ, στη ζώνη των Ιμαλαΐων της Ινδίας. Περπατούσα για δύο ημέρες στο βουνό για να φτάσω στον προορισμό μου, που ήταν ένα απομακρυσμένο χωριό, για την έρευνά μου. Το πρώτο βράδυ που κάναμε στάση στο πανέμορφο αυτό μέρος, φωλιασμένο μέσα σε ένα δάσος ροδόδεντρων, μου προσέφεραν φιλοξενία και ένα πιάτο ζεστό ρύζι. Ήταν Μάιος του 2007, όμως θυμάμαι την γλύκα και το άρωμά του σαν να ήταν χτες. Απλό αλλά συνάμα και τόσο πολύπλοκο, κουβαλώντας μέσα του ιδιαίτερους γονότυπους, πανάρχαια πετρώματα και το νερό από τους παγετώνες των Ιμαλαΐων. Όμορφο!
Προσωπικά, προτιμώ να καταναλώνω κρέας τρεις ή τέσσερις φορές το μήνα, αλλά μόνο εξαιρετικής ποιότητας και γνωστής προέλευσης από συγκεκριμένους κτηνοτρόφους, και ας κοστίζει λίγο παραπάνω.
Πιστεύετε ότι η Ελλάδα βοηθάει και προβάλλει όσο μπορεί τις ελληνικές γεύσεις και τις ελληνικές εταιρίες; Πώς μπορεί η χώρα μας να αξιοποιήσει τα τρόφιμα και τις γεύσεις της στο μάξιμουμ;
Τα τελευταία δύο-τρία χρόνια, παρατηρείται μία αξιοσημείωτη δυναμική στον αγροδιατροφικό κλάδο. Οι ποιοτικές υπηρεσίες και το ποιοτικό τρόφιμο είναι ο μόνος κλάδος που στέκεται όρθιος στην κρίση, παρά την έλλειψη δομημένης πολιτικής και την διαχρονική πολιτική εκμετάλλευση των επιδοτήσεων. Δυστυχώς, η Ελλάδα δεν προβάλλει όσο θα έπρεπε τα προϊόντα και τις γεύσεις της, τουλάχιστον όχι με τόση επιτυχία όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Τουρκία. Έχει επικρατήσει μία γραφειοκρατική αντίληψη, η οποία είναι εγκλωβισμένη στα παραδοτέα των εκάστοτε ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Όμως η ανάδειξη των γεύσεων απαιτεί γνώση, και πρωτίστως σύνδεση με την υγεία, την παιδεία, τον τουρισμό, τις τεχνολογίες και τις μεταφορές.
Τι να περιμένει κάποιος απ' την ομιλία σας στο TEDx;
Θα προσπαθήσω να περιγράψω τρόπους με τους οποίους μπορούμε να μάθουμε από τα φυσικά οικοσυστήματα, ώστε να δημιουργήσουμε λύσεις για τα κοινωνικά και πολιτικά μας συστήματα. Έπειτα από εφτά χρόνια κρίσης, η ομιλία αυτή έρχεται σε μία στιγμή που όλοι μας οφείλουμε να κατανοήσουμε περισσότερο τα οφέλη της αναγεννητικής οικονομίας.
*TEDxPanteionUniversity: 19 Μαρτίου στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας.
Δωρεάν εισιτήρια, εδώ.
