Aπόστολος Σ. Γεωργιάδης: Τι είναι δίκαιο;

Το ερώτημα «τι είναι δίκαιο;», που περιέχεται στον τίτλο του βιβλίου, είναι πολύ παλαό. Απασχολεί τους θεωρητικούς και τους φιλοσόφους του δικαίου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρόκειται για ένα ερώτημα ανάλογο με εκείνο που απηύθυνε στο Πραιτώριο ο Πόντιος Πιλάτος προς τον Ιησού Χριστό: «Τι εστίν αλήθεια;».

Ωστόσο, με το παρόν βιβλίο δεν επιδιώκεται η συνέχιση της αναζήτησης μιας απάντησης, η οποία ίσως και να μην υπάρχει. Ο σκοπός του συγγραφέα εδώ είναι πολύ πιο απλός: συνίσταται στην προσπάθεια να φέρει το δίκαιο και τη νομική επιστήμη πιο κοντά στον απλό πολίτη· να πάρει το δίκαιο από το επίπεδο της θεωρίας και να το κατεβάσει στην πραγματικότητα της καθημερινής ζωής· να καταστήσει σαφές στον μη ειδικό τι σημαίνουν και πώς εφαρμόζονται οι κανόνες δικαίου κάθε μέρα σε πλήθος ζητημάτων (εμπορικών, οικονομικών, οικογενειακών, κληρονομικών κ.λπ.) που δημιουργεί η συμβίωση των ανθρώπων σε μια κοινότητα.

Παρόλο που το δίκαιο είναι άμεσα και άρρηκτα συνδεδεμένο με την καθημερινή ζωή του ανθρώπου, δεν προσελκύει το ενδιαφέρον και την εμπιστοσύνη του στον ίδιο βαθμό με τις άλλες κοινωνικές και πολιτικές επιστήμες, όπως η ιστορία, η κοινωνιολογία, η φιλολογία, η ιστορία της τέχνης κ.λπ. Με τη φιλοδοξία να αντιστρέψει αυτή την εικόνα, ο συγγραφέας προσπαθεί, όσο μπορεί πιο απλά και με τη χρήση πολλών παραδειγμάτων, να ανοίξει για τον μη νομικό ένα παράθυρο στον «παράδεισο» των νομικών εννοιών· να εξηγήσει τη λειτουργία πολλών θεσμών· να απλουστεύσει κατά το δυνατό νομικές κατασκευές που φαίνονται δυσνόητες· και να καταστήσει σαφές ότι ο νομοθέτης μπορεί μεν μερικές φορές (ή εποχές) να υπερβάλλει στην παραγωγή νόμων (εξού και η γνωστή μας πολυνομία), αλλά κατά κανόνα δεν αυθαιρετεί! Πίσω από κάθε νομοθετική ρύθμιση κρύβεται η προσπάθεια επίλυσης προβλημάτων της καθημερινής ζωής και διευθέτησης συγκρουόμενων συμφερόντων των μελών της κοινωνίας.