Είναι ανήθικο, αντι-ιστορικό και σχεδόν παράνομο από μια άποψη να στερείς από κάποιον τα δικαιώματά του σε μια κοινή κληρονομιά. Και υπό αυτή την έννοια καταντάει τελείως παράλογο και εξοργιστικό να υποχρεώνονται οι Έλληνες πολίτες να πληρώνουν εισιτήριο εισόδου στους διάφορους αρχαιολογικούς χώρους και στα Εθνικά Μουσεία, στα οποία είναι και αυτοί οι ίδιοι ισότιμοι κληρονόμοι.
Ολόκληρη η αρχαία κληρονομιά έχει περιέλθει στην ιδιοκτησία όλων των Ελλήνων και κανείς δεν εξουσιοδοτείται να τη διαχειρίζεται κατά τρόπο αυθαίρετο και ανάρμοστο, σαν να επρόκειτο για ένα οιοδήποτε εμπορικό προϊόν. Οι χώροι αυτοί πρέπει να παραμένουν προσβάσιμοι απ' όλους αδιακρίτως, όλες τις ώρες της ημέρας, χωρίς εισιτήρια εισόδου ή άλλα προσκόμματα επιχειρηματικού τύπου.
Δεν νοείται, κατά κανέναν τρόπο, να είναι υποχρεωμένος κάποιος να πληρώνει κάθε φορά που επιθυμεί να επισκεφθεί ένα μουσείο ή έναν αρχαιολογικό χώρο, δεδομένου ότι αυτά αποτελούν κοινή κληρονομιά όλων, είμαστε όλοι ισότιμοι συνιδιοκτήτες. Μια πολιτεία που τιμά τον πολιτισμό και σέβεται την Ιστορία της οφείλει να ωθεί τους πολίτες της να επισκέπτονται ανελλιπώς αυτούς τους χώρους.
Είναι τελείως εξωφρενικό, και να το σκέφτεσαι μόνο, ότι όλα αυτά τα εκατομμύρια των άνεργων ή ημιαπασχολούμενων των διακοσίων ευρώ συμπολιτών μας, που στερούνται απελπιστικά κάθε οικονομικής ευχέρειας, έχουν χάσει οριστικά τη δυνατότητα να επισκέπτονται τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της ίδιας τους της χώρας.
Είναι τελείως εξωφρενικό, και να το σκέφτεσαι μόνο, ότι όλα αυτά τα εκατομμύρια των άνεργων ή ημιαπασχολούμενων των διακοσίων ευρώ συμπολιτών μας, που στερούνται απελπιστικά κάθε οικονομικής ευχέρειας, έχουν χάσει οριστικά τη δυνατότητα να επισκέπτονται τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της ίδιας τους της χώρας. Και να είναι μάλιστα υποχρεωμένοι να πληρώνουν, κατά την είσοδό τους, τα ίδια χρήματα με οποιονδήποτε άλλον παχυλώς αμειβόμενο Βορειοευρωπαίο ή Αμερικανό τουρίστα.
Σε μια πατρίδα σαν τη δική μας είναι αδιανόητο ο αρχαίος πολιτισμός να αποτελεί αντικείμενο εμπορικής εκμετάλλευσης οιασδήποτε μορφής. Οι χώροι αυτοί πρέπει να συνιστούν ζωντανά εντευκτήρια πολιτισμού, τόπους πνευματικής αναψυχής, μέθεξης και ρεμβασμού. Άσε που η επ' αμοιβή πρόσβαση στους τόπους αυτούς αντιφάσκει στην έννοια της δωρεάν παιδείας και της διά βίου μάθησης.
Και μη μου πείτε ότι μόνον έτσι μπορούν να καλύπτονται τα έξοδα συντήρησης και λειτουργίας των χώρων αυτών. Θα μπορούσε μάλιστα να υποστηριχτεί ότι η ελεύθερη −δεν λέω δωρεάν, διότι στην περίπτωση αυτή ο όρος «δωρεάν» είναι αδόκιμος− είσοδος σε αυτούς τους χώρους θα μπορούσε να επεκταθεί και σε όλους τους αλλοδαπούς που επισκέπτονται ετούτη τη χώρα. Σκεφτείτε τι απήχηση θα είχε μια τέτοια πρωτοβουλία σε ολόκληρη την πολιτισμένη υφήλιο. Η Ελλάδα θα εδραίωνε έτσι εκ νέου τη μοναδικότητά της στην πνευματική δημιουργία και στον πολιτισμό. Και σε αυτή την περίπτωση, μάλιστα, δεν θα ήταν λίγοι οι ανά τον κόσμο εύποροι που με χαρά θα επωμίζονταν την τιμή να συμμετάσχουν οικονομικά στην κάλυψη των κεφαλαίων που απαιτούνται για τη συντήρηση και λειτουργία των χωρών αυτών.
Η «ευεργεσία» αυτή θα μπορούσε να πάει ακόμα πιο πέρα, μέχρι το αρχαίο θέατρο, μέχρι τις παραστάσεις αρχαίου δράματος. Ανοιχτές πύλες για όλους, να δουν όλοι από κοντά τι σημαίνει αρχαία τραγωδία, να αισθανθούν όλοι το ρίγος του προγονικού θαύματος, το βαρύ πνευματικό φορτίο που καλούνται να διαχειριστούν. Και, φυσικά, η πολιτεία οφείλει στην περίπτωση αυτή να μεριμνά και για τη μετακίνηση των θεατών προς και από τα αρχαία θέατρα με ειδικώς οργανωμένα μεταφορικά δίκτυα.
Και μέχρι την ημέρα του «θαύματος», ας φροντίσουν τουλάχιστον οι ειδικοί σοφοί να καθιερώσουν κλίμακες τιμών εισιτηρίων εισόδου στους αρχαιολογικούς χώρους και στα μουσεία, ανάλογα με την οικονομική κατάσταση των διαφόρων επισκεπτών. Αυτό θα αποτελούσε ισονομία και δικαιοσύνη, όχι μια ψυχρή ενιαία τιμή για τους πάντες, Έλληνες και αλλοδαπούς, έχοντες και μη. Αυτό, με τα σημερινά δίκτυα πληροφόρησης και τη διαδικτυακή τεχνολογία, είναι απολύτως εφικτό.
Κατηγορίες χωρών προέλευσης και εισιτήριο ανάλογα με τον βασικό μισθό στις χώρες αυτές. Όσο, δε, για πιθανή διαφωνία των κοινοτικών μας εταίρων, αυτό θα μπορούσε πράγματι να αποτελέσει λόγο δίκαιης παρέμβασης, αφού όμως πρώτα καθιερωθεί ίση μισθολογική μεταχείριση για όλους τους υπηκόους των συνασπισμένων χωρών. Αλλιώς, καθιέρωση αναλογικού εισιτηρίου ως ελάχιστο χρέος τιμής και ευγνωμοσύνης, έμπρακτη ομολογία προσήλωσης στην παγκοσμιότητα του Πολιτισμού.
Μανώλης Πεταλάς
Γλύπτης-Ε.Ε.Τ.Ε.
σχόλια