Τέσσερις εναλλακτικές λύσεις για την αντιμετώπιση του κρίσιμου ζητήματος της ασφάλειας σε μια ενωμένη ομοσπονδιακή Κύπρο, παρουσίασε ο καθηγητής του Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας και τέως δικαστής του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Χρήστος Ροζάκης, μιλώντας σε συζήτηση στη Λευκωσία με θέμα τον ρόλο της ΕΕ στο περιβάλλον ασφαλείας στην επίλυση του Κυπριακού.
Τη συζήτηση, στην οποία μίλησε και ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Γιώργος Βασιλείου, οργάνωσε ο Όμιλος Πολιτικού Εκσυγχρονισμού της Κοινωνίας (ΟΠΕΚ).
Σύμφωνα με τον κ. Ροζάκη, υπάρχουν τέσσερις εναλλακτικές λύσεις που θα μπορούσαν να εξεταστούν για αντικατάσταση της Συνθήκης Εγγύησης.
Πρόκειται για τη συνέχιση της σημερινής παρουσίας των Ηνωμένων Εθνών με ενισχυμένες και εξειδικευμένες αρμοδιότητες στο έδαφος της Κύπρου, την παρουσία ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων, που, όπως είπε, δεν φαίνεται να ευνοείται από τη σημερινή συγκυρία, την παρουσία δυνάμεων από την ΕΕ ή ένα μείγμα λύσεων υπό τον ΟΗΕ, «που να αναθέσει ως υπεργολαβία στην ΕΕ να αναλάβει με δικές της δυνάμεις τον ρόλο της ασφάλειας της Κύπρου». Η τελευταία εκδοχή είναι η πιο πραγματοποιήσιμη, εκτίμησε. Η εκδοχή αυτή, συμπλήρωσε, πρέπει να έχει ημερομηνία λήξης, που καταδεικνύει ότι τελειώνει η περίοδος μετάβασης στη νέα κατάσταση πραγμάτων στην Κύπρο.
Κατά τον κ. Ροζάκη, η συμφωνία θα πρέπει να προβλέπει αποκλειστική συμμετοχή δυνάμεων από χώρες της ΕΕ, χωρίς την Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο, να προσδιορίζονται οι αρμοδιότητες των δυνάμεων αυτών, ο ακριβής αριθμός τους και η κατανομή τους στο έδαφος της Δημοκρατίας και η συμφωνία θα πρέπει να γίνει μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και των τριών εγγυητριών δυνάμεων, οι οποίες θα δεσμευτούν με την υπογραφή τους «για να μην υπάρχει οποιαδήποτε σκιά».
Σύμφωνα με τον κ. Ροζάκη, «η νέα συμφωνία δεν θα ονομάζεται Συνθήκη Εγγυήσεων για να μην υπάρχουν κατάλοιπα του παρελθόντος, αλλά θα μπορούσε να ονομαστεί Συνθήκη Ασφάλειας.
Ο κ. Ροζάκης υποστήριξε πως η συμφωνία αυτή θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή από την Τουρκία και τους Τουρκοκυπρίους, αφού δεν θα συμμετέχει η Ελλάδα στη νέα αυτή Συνθήκη.
Στην ομιλία του ο κ. Ροζάκης σημείωσε πως οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις, σε συνδυασμό με τις κοσμογονικές εξελίξεις, δίνουν μια ευκαιρία αντικατάστασης της Συνθήκης Εγγυήσεως, την οποία χαρακτήρισε «αναχρονιστική», καθώς, όπως είπε, «δεν υπάρχουν τέτοιες Συνθήκες , εκτός από την περίπτωση της Κύπρου».
Απαντώντας σε ερωτήσεις, ο κ. Ροζάκης είπε πως ο ίδιος δεν θεωρεί ότι η ένταξη της Κύπρου από μόνη της είναι αρκετή για να αποκαταστήσει τα πράγματα, διότι θα υπάρξει μεγάλη αρνητική αντίδραση από την Τουρκία και τους Τουρκοκυπρίους.
«Μια μέση λύση, όπου η ΕΕ θα να είναι ο βασικός παράγοντας των εγγυήσεων μιας νέας Συνθήκης, που δεν θα ονομάζεται Εγγυήσεων αλλά Ασφάλειας, είναι κάτι το οποίο είναι θεμιτό και μακροπρόθεσμα επιθυμητό, με την προϋπόθεση ότι η νέα Συνθήκη θα είναι μεταβατική και θα έχει μια δεδομένη διάρκεια 10– 15 χρόνια», κατέληξε.
Ο πρώην Πρόεδρος, Γιώργος Βασιλείου, τόνισε πως η ανάγκη αντικατάστασης της Συνθήκης Εγγυήσεως, αλλά και οι ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων για την πτυχή της ασφάλειας σε μια ενωμένη Κύπρο, μπορεί να αντιμετωπιστούν με τη λύση του Κυπριακού και την εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου σε όλη την επικράτεια της Κύπρου.
«Για μένα η καλύτερη εγγύηση είναι η μη εγγύηση, το ότι δηλαδή την επομένη της λύσης όλοι οι Τουρκοκύπριοι θα είναι πολίτες της ΕΕ», είπε.
Ανοίγοντας τη συζήτηση, το μέλος του ΔΣ του ΟΠΕΚ, Παύλος Παύλου, είπε ότι δεν είναι αρκετό να θέτουμε απλώς «κόκκινες γραμμές», οι οποίες μετατρέπονται από θέσεις αρχών σε θέσεις πολιτικής και στο τέλος καταργούν την πολιτική.
«Να αναζητούμε τις γραμμές που θα καθορίσουν το πλαίσιο συζήτησης για την πτυχή της ασφάλειας και όχι να το διαγράφουν και να το καταργούν», πρόσθεσε.
Επισημαίνοντας την ανάγκη της δραστικής αλλαγής του συστήματος ασφάλειας και εγγυήσεων στην Κύπρο και ειδικότερα τον στρατιωτικό τους χαρακτήρα, ο κ. Παύλου πρόσθεσε πως «η ΕΕ, παρά τα όποια προβλήματα που αντιμετωπίζει εξακολουθεί να είναι ο πιο φερέγγυος, ο πιο δημοκρατικός, ο πιο προωθημένος σε προοδευτικές αντιλήψεις και ποιότητα ζωής τόπος σε όλο τον πλανήτη».
