Από τον Κωνσταντίνο Κώστα
Το Τείχος του Βερολίνου, το «Τείχος της ντροπής» για τους Γερμανούς της Δύσης, αποτέλεσε για εικοσιοκτώ έτη την κορυφαία έκφραση απομονωτισμού και ταυτόχρονα σύμβολο μιας διχοτομημένης Ευρώπης. Το σιδηρούν παραπέτασμα αποτελούσε υλικό και πνευματικό φραγμό στους ανθρώπους του ανατολικού Βερολίνου προς τον υπόλοιπο ελεύθερο κόσμο. Αντίστοιχες μνήμες αναδύονται τους τελευταίους μήνες με την έξαρση της προσφυγικής κρίσης, με κράτη που παραδοσιακά βίωσαν τη θηριωδία του παγερού τείχους να κωφεύουν έναντι του κοινωνικού και ανθρωπιστικού αυτού ζητήματος, και να υψώνουν τα σύγχρονα «συρματοπλέγματα της ντροπής».
Χώρες που έχουν ζήσει πίσω από ένα φράχτη, η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Σλοβακία, και ενώ έχουν εμπεδώσει διά ζώσης από την ιστορία πως η απομόνωση όχι μόνο δε βοηθά στην επίλυση τέτοιων προβλημάτων, πολλώ δε μάλλον εξαθλιώνει και τους λαούς που την υφίστανται, την ίδια αυτή στιγμή υψώνουν συρματοπλέγματα στα σύνορά τους για να παρεμποδίσουν την έλευση των προσφύγων. Προβαίνουν αναφανδόν σε πρακτικές τεχνητής φυλάκισης και εγκλωβισμού ελεύθερων ατόμων, σε εδάφη μάλιστα φιλελεύθερα και δημοκρατικά. Οι βασικές αρχές της ελεύθερης και δημοκρατικής Ευρώπης καταργούνται συλλήβδην,οι έννοιες της Ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης διαγράφονται και το πάθημα τελικά δεν γίνεται μάθημα.
Η κατάσταση στην Ειδομένη αποτελεί κορυφαία έκφραση του σύγχρονου << πολιτισμού>>. Ενός πολιτισμού ο οποίος εξελίσσεται τεχνολογικά με ιλιγγιώδη ταχύτητα και ταυτόχρονα πνέει τα λοίσθια του ανθρωπισμού του. Και το πρόβλημα δεν είναι αποκλειστική διακρατική ευθύνη ή μόνο κυβερνητική αμέλεια των δύο πλευρών του φράκτη. Είναι ατομική ευθύνη η απάθεια και ο στρουθοκαμηλισμός. Γιατί ό,τι δεν είναι μέσα στο σπίτι μας δε μας αφορά και δεν είναι πρόβλημα. Όταν, όμως, το πρόβλημα μας χτυπάει την πόρτα, ο <<πολιτισμός>> της κοινωνίας μας μας έχει διδάξει πολύ καλά πως να κωφεύουμε.
Εκείνοι που θεωρούν τους εαυτούς τους τυχερούς επειδή έχουν ζήσει το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, σήμερα όντας ανάλγητοι, έχουν την πεπλανημένη αντίληψη ότι οι πρόσφυγες θα αποτραπούν και θα απεμπολιστούν απλώς και μόνο με την ανόρθωση ενός συρματοπλέγματος. Η προσφυγική κρίση δεν αποτελεί απλά ένα οριοθετημένο ζήτημα στα πλαίσια δύο ή τριών χωρών, αλλά συλλογική ευθύνη της πολιτισμένης και πολλαπλά πληγωμένης Ενωμένης Ευρώπης. Παρά τις μισαλλόδοξες προσπάθειες αυτών των χωρών για περαιτέρω εξαθλίωση και υποβάθμιση της ανθρώπινης ζωής, και οι οποίες μάλιστα προτάσσουν το προσφυγικό ως εγχώρια δαμόκλειο σπάθη και απειλή αποσταθεροποίησης του εσωτερικού τους, η λογική στους ευρωπαϊκούς και διεθνείς κόλπους προς το παρόν, τουλάχιστον, πρυτανεύει (στα λόγια).
Η Ιστορία επαναλαμβάνεται και διδάσκει τους μετέπειτα αναγνώστες της. Όταν μάλιστα τα τεκταινόμενα είναι πρόσφατα, μόλις προ 26 ετών με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, η επανάληψη των ίδιων λαθών δε θα έπρεπε μόνο να στηλιτεύεται και να λοιδορείται, αλλά και να ποινικοποιείται. Και ηθικοί αυτουργοί τέτοιων πρακτικών δεν είναι μόνο οι ασκούντες την εξουσία και οι πολιτικοί εφαρμοστές, αλλά το σύνολο των ατόμων αυτών των χωρών, τα οποία με την κοινωνική τους αδράνεια επιτρέπουν φαινόμενα απομονωτισμού και ενός σύγχρονου σιδηρούν παραπετάσματος. Το ελάχιστο που οφείλουν να πράξουν είναι μια πιο λεπτομερής ανάγνωση της πρόσφατης ιστορίας τους και κυρίως η υπενθύμιση στο λεξιλόγιό τους των εννοιών της Ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης.
*Ο Κωνσταντίνος Κώστας είναι μεταπτυχιακός φοιτητής στην Ιατρική Θεσσαλίας, κτηνίατρος στο επάγγελμα.
σχόλια