«Τα άτομα με διανοητική αναπηρία στην κοινωνία μας θεωρούνται ανύπαρκτα. Εκπροσωπούνται ελάχιστα. Αποκλείονται και δεν υφίστανται σχεδόν στον δημόσιο τομέα. Η απόσταση της πλειοψηφίας και αυτής της μειονότητας είναι αβυσσαλέα. Αυτή η αλήθεια μου είναι αφόρητη. Η παρουσία τους στην τέχνη πλουτίζει το πειραματικό θέατρο με μια θεατρική μοναδικότητα, το ίδιο και τον χορό. Εκεί εμφανίζεται όλη η ανθρωπιά με την οποία η κοινωνία οφείλει να τους περιβάλλει», λέει ο διάσημος χορογράφος Ζερόμ Μπελ.
Στην δουλειά του με τα άτομα με νοητική υστέρηση η αναπηρία δεν αποβάλλεται από την οπτική και τις διαλεκτικές πρακτικές, ούτε κρύβεται πίσω από μια οθόνη πολιτικής ορθότητας, αλλά φέρνει στο προσκήνιο τις αισθητικές και πολιτικές διαστάσεις αυτού του ζητήματος.
Ο ίδιος ως καλλιτέχνης έχει σταθεί απέναντι σε κάθε σύμβαση, κάθε εκπροσώπηση και αποδόμησε την καθιερωμένη σχέση ανάμεσα στον ερμηνευτή, το κοινό και το υλικό της παράστασης. Στις χορογραφίες του χρησιμοποιεί τους κανόνες του χορού και του θεάτρου ως θεραπεία, όπως το συντακτικό μιας γλώσσας που αναλύεται και γίνεται παιχνίδι. Είναι μια καλλιτεχνική και πολιτική στάση για τον εκδημοκρατισμό του χορού, καθώς τα έργα του ερμηνεύονται τόσο από επαγγελματίες όσο και από ερασιτέχνες χορευτές. Ο τύπος τον αποκαλεί «άτακτο φιλόσοφο του χορού» που ενδιαφέρεται περισσότερο για τον εγκεφαλικό ερεθισμό του θεατή, του θεατή παρά για την τέλεια κίνηση.
Jérôme Bel "The show must go on"
Ο Ζερόμ Μπελ γεννήθηκε το 1964 και σπούδασε με μια γενιά που γέννησε ένα κίνημα χορού στη Γαλλία όπως οι: Angelin Preljoçaj, Daniel Larrieu, Joëlle Bouvier and Régis Obadia. Ως βοηθός του Φιλίπ Ντεκουφλέ στις τελετές των χειμερινών Ολυμπιακών αγώνων, το 1992, κατάλαβε ότι τον ενδιαφέρει περισσότερο να σκηνοθετεί παρά να χορεύει. Τα επόμενα δυο χρόνια σταμάτησε να χορεύει και άρχισε να μελετά Μπαρτ και Φουκώ. «Ένιωσα ότι ο μόνος τρόπος για να είσαι χορογράφος ήταν να διαβάσεις την φιλοσοφία και την ιστορία του χορού», εξήγησε αργότερα. Το 1994 παρουσίασε το πρώτο του κομμάτι «Nom donné par l'auteur», ένα είδος αντι-χορού όπου αντικείμενα όπως μια ηλεκτρική σκούπα, ένα πιστολάκι μαλλιών ήταν το επίκεντρο γύρω από το οποίο οι χορευτές τα μετακινούσαν. Ο Μπελ θεωρήθηκε προβοκάτορας και τρομερό παιδί του χορού και παρόλο που κέρδισε διεθνή φήμη, οι συντηρητικοί κύκλοι του χορού εξακολουθούσαν να τον απορρίπτουν. Αυτό που απασχόλησε τον Μπελ στη διάρκεια πολλών ετών είναι η σχέση του θεατή με το θέαμα και η εμπειρία του απλού θεατή. Οι ταινίες από τις παραστάσεις του παρουσιάζονται σε μπιενάλε και μουσεία σε όλο τον κόσμο. Για τον Μπελ η αντίληψη του κοινού για μια παράσταση είναι μια ανάγνωσή της, όχι απλά μια εμπειρία. Και για να αποκαλύψει αυτή τη διαδικασία περιφρονεί τους θεατρικούς κώδικες. Στα έργα του Μπελ ο χορός πολλές φορές λάμπει δια της απουσίας του. Αντί να εστιάζει στον ίδιο το χορό προτιμά να επισημαίνει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες ο ίδιος ο χορός δημιουργείται σταδιακά.
Στην παράσταση που φέρνει στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών δουλεύει με άτομα με νοητική υστέρηση. Η συνεργασία του αυτή ξεκίνησε στη Ζυρίχη με τους ηθοποιούς του θεάτρου Hora το 2012. Επιλέγει να φέρει στη σκηνή και στο κέντρο της προσοχής του κοινού αυτό το “μειονέκτημα”, υιοθετώντας το σαν κλειδί για την ανάγνωση του τι μας επιτρέπει να σκεφτούμε μια κοινή διάσταση. Η κοινωνία βλέπει τον εαυτό της ως ουσιαστικά φυσιολογικό. Η αναπηρία αποτελεί το όριο βάσει του οποίου κρίνεται η ομαλότητα.
Στην δουλειά του με τα άτομα με νοητική υστέρηση η αναπηρία δεν αποβάλλεται από την οπτική και τις διαλεκτικές πρακτικές, ούτε κρύβεται πίσω από μια οθόνη πολιτικής ορθότητας, αλλά φέρνει στο προσκήνιο τις αισθητικές και πολιτικές διαστάσεις αυτού του ζητήματος. Με το θέατρο για άτομα με ειδικές ανάγκες, ο Μπελ ρίχνει φως στη δυναμική του αποκλεισμού που οδηγεί στην περιθωριοποίηση εκείνων που θεωρούνται ανίκανοι να παράγουν. Στρέφει το βλέμμα του στη ζωή των συγκεκριμένων ανθρώπων πάνω στη σκηνή, με τρυφερότητα και ευαισθησία, αλλά και σαν να κάνει μια σπουδή πάνω στο τι σημαίνει χορός για αυτούς.
Jerôme Bel / Theater Hora, Disabled Theatre
Οι έντεκα ηθοποιοί, ηλικίας από 18 έως 51 ετών, αντιδρούν ελεύθερα, με το δικό τους τρόπο και πολλές φορές με χιούμορ στις οδηγίες του σκηνοθέτη Μπελ. Η μοναδικότητά τους, οι αδυναμίες και οι ευαισθησίες τους αποκαλύπτουν την ενιαία, εν τέλει, ανθρώπινη φύση. Ωμά αποκαλυπτικό και βαθιά πολιτικό, έγινε δεκτό με αντιπαραθέσεις, αλλά και με επαίνους, όπου παίχτηκε μέχρι τώρα.
Info:
Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών
Jerôme Bel / Theater Hora
Disabled Theatre
12-13 Δεκεμβρίου 2014
Σύλληψη: Jérôme Bel
Από και με τους: Noha Badir, Remo Beuggert, Gianni Blumer, Damian Bright, Matthias Brücker, Nikolai Gralak, Matthias Grandjean, Julia Häusermann, Sara Hess, Tiziana Pagliaro, Noha Badir, Remo Zarentonello.
σχόλια