Η Βαρβάρα Δούκα είναι σκηνοθέτις. Βρέθηκε στο Τόκιο ως υπότροφος στο International Creator Residency Program του TWS [ Tokyo Tokyo Wonder Site – Institute of Contemporary Arts and Cultural Exchange] για το project «Lamda», ένα σχέδιο βασισμένο στη νουβέλα του Chet Williamson «Noichi the blind», εμπνευσμένου από την περιπετειώδη ζωή του Λευκάδιου Χερν, γνωστού στην Ιαπωνία ως Koizumi Yakumo. Το πρώτο μέρος του σχεδίου, ένας τελετουργικός περίπατος, θα πραγματοποιηθεί στις 19 Μαίου, στον Εθνικό Κήπο της Αθήνας, κάτω από τη διοργάνωση του Δικτύου «Κήποι της Αθήνας» και με την υποστήριξη του Αθηναϊκού Καλλιτεχνικού Δικτύου σε συνεργασία με τον ΟΠΑΝΔΑ (Οργανισμός πολιτισμού, αθλητισμού και νεολαίας του Δήμου Αθηναίων), τον Εμπορικό σύλλογο, την Τεχνόπολη και την Διεύθυνση Πρασίνου του Δήμου Αθηναίων.
Την εκδήλωση στηρίζει η Ιαπωνική Πρεσβεία στην Ελλάδα, και η Ελληνική Πρεσβεία στο Τόκιο.
Το σχέδιο υλοποιούν ακόμα η Τζωρτζίνα Κακουδάκη [δραματουργία] και ο Μάκης Φάρος [visual art και μουσική]
Παίζουν οι ηθοποιοί: Ζαχαρίας Ρόχας - Μπέττυ Μανταδάκη- Yukiko Κροντηρά- Κωνσταντίνος Μητρόπουλος - Μιχάλης Χρήστου. Φιλική Συμμετοχή: Σταύρος Ζώτος
Το καλλιτεχνικό σχέδιο LAMDA είναι μια intermedia, πολυεπίπεδη παράσταση, με στόχο να συνδέσει με πολλούς καινοτόμους τρόπους τέχνης, δύο πολιτισμούς, τον ιαπωνικό και τον ελληνικό, συμβολοποιώντας τις ομοιότητες μεταξύ του ιδεογράμματος «hito», στο Kanji -ένα από τα ιαπωνικά αλφάβητα- και του «λ», το γράμμα L, στην Ελληνική και Αρχαία Ελληνική αλφάβητο.
«Hito» για την ανθρώπινη ύπαρξη, και «L» για τον Λευκάδιο Χερν, τον Ιρλανδό (ελληνικής καταγωγής), συγγραφέα του 18ου αιώνα, ο οποίος μετανάστευσε στην Ιαπωνία 1889 - 1903, και έκανε γνωστό σε όλον τον κόσμο τους θρύλους και τις παραδόσεις της, με τόση μεγάλη επιτυχία, ώστε σήμερα να θεωρείται ένας από τους εθνικούς ποιητές της χώρας, γνωστός με το Ιαπωνικό του όνομα, ως Yakumo Koizumi.
Ο Αμερικανός συγγραφέας, Chet Williamson εμπνευσμένος από τις ιστορίες του Χερν και την περιπετειώδη του ζωή, έγραψε τη νουβέλα, «Noichi ο Τυφλός», τη ιστορία ενός ξυλοκόπου του οποίου η αντιπαράθεση με έναν βουνίσιο δαίμονα, βυθίζει τη ζωή του σε εφιάλτη, παρουσιάζοντας το αιώνιο ταξίδι της αγάπης και της πλάνης ως ένα παράξενο οικολογικό και οντολογικό παραμύθι, για την τύφλωση της ανθρωπότητας.
Το καλλιτεχνικό αυτό έργο έχει ως αφηγηματικό ιστό αυτή την ιστορία, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη την αφήγηση της ίδιας της ιστορίας της ζωής του Λευκάδιου Χερν, η οποία αποτέλεσε μία Οδύσσεια, από την Ελλάδα, την Ιρλανδία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τις Δυτικές Ινδίες, ως τη μακρινή Ιαπωνία. Αυτός ο μυστηριώδης συγγραφέας, που επηρεασμένος από την Ελλάδα, μία πατρίδα που στην ουσία δε γνώρισε ποτέ, την σύστησε σε όλον τον κόσμο μέσα από το μνημειώδες έργο του για την Ελληνική Μυθολογία.
Το ίδιο έκανε και για τους παραδοσιακούς θρύλους και παραμύθια της μακρινής Ιαπωνίας, βρίσκοντας σε αυτήν πολλά κοινά, με τη χαμένη πατρίδα της μητέρας του, και την έλλειψη στοργής από την απουσία της, την οποία εν πολλοίς, την αναζήτησε ουτοπικά στην «παλιά» Ιαπωνία, που χανόταν κάτω από την επέλαση του εκσυγχρονισμού.
Επιλέξαμε τον Εθνικό Κήπο της Αθήνας, για το πρώτο κομμάτι του σχεδίου μας, που αφορά μία δραματοποιημένη αφήγηση, με μορφή τελετουργικού περιπάτου, σε επιλεγμένα σημεία του Κήπου και με τη συμμετοχή κοινού.
Για διαδρομή επιλέξαμε κομμάτι του Κήπου προς το Προεδρικό Μέγαρο ξεκινώντας από το Καφενείο, και ολοκληρώνοντας στο Ισπανικό Περίπτερο, περνώντας από επιλεγμένα σημεία της 'δυτικής' πλευράς, διαμορφωμένης με περισσότερο 'ρομαντικό' σχεδιασμό, που ταιριάζει στην εποχή του συγγραφέα, και τη 'σκοτεινή' ιδιοσυγκρασία της νουβέλλας του Chet Williamson.
Ακριβώς πάνω στο δρόμο από την παλιά κατοικία του Λευκάδιου Χερν στη Ματσούε, βρίσκεται το 'Λευκάδιος Χερν Memorial Museum'. Το κτίριο εκθέτει μια ποικιλία από πρωτότυπα χειρόγραφα του Χερν, όπως μια επιστολή που έγραψε την ημέρα που πέθανε στο Τόκιο - σε έναν Ιάπωνα φίλο στο μέτωπο κατά τη διάρκεια του ρωσο-ιαπωνικού πολέμου. Επίσης εκτίθενται, το ειδικά σχεδιασμένο γραφείο του, οι πένες και το μελανοδοχείο του, καθώς και μια σειρά από πολύτιμες ιαπωνικές γυάλινες πίπες καπνίσματος.
Οι αναρτήσεις, σε διαφανείς επιφάνειες, και στις δύο γλώσσες -ιαπωνικά και αγγλικά - και το συνολικό στήσιμο του μουσείου προσφέρουν μια εξαιρετική εικόνα για τη ζωή του συγγραφέα, ιδιαίτερα αν συνδυαστεί με μια ματιά στο πρώην σπίτι του Χερν, μερικές πόρτες μακριά.
----------------------
Συνέντευξη με τον Bon Koizumi – Απευθείας απόγονο-δισεγγονό του Λευκάδιου Χερν.
Ο BonKoizumiείναι καθηγητής λαογραφίας στο CommunityCollegeτης πόλης Ματσούε, όπου αυτός και η γυναίκα του ShokoKoizumi, συντηρούν το μικρό μουσείο, στη μνήμη του Λευκάδιου Χερν.
Η συνέντευξη δόθηκε στην Βαρβάρα Δούκα και ολοκληρώθηκε στις 17 Μαρτίου του 2013.
Kε Κοϊζούμι, είστε υπεύθυνος για τη διατήρηση του σπιτιού-μουσείου αφιερωμένο στο διάσημο πρόγονο σας, συγγραφέα Λευκάδιο Χερν, γνωστού στην Ιαπωνία ως Γιάκουμο Κοϊζούμι. Διαπιστώνετε ακόμα και σήμερα ότι συνεχίζει το ενδιαφέρον των επισκεπτών και της διεθνούς κοινότητας γι αυτό το μικρό μουσείο;
Το Λευκάδιος Χερν Memorial Museum χτίστηκε το 1933 από δωρεά ανθρώπων που θαύμαζαν το έργο του, μαθητών του και φίλων. Ξαναχτίστηκε το 1984 από τις τοπικές αρχές της πόλης Ματσούε, την ογδοηκοστή επέτειο του θανάτου του Χερν. Η Υπηρεσία Τουρισμού της Ματσούε διαχειρίζεται το μουσείο σήμερα. Το μουσείο έχει φτάσει ακόμα και 330 χιλιάδες επισκέπτες, όπως το έτος 1993, Τώρα έχουμε περίπου 100 χιλιάδες επισκέπτες κάθε έτος. Περίπου το 7% είναι επισκέπτες εκτός Ιαπωνίας. Η γυναίκα μου, Shoko έγινε συντονιστής της μόνιμης έκθεσης του μουσείου από το περασμένο έτος, και σχεδιάζει ειδικές εκθέσεις δύο φορές το χρόνο για να ωφεληθεί το Μουσείο με περισσότερους επισκέπτες.
Υπάρχουν και άλλες διεθνείς οργανώσεις και ενώσεις που προωθούν το έργο του Λευκάδιου Χερν;
Δεν υπάρχουν διεθνείς οργανώσεις και ενώσεις απ’ όσο γνωρίζω. Γνωρίζω το «Λευκάδιος Χερν – Society», στις ΗΠΑ, στο Σινσινάτι του Οχάιο, αλλά δε γνωρίζω να έχουν καμία δράση αυτή τη στιγμή. Υπάρχουν όμως πολλοί επιστήμονες ή ερευνητές, και λάτρεις σε όλο τον κόσμο. Πρόσφατα, έχουμε σε εξέλιξη ένα σχέδιο, την έκθεση τέχνης «Το ανοιχτό πνεύμα του Λευκάδιου Χερν.» Ξεκίνησε στο Αμερικανικό Κολέγιο στην Ελλάδα το 2009 στην Αθήνα, και μεταφέρθηκε στο κάστρο της Ματσούε, το 2010, στο Japan Club στη Νέα Υόρκη το 2011, και στο Tulane University στη Νέα Ορλεάνη το 2012. Οργανώνουμε την επιτροπή τώρα για αυτές τις εκδηλώσεις. Αλλά υπάρχουν πολλοί Σύλλογοι για τον Λευκάδιο Χερν στην Ιαπωνία, στην περιοχή Σεντάι, Γιατζού, Τογιάμα, Κιότο, Χιροσίμα, Ματσούε, και στο Κουμαμότο.
Ποιο είναι το ενδιαφέρον των σύγχρονων νέων, για τον Λευκάδιο Χερν, δεδομένου του γεγονότος ότι διδάσκεται στη βασική σχολική εκπαίδευση εκεί;
Περισσότερα από 30 χρόνια, τα έργα του Χερν διδάχθηκαν στη βασική εκπαίδευση του Ιαπωνικού σχολείου. Νομίζω ότι το μεγαλύτερο μέρος της νεολαίας στο Τόκιο δεν ξέρει τίποτα για τον ίδιο τον Λευκάδιο, αλλά ξέρουν οπωσδήποτε κάποια έργα του, ειδικά το «Ο θρύλος του Μίμι – Νάσι Χοΐτσι» και το «Γιούκι Οννα ή Η Γυναίκα από Χιόνι» από το βιβλίο KWAIDAN (Ιαπωνικές Ιστορίες Φαντασμάτων) *(και οι δύο ιστορίες έχουν μεταφραστεί και στα ελληνικά, και πρόσφατα κυκλοφορούν στον τόμο «Κείμενα από την Ιαπωνία» σε μετάφραση Σωτήρη Χαλικιά, εκδ. Ινδικτος). Τα έργα αυτά είναι πολύ δημοφιλή σε όλη την Ιαπωνία. Αλλά στη Ματσούε και το Γιατζού, που υπήρξαν τα αγαπημένα μέρη του Λευκάδιου στην Ιαπωνία, οι μαθητές μαθαίνουν πολλά γι αυτόν στη βασική τους σχολική εκπαίδευση ακόμα και σήμερα.
Ποια είναι η υποστήριξη από την ελληνική πλευρά και από άλλους συλλόγους στην Ελλάδα;
Η κυβέρνηση της Λευκάδας, του τόπου όπου γεννήθηκε, και το Αμερικανικό Κολλέγιο Αθηνών ενδιαφέρονται για την προβολή του έργου του Λευκάδιου. Θα έχουμε ένα συμπόσιο, την έκθεση, και την παρουσίαση τους στη Λευκάδα το 2014, όπου η Λευκάδα θα εγκαινιάσει το μικρό Μουσείο Χερν το 2014. Είχα μια διάλεξη για τον Λευκάδιο και την Ιαπωνική Παράδοση στο Μουσείο Οίνου Γεροβασιλείου στη Θεσσαλονίκη το 2011. Υπήρξε έντονο ενδιαφέρον για την Ιαπωνική κουλτούρα. Ο κ. Τάκης Ευσταθίου ο οποίος ζει στην Αθήνα, βοηθάει σημαντικά στην προώθηση του έργου του Λευκάδιου Χερν. Αυτός είναι και ο βασικός εισηγητής της έκθεσης τέχνης «Το ανοιχτό πνεύμα του Λευκάδιου Χερν.» Απ’ ότι φαίνεται, υπάρχουν πολλοί φίλοι και θαυμαστές του έργου του στην Ελλάδα.
Τι θα θέλατε να θυμούνται οι δικοί σας απόγονοι από το διάσημο πρόγονο σας;
Το ανοιχτό του μυαλό και τις σκέψεις του σχετικά με τον άνθρωπο και τη φύση. Στη διάλεξή του με τίτλο «Το μέλλον της Άπω Ανατολής», τον Ιανουάριο του 1894 στο Κουμαμότο, ανέφερε την εξέλιξη της Ιαπωνίας ως εξής:
«Οι δαπανηροί αγώνες δρόμου για την επιβίωση θα πρέπει να μπορούν να εξαλειφθούν. Η φύση είναι ένας πολύ καλός οικονομολόγος. Εκείνη δεν κάνει λάθη. Οι καταλληλότεροι για να επιβιώσουν είναι αυτοί που μπορούν να ζήσουν μαζί της, και να είναι ευχαριστημένοι με λίγα. Αυτός είναι ο νόμος του σύμπαντος.»
Ήθελε να τονίσει ότι αυτό που είναι πιο απαραίτητο για το μέλλον της Ιαπωνίας είναι να διατηρηθεί η «συνύπαρξη με τη φύση» και την «απλή ζωή». Νομίζω ότι αυτή η σκέψη είναι πολύ σημαντική για τον σύγχρονο κόσμο και πιο επίκαιρη από ποτέ μετά τα πρόσφατα γεγονότα.
Τι κρατήσατε περισσότερο στην καρδιά σας από τη βασανισμένη ζωή του Λευκάδιου Χερν;
Η δική του βασανισμένη ζωή τον έκανε να ενδιαφέρεται για τους αδύναμους, για τις μειονότητες και για όλους τους λαούς χωρίς προκατάληψη. Έχει συλλέξει με προσοχή τα ήθη και τα έθιμα από πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους και φυλές. Σπούδασα ιαπωνική λαογραφία στο Πανεπιστήμιο Seijo, στο Τόκιο, σίγουρα επηρεασμένος από αυτόν και το έργο του. Επίσης μου αρέσει να ταξιδεύω πολύ... Έχω άραγε ενστερνιστεί το ανήσυχο πνεύμα του; Αισθάνομαι ότι μάλλον αυτή είναι η κληρονομιά της ψυχής του σε μένα...
Ποιος ήταν ο Λευκάδιος Χερν
Γεννήθηκε στη Λευκάδα στις 27 Ιουνίου του 1850 από Ελληνίδα μητέρα και πατέρα Ιρλανδό. Δεύτερος γιος του Καρόλου Χερν και της Ρόζας Κασιμάτη. Η μητέρα του ήταν ευγενούς καταγωγής κόρη του Αντωνίου Κασιμάτη από τα Κύθηρα ενώ ο πατέρας του στρατιωτικός χειρουργός στο Βρετανικό Σώμα των Επτανήσων από το Δουβλίνο. Το σπίτι όπου έζησε ο μικρός Λευκάδιος στα Κύθηρα υπάρχει ακόμα.
Ο πατέρας του πήρε μετάθεση για τις δυτικές Ινδίες και έτσι δυο χρόνια αργότερα ο μικρός Λευκάδιος ταξίδεψε με τη μητέρα του στο Δουβλίνο για να ζήσουν με την οικογένεια του πατέρα του. Η μητέρα του αντιμετώπιζε δυσκολίες προσαρμογής στην ξένη χωρά αλλά και στο σπίτι της οικογένειας του άντρα της και έτσι μετακόμισε στην Σάρα Μπρέναν. Συγγενικό πρόσωπο που έδειχνε συμπάθεια στον Λευκάδιο και τη μητέρα του. Μετά από ένα διάστημα συμβίωσης με τον πατέρα του, η μητέρα του αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Ελλάδα, καθώς ο Κάρολος Χερν εκμεταλλεύτηκε ένα νομικό κενό και έθεσε εκτός ισχύος τον γάμο του.
Έτσι, σε ηλικία πέντε ετών ο Λευκάδιος Χερν αποχωρίστηκε από τη μητέρα του χωρίς να την δει ποτέ ξανά. Στην ηλικία αυτή αυτή ένιωθε φόβο για τα φαντάσματα και τα στοιχειά. Η θεία του για να τον κάνει να ξεπεράσει τις φοβίες του αυτές τον κλείδωνε στο υπόγειο.
Όταν έφτασε σε σχολική ηλικία άρχισε να διαβάζει. Όταν κάποια στιγμή ανακάλυψε ένα βιβλίο για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό ένιωσε ενθουσιασμένος. Όπως είπε αργότερα ο ίδιος: Εισήλθα στη δική μου αναγέννηση. Αργότερα, και αφού είχε περάσει από το γαλλικό κολλέγιο του Υβενό στάλθηκε στο κολλέγιο Σαίντ Κούθμπερτ (Ushaw Roman Catholic College). Κατά τη διάρκεια ενός παιχνιδιού έχασε το ένα μάτι του. Από τότε κλείστηκε στον εαυτό του.
Σε ηλικία 19 ετών αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στις ΗΠΑ Για ένα χρονικό διάστημα έζησε κάτω από συνθήκες μεγάλης φτώχειας. Όταν γνώρισε τον Χένρυ Γουώτκιν βρισκόταν σε άθλια κατάσταση. Με τη βοήθεια του βρήκε δουλειά σε μια εφημερίδα. Σιγά σιγά άρχισε να δουλεύει σε υψηλότερες θέσεις και έφτασε να εργάζεται ως δημοσιογράφος σε εφημερίδα του Σινσιννάτι (Cincinnati Daily Enquirer). Περιπλανήθηκε στη Νέα Ορλεάνη, στη Νέα Υόρκη, στις Γαλλικές Αντίλλες. Παντού μελέτησε τους λαούς και αποτύπωσε τις ιστορίες και την παράδοση τους.
Το 1889 βρέθηκε σαν ανταποκριτής στην Ιαπωνία. Αργότερα και με τη βοήθεια του Μπάζιλ Τσάμπερλαιν και του Ίτζιτο Χαττόρι βρήκε θέση καθηγητή της αγγλικής γλώσσας στην πόλη Ματσούε στη βορειοδυτική Ιαπωνία. Στον δέκατο πέμπτο μήνα διαμονής του στην Ιαπωνία παντρεύτηκε τη Σετζούκο Κοϊζούμι, κόρη οικογένειας σαμουράι, των Κοϊζούμι που είχαν ξεπέσει με την καταστροφή που επέφερε σε αυτήν την κοινωνική τάξη η νέα πορεία της Ιαπωνίας. Υιοθετεί μάλιστα το όνομα της συζύγου του και από Λευκάδιος Χερν ονομάζεται Κοϊζούμι Γιάκουμο. Μαζί της έκανε τέσσερα παιδιά. Τον Δεκέμβριο του 1896, το Αυτοκρατορικό Πανεπιστήμιο του Τόκυο του προσέφερε την έδρα του καθηγητή της Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας. Στην Ιαπωνία ο Λευκάδιος Χερν έζησε τα 14 τελευταία χρόνια της ζωής του.
σχόλια