[Αργυρώ Μποζώνη]
Ο Στρίντμπεργκ έγραψε τον "Πελεκάνο" το 1907 ως εκδικητική σονάτα εναντίον της αγαπημένης του αδελφής Άννας, που τον βασάνισε με την αποτρόπαια συμπεριφορά της στο διάστημα που έμεινε σπίτι του για να τον φροντίσει. Εδώ, ο συγγραφέας, αποδίδοντας στη μητέρα τού έργου χαρακτηριστικά της αδελφής του, την υποχρεώνει να αποκαλύψει το πραγματικό της πρόσωπο και να ταπεινωθεί μπροστά στα παιδιά της. Πρόκειται για έργο που ο σκανδιναβός συγγραφέας έγραψε όταν βρέθηκε στα πρόθυρα της τρέλας έπειτα από το τρίτο οδυνηρό του διαζύγιο. Στο έργο αυτό ο Στρίντμπεργκ κωδικοποιεί αυτοβιογραφικά μυστικά κι επαναφέρει θέματα που απασχόλησαν την τρίτη κυρίως περίοδο της δραματουργίας του: τον θάνατο, τον έρωτα, τη σεξουαλικότητα, τη ζοφερότητα και την βιαιότητα των οικογενειακών σχέσεων.
Στο Από Μηχανής θέατρο, η σκηνοθέτης και χορογράφος Φένια Αποστόλου, παρουσιάζει το ζοφερό αυτό έργο με τη δική της ματιά Η σκηνοθέτης επιχειρεί να εισάγει τον θεατή σε μία εφιαλτική wonderland, στην οποία οι ήρωες, δέσμιοι των παθών και των φόβων τους, είναι αναγκασμένοι να παρατηρούν την ίδια μέρα να επαναλαμβάνεται αδιάκοπα, μέχρι να βρουν το θάρρος να αντιμετωπίσουν την αλήθεια. Την συναντήσαμε για να μιλήσουμε για το έργο και την προσέγγισή της.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΦΕΝΙΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ
-Γιατί διαλέξατε τον Πελεκάνο;
Ο Στρίντμπεργκ είναι ένας από τους αγαπημένους μου θεατρικούς συγγραφείς. Την περίοδο που χορογραφούσα το έργο του ''Δεσποινίς Τζούλια'' το 2007, μία παραγωγή του Χοροθεάτρου Λυδία Λίθος, ανακάλυπτα καθημερινά την δύναμη του λόγου του. 'Εκτοτε, επιθυμούσα να ξανασυναντηθώ θεατρικά μαζί με το έργο του. Ο ''Πελεκάνος'' είναι ένα από τα τελευταία έργα του συγγραφέα που κατά την γνώμη μου είναι αδικημένο συγκριτικά με τα άλλα σε σχέση με τη συχνότητα που έχει ανέβει ως παράσταση. Θεωρείται ωστόσο ένα από τα πιο αυτοβιογραφικά του έργα στο οποίο διέκρινα μια δική του παιδική πληγή στην οποία ήθελα να ρίξω φως. Θέλησα να δείξω μέσα από το προφίλ αυτής της αυταρχικής μάνας, της Ελίς που ο συγγραφέας ειρωνικά την παρομοιάζει με τον Πελεκάνο, -ο οποίος ταΐζει τα παιδιά του με το ίδιο του το αίμα- ότι δεν πρέπει να αφήνουμε απροστάτευτους και εκτεθειμένους τους δικούς μας ανθρώπους κάτω από οποιαδήποτε δύσκολη συνθήκη. Το διεστραμμένο αυτό πρότυπο της Μάνας είναι ένα παράδειγμα προς αποφυγήν ειδικά τώρα όπου η κρίση δεν έχει επηρεάσει μόνο την οικονομική μας κατάσταση αλλά τείνει να κλονίσει ανθρώπινες αξίες.
-Ποιό είναι το σημείο στο οποίο έχετε επικεντρωθεί σκηνοθετικά σε μια τόσο ζοφερή οικογενειακή ιστορία;
Ο Στρίντμπεργκ μετά από μια μεγάλη παύση από την θεατρική συγγραφή, ασχολήθηκε έντονα με τον πνευματισμό και το μυστικισμό. Επέστρεψε πολύ αργότερα με τέσσερα έργα δωματίου. Ο Πελεκάνος είναι το τελευταίο από αυτή τη σειρά που έγραψε για το προσωπικό του θέατρο Ιntina Teatern. Στον Πελεκάνο το μεταφυσικό στοιχείο είναι έντονο και επηρεαζόμενη από αυτή του την εμπειρία σκηνοθέτησα την παράσταση βασισμένη σε δύο αντίθετους άξονες, τον λήθαργο και την αφύπνιση που διέπουν όλο το έργο και συμβολίζονται παράλληλα στον φανταστικό και ρεαλιστικό κόσμο. Στον ρεαλιστικό ζωντανεύει ο λόγος και η πλοκή της ιστορίας του έργου ενώ στον μεταφυσικό χρησιμοποιείται η κίνηση ως μέσο για να εκφραστεί η ψυχοσύνθεση των ηρώων.
-Τι πιστεύεται για το οικογενειακό πλαίσιο σήμερα και πόσο ασφυκτικό μπορεί να είναι;
Η δομή της παραδοσιακής ελληνικής οικογένειας εξακολουθεί να κρατά ιδιαιτερότητες σε σχέση με το τί θεωρούν οι γονείς καλό για το παιδί τους. Μέσα στο πλαίσιο της υπερβολικής προστασίας και της προσφοράς, πολλές φορές, οι γονείς καταπιέζουν και δεν αφήνουν τα παιδιά τους ελεύθερα να εξελιχθούν και να αναλάβουν τον εαυτό τους με αποτέλεσμα αυτά να μην μπορούν τα ωριμάσουν κανονικά και να μάθουν να λειτουργούν αυτόνομα αναλαμβάνοντας την ευθύνη του εαυτού τους.
-Ποια είναι η δική σας οπτική για την παράσταση;
Λαμβάνοντας υπόψιν την εποχή που γράφτηκε το έργο, στις αρχές του περασμένου αιώνα, όπου ο εξπρεσιονισμός άρχισε να γεννιέται μέσα στην τέχνη, σκέφτηκα να εμπλουτίσω σκηνοθετικά με έντονα εξπρεσιονιστικά εικαστικά στοιχεία το συγκεκριμένο έργο. Δια μέσου της χορευτικής κίνησης και συγκεκριμένα δια μέσου του σύγχρονού χορού και του σωματικού θεάτρου θέλησα με ψυχαναλυτικό τρόπο να εκφράσω την γνησιότητα και τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων χωρίς κλασσικούς περιορισμούς.
-Ποιό είναι το σήμα, το μήνυμα, το νόημα που θέλετε να μας δώσετε μέσα από την επεξεργασία που έχετε κάνει;
Πιστεύω ότι ζούμε σε μια εποχή όπου το κοινό θέλει να δει πιο προχωρημένα και σύγχρονα θεάματα. Παράλληλα όλα κινούνται μέσα από γρήγορους ρυθμούς συνεχώς μεταβαλλόμενους. Έτσι είναι και το κοινό! Πειραματίζεται, αμφισβητεί, και εξελίσσεται. Τώρα λοιπόν θεωρώ ότι είναι η κατάλληλη εποχή για να παρουσιάσει κανείς αυτά τα σπουδαία κλασικά θεατρικά έργα με έναν τρόπο διαφορετικό και πρωτότυπο με απώτερο στόχο να προσελκύσει ένα πιο νεανικό κοινό μιάς που πιστεύω ότι μπορεί να γίνει ο πυρήνας του μελλοντικού θεατρόφιλου. Μετέφερα λοιπόν στη σκηνή ένα κλασσικό έργο παντρεύοντας δύο τέχνες που αγαπώ τόσο πολύ. Το θέατρο και τον χορό. Σε αυτή μου την πρόταση προσπάθησα να εξισορροπήσω αυτές τις δύο τέχνες με βασικό μου στόχο να δημιουργήσω ένα μυσταγωγικό καλλιτεχνικό θέαμα που να διεγείρει όχι μόνο τις αισθήσεις του θεατή αλλά και τα βιώματα του και που να μένει πιστό στο νόημα του έργου χωρίς αυτή η πολύπλοκη σκηνική σύνθεση να αποσπά την προσοχή του θεατή από την πλοκή του έργου.
Στην τελευταία σκηνή, η μητέρα και τα παιδιά θα υποστούν μια ανελέητη δοκιμασία. Τελικά, η αλήθεια θα λάμψει και οι ήρωες θα ξυπνήσουν από το λήθαργό τους. Μέσα από διαλόγους που ολοένα κλιμακώνονται, θα φτάσουν στον επιθυμητό εξαγνισμό. Το σπίτι θα παραδοθεί στις φλόγες, και τα πρόσωπα του δράματος θα νιώσουν να τα περιβάλλει η ζεστασιά των καλοκαιρινών διακοπών...
___________
ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
__________
Info:
Οι συντελεστές της παράστασης
Μετάφραση: Γιάννης Ράμος Σκηνοθεσία-Χορογραφία: Φένια Αποστόλου Μουσικη: Μάνος Αντωνιάδης Κοστούμια-Φωτισμοί: Ευδοκία Βεροπούλου Σκηνικά: Κώστας Μουρτζάκης Ειδικές Κατασκευές: Αλέξανδρος Λόγγος
Από Μηχανής θέατρο κάθε Τρίτη στις 19:00 και Τετάρτη στις 21:30
σχόλια