Χθες, 6η μέρα του 8ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Λεμεσού, παρακολούθησα προβολή μέσα στο μπαρ ''Σουσάμι'', που επίσης φιλοξενεί το τμήμα των μουσικών ντοκιμαντέρ. Ένα από τα πιο εναλλακτικά στέκια ίσως ολόκληρης της Κύπρου, με καλόγουστο ντεκόρ, special δυνατή μουσική από DJs και live μουσικούς και μια ωραία αυλή. Το ''Σουσάμι'' μάλλον υποβαθμίστηκε σε ότι αφορά τις προβολές, εφόσον όλοι προτιμούν το Θέατρο Ένα με τον υποτιτλισμό στα ελληνικά, πέραν των αγγλικών, αλλά καταφέρνει να μαζέψει όλο τον κόσμο για after parties μέχρι πρωΐας.
Το 50λεπτο ντοκιμαντέρ ''Cigarettes and songs'' της Jana Bucka ήταν από τη Σλοβακία μία ωδή - κυριολεκτικά ωδή - στην καταπολέμηση του ρατσισμού μέσω της τέχνης του τραγουδιού. Χωρίς ιδιαίτερα επίπεδα ''ανάγνωσης'', ούτε κάποια ιδιαίτερη αφηγηματική γραφή, παρακολουθήσαμε τις ηχογραφήσεις ενός γκρουπ μουσικών μέσα σε μία παλιά ευαγγελική εκκλησία της Νότιας Σλοβακίας. Μόνο που δεν επρόκειτο για ένα συνηθισμένο συγκρότημα, αλλά για μια παρέα Σλοβάκων, τσιγγάνων, δύο ανθρώπων με κινητικά - διανοητικά προβλήματα επίσης, αλλά και έναν αφροαμερικανό ράπερ. Όλοι μαζί δοκίμασαν την ψυχοθεραπευτική τους έφεση στην τέχνη με αφορμή επανεκτελέσεις παμπάλαιων τσιγγάνικων τραγουδιών. Ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ, αλλά συμβατικό και άνευρο.
Στο ''Camera/Woman'' από το Μαρόκο που η σκηνοθέτιδα Karima Zoubir αφιέρωσε στη μνήμη της μητέρας της και που η ίδια δε μπόρεσε να παρευρεθεί εξ αιτίας προβλημάτων με την βίζα της στην Κύπρο, τα πράγματα εξακολούθησαν να είναι συμβατικά και τα όρια μεταξύ φιξιόν και ντοκιμαντέρ ακόμη πιο μπερδεμένα. Η κάμερα της Zoubir παρακολουθεί την διαζευγμένη Καντίτζα που ζει με τους δυο μικρούς γιούς, τη μάνα της και τον αδερφό της σε μια φτωχή γειτονιά της Casablanca. Εργάζεται ως camera-woman για γάμους, μα οι δικοί της δεν εγκρίνουν το επάγγελμα της, παρ' όλο που εξασφαλίζει σε όλους τα προς το ζειν. Μόνη παρηγοριά της Καντίτζα είναι οι αγαπημένες φίλες της, επίσης διαζευγμένες. Στο τέλος, όμως, η απόφαση της για να εργαστεί υπερνικά τα εμπόδια και σπάει τις κοινωνικές συμβάσεις της αυστηρής ισλαμικής κοινωνίας: Παίρνει τα παιδιά της και εγκαταλείπει την εστία του σπιτιού της, κάνοντας ένα νέο μεγάλο προσωπικό ξεκίνημα. Η κάμερα από την οποία η Καντίτζα κέρδιζε το ψωμί της γίνεται εν τέλει ένα σύμβολο απελευθέρωσης.
Στο ακτιβιστικό gay ντοκιμαντέρ ''My Child'' του Can Candan, που βραβεύθηκε σε φεστιβάλ της Τουρκίας, της χώρας παραγωγής του, η όποια κιν/φηση και ο τρόπος αφήγησης παραμερίζονται μπροσ' στο δυνατό θέμα του. Έτσι, το πρώτο ημίωρο βλέπουμε με ένα δεξιοτεχνικό γρήγορο μοντάζ αφηγήσεις ανθρώπων στην κάμερα, με τον ένα να συμπληρώνει τον άλλον. Πρόκειται για γονείς που κάποια στιγμή τα παιδιά τους, gay, λεσβίες και transsexual, τους έκαναν το outting τους κι εκείνοι τα αποδέχτηκαν με στοργή και αγάπη. Στη συνέχεια, για την επόμενη μία ώρα, συναντάμε αυτούς τους γονείς σε group ενημέρωσης για τη συνειδητοποίηση της σεξουαλικότητας των παιδιών τους, αλλά τους βλέπουμε να συμμετέχουν και σε μία ομάδα ενημέρωσης γονέων παιδιών της LGBT κοινότητας. Το ντοκιμαντέρ τελειώνει δοξαστικά, ''κομμουνιστικά'' θα έλεγε κανείς, με την ομάδα αυτή των γονιών να συμμετέχει στο Gay Pride της Κωνσταντινούπολης και την αίθουσα να κοντεύει να πέσει από το χειροκρότημα. Σαν να είσαι στα 70s και να βλέπεις στην ''Αλκυονίδα'' τους ''Κυνηγούς'' του Θεόδωρου Αγγελόπουλου, αλλά στο πιο gay, ένα πράγμα!
