Σύμβολο ελευθερίας και ανεξαρτησίας; Θανάσιμη απειλή; Δημιουργεί σχέσεις πάθους. Για αιώνες, είναι μέρος της κοινωνίας, είτε το θέλουμε είτε όχι. Τις τελευταίες δεκαετίες δημιουργεί εντάσεις. Προκαλεί παθιασμένες συζητήσεις ως και καυγάδες. Σε ακραίες περιπτώσεις είναι λόγος χωρισμού. Ο λόγος για το τσιγάρο, αυτό που πολλοί αγαπούν να μισούν ή μισούν που αγαπούν. Όπως το δει κανείς. Σε κάθε περίπτωση είναι θέμα πολιτισμού. Και σεβασμού του άλλου.
Όσοι έχουν γεννηθεί πριν από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 θυμούνται τα τσιγάρα παντού. Στην κυριολεξία παντού. Και δεν μιλάμε μόνο για τα σπίτια, τα εστιατόρια, τα μπαρ και τις καφετέριες αλλά και για τα γραφεία, τα καταστήματα, τα σούπερ μάρκετ, τα αεροπλάνα, τα τρένα, τα ταξί, τα σχολεία, τα αμφιθέατρα των πανεπιστημίων ακόμα και τα νοσοκομεία. Κι όμως, κανείς δεν σκεφτόταν να κάνει κήρυγμα, κανείς δεν έβγαζε τους φίλους του στο μπαλκόνι για να καπνίσουν.
Τότε, τα παιδιά ήταν στο αυτοκίνητο όχι μόνο χωρίς ζώνη ασφαλείας (δεν συζητάμε για παιδικό κάθισμα φυσικά) αλλά και μέσα σε ένα σύννεφο καπνού. Τραγικό!
Αγόραζες ένα καινούργιο ρούχο και μύριζε ήδη κάπνα αφού πελάτες και πωλητές κάπνιζαν ανενόχλητοι.
Στα ντουμανιασμένα αμφιθέατρα των πανεπιστημίων οι πιο ευαίσθητοι φοιτητές, με μάτια κόκκινα και λαιμό ερεθισμένο, υπέμεναν σιωπηρά.
Ούτε καν η εγκυμοσύνη δεν ήταν εκτός. Ξέρω γυναίκα που όχι μόνο κάπνιζε σε όλη τη διάρκεια των 9 μηνών αλλά πριν μπει στην αίθουσα τοκετού έκανε ένα τσιγαράκι για να χαλαρώσει!! Αφήστε που γιατροί έλεγαν ότι είναι προτιμότερο για το έμβρυο να κάνεις μερικά τσιγάρα παρά να το κόψεις και να έχεις στερητικό σύνδρομο!
Στο σινεμά πάντα ο ήρωας, ο μυστηριώδης, ο σέξυ, ο ντετέκτιβ, ο επαναστάτης, το άγριο νιάτο, η ντίβα, ήταν με ένα τσιγάρο στο στόμα. Ο διανοούμενος, ο προβληματισμένος με τη ζωή του και με τον κόσμο κοιτούσε τον ορίζοντα (ή το ποτό του) αφού πρώτα τραβούσε μια μακριά τζούρα.
Για να μην μιλήσουμε για τη διαφήμιση. Εκεί τι να πρωτοθυμηθεί κανείς χωρίς να γελάσει πλέον; Τις αμερικανικές διαφημίσεις ότι το κάπνισμα αδυνατίζει ή καταπολεμά το στρές; «Για καλλίγραμμη σιλουέτα πιάσε ένα … αντί για ένα γλυκό» και «Φθηνότερο από τον ψυχίατρο, καλύτερο από τον νευρικό κλονισμό» έλεγαν κάποιες μάρκες. Τον καουμπόη που μας καλούσε στον κόσμο του; Τις σταρ του σινεμά που κάπνιζαν και διαφήμιζαν συγκεκριμένες μάρκες; Ή τις διαφημίσεις με τους γιατρούς που έλεγαν ότι προτιμούν συγκεκριμένη μάρκα; Κάτι σαν τους 29 κατασκευαστές πλυντηρίων…
Και μετά ήρθαν οι ανησυχίες. Η σύνδεση του καπνίσματος με τον καρκίνο, τις καρδιοπάθειες. Μπήκε στη ζωή μας το φοβερό ΧΑΠ και μας τρόμαξε. Και με το μιλένιουμ ήρθαν και οι απαγορεύσεις, οι περιορισμοί, η πολιτική ορθότητα, ο αναγκαστικός σεβασμός του άλλου (επιτέλους), η τάση για πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Οι ήρωες των ταινιών και των σήριαλ δεν καπνίζουν πια τόσο. Είδαμε φωτογραφίες ανθρώπων με τρύπα στο λαιμό να μας λένε ότι το έπαθαν από το τσιγάρο. Μάθαμε για το παθητικό κάπνισμα και πώς ακριβώς και αυτό σκοτώνει. Ακούσαμε για το κακό που κάνει η καύση και ότι εκεί είναι όλο το πρόβλημα.
Και κάπως έτσι, πλέον, οι αμετανόητοι ρωτάμε πριν ανάψουμε τσιγάρο. Άρχισαν κι εμάς να μας ενοχλούν τα ντουμανιασμένα μπαρ, οι μυρωδιές στα ρούχα και τα μαλλιά μας, οι στάχτες παντού. Αρχίσαμε κι εμείς να βγαίνουμε έξω – ακόμα και στο μπαλκόνι του σπιτιού μας – για να καπνίσουμε. Γίναμε πιο πολιτισμένοι; Αρχίσαμε να σεβόμαστε τους άλλους;
Κάποιοι στραφήκαμε στο ηλεκτρονικό τσιγάρο και στα διάφορα υγρά αναπλήρωσης, δοκιμάσαμε γεύσεις, μειώσαμε και αυξήσαμε τη νικοτίνη. Και με περηφάνια δηλώσαμε «ατμιστές». Εύκολα προμηθευόμαστε το ηλεκτρονικό τσιγάρο γιατί αντίστοιχα μαγαζιά υπάρχουν πια σε κάθε γειτονιά. Οι μάρκες είναι πολλές, αντίστοιχες και οι επιλογές.
Τελευταία, κάποιοι άλλοι ανακάλυψαν το νέο επίτευγμα της τεχνολογίας και της καπνοβιομηχανίας, το IQOS που είναι κάτι σαν υβρίδιο ηλεκτρονικού και πραγματικού τσιγάρου αλλά δεν έχει υγρά, έχει αληθινό καπνό τον οποίο δεν καίει αλλά θερμαίνει. Δεν έχει γεύσεις περίεργες και ψαγμένες, αλλά πραγματική γεύση καπνού. Είναι πολύ κοντά στο τσιγάρο χωρίς να έχει τα βλαβερά παράγωγα της καύσης. Δεν βγάζει καπνό, δεν μυρίζει, δεν έχει στάχτη. Το βρίσκεις και αυτό σε πολλά σημεία – είναι τα ντιζαïνάτα λευκά καταστήματα που έχουν ανοίξει σε πολλές πόλεις, ενώ το είδα και στα Public. Άσε που τα αναλώσιμά του τα βρίσκεις σε όλα τα περίπτερα.
Και κάπως έτσι, αρχίσαμε ή αρχίζουμε όλοι να σεβόμαστε λίγο περισσότερο ο ένας τον άλλο στην πράξη. Ίσως σε κάποια χρόνια το κάπνισμα να μην αποτελεί πλέον την αιτία για εντάσεις, παθιασμένες συζητήσεις, καυγάδες, χωρισμούς. Ίσως σε κάποια χρόνια, να μην χρειάζεται ο εκάστοτε δήμαρχος Τρικάλων να βγάζει καθολική απαγόρευση (και πολύ καλά έκανε αφού στην Ελλάδα του σήμερα ο αντικαπνιστικός νόμος δεν λέει να εφαρμοστεί). Ίσως σε κάποια χρόνια γνωστή καπνοβιομηχανία να έχει κάνει πράξη (προς όφελος όλων μας) αυτό που λέει ότι είναι το όραμά της: έναν κόσμο απαλλαγμένο από τον καπνό του τσιγάρου. Και το τσιγάρο να είναι δυσεύρετο είδος και τα νέα καινοτόμα προϊόντα να είναι ο κανόνας. Για να έχουμε μια καλύτερη εναλλακτική, με σαφώς λιγότερες ενοχές και χωρίς να επιβαρύνουμε τους άλλους. Άρα … πολιτισμός και σεβασμός στην πράξη.
σχόλια