Είναι 2011. Η Εθνική Ομάδα Μπάσκετ Κωφών Γυναικών είναι σχεδόν διαλυμένη. Οι μισές από τις αθλήτριες έχουν αποφασίσει να σταματήσουν, ενώ οι υπόλοιπες τσακώνονται μεταξύ τους. Η Αθηνά Ζέρβα, μια προπονήτρια χρόνια στο γυναικείο μπάσκετ, αλλά πρώτη φορά σε ομάδα κωφών, αναλαμβάνει να στήσει την ομάδα. Ο χρόνος πιέζει. Σε κάτι περισσότερο από έναν μήνα πρέπει να ξεκινήσουν τους αγώνες στο Παλέρμο της Ιταλίας.
Τα πράγματα δεν ξεκινούν καλά. «Στην πρώτη προπόνηση τα έκανα μούσκεμα. Πήγα μ' ένα χαρτί γεμάτο σημειώσεις και συστήματα και δεν έκανα απολύτως τίποτα» θυμάται η ίδια σήμερα. Από τη μια η ίδια να μιλά, και από την άλλη οι παίκτριες, οι οποίες προσπαθούν να την ακούσουν και να μεταφράσουν τις οδηγίες στη νοηματική. Για την Ιταλία αναχωρούν έχοντας κάνει μόλις 17 προπονήσεις. Και ενώ κανείς δεν πίστευε πως θα διακριθούν, καταφέρνουν να προκριθούν στα ημιτελικά. Χάνουν την πρόκριση στον τελικό για ένα καλάθι. Χάνουν και στον μικρό τελικό και δεν καταφέρνουν να κατακτήσουν ούτε το χάλκινο μετάλλιο. Εκείνο το χαμένο λέι-απ, όμως, έμελλε να τους αλλάξει.
Δεν μπορεί να ανεβαίνουμε στο βάθρο εμείς και να είναι στην τρίτη θέση οι ΗΠΑ, που έχουν ένα πανεπιστήμιο μόνο για κωφούς και επιλέγουν μέσα από 12.000 άτομα για όλα τα αθλήματα.
Σήμερα, 8 χρόνια μετά, η Εθνική Ομάδα Μπάσκετ Κωφών Γυναικών έχει σαρώσει τα πάντα. Πριν από μερικές ημέρες επικράτησε της Λιθουανίας με 51-42 και κατέκτησε το Παγκόσμιο. Μ' αυτή την επιτυχία τα κορίτσια της Αθηνάς Ζέρβα ολοκλήρωσαν μια «τρελή» τριετία, κατακτώντας επίσης το χρυσό στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα και στην Ολυμπιάδα Κωφών.
«Αυτά τα κορίτσια είναι φτιαγμένα από μέταλλο» λέει από την αρχή της κουβέντας η Αθηνά Ζέρβα. Η ίδια γεννήθηκε στη Λάρισα, έπαιξε μπάσκετ, ωστόσο κατάλαβε γρήγορα πως δεν επρόκειτο να κάνει καριέρα. Μπήκε αργά στο άθλημα, ούτως ή άλλως, όμως, ήταν λίγες οι γυναικείες ομάδες μπάσκετ εκείνη την περίοδο στη χώρα.
Η ίδια θυμάται τα «πέτρινα» χρόνια, τις δυσκολίες, τα «έτη της ανωνυμίας», όπως τα αποκαλεί. «Όταν ξεκίνησα, είχε αρχίσει το απόλυτο ψαλίδισμα σε όλες τις ομοσπονδίες. Έπεσα πάνω στην κρίση, τότε που τελείωσαν όλα τα προνόμια, τα πάντα». Τον περισσότερο χρόνο της τον αφιέρωνε όχι στον σχεδιασμό της ομάδας αλλά στην εύρεση χώρων για προπόνηση. «Δεν είχαμε γήπεδα. Έπαιρνα γνωστούς μου προπονητές για να μας δανείσουν τους δικούς τους».
Όταν έφταναν, όμως, τα τουρνουά, τα πράγματα γίνονταν ακόμα πιο δύσκολα. Η ίδια δεν πρόκειται να ξεχάσει τη διοργάνωση στην Ταϊβάν, που δεν μπορούσαν να βρουν όλες οι παίκτριες τα χρήματα για να πάνε. Έπρεπε μόνες τους να πληρώσουν τα εισιτήρια, κανείς δεν τους τα κάλυπτε τότε. Καμία από τις αθλήτριες και το προπονητικό team δεν ασχολείται μόνο με το μπάσκετ, αλλά κάνουν κι άλλες δουλειές για να τα βγάζουν πέρα. «Στην ομάδα υπάρχουν μανάδες που αφήνουν τα παιδιά τους για να έρθουν να παίξουν στις διοργανώσεις» εξηγεί η ίδια.
Μία από αυτές, η Αλέξια Σπίνου, είναι μητέρα δύο διδύμων μόλις 2,5 ετών. «Με βοήθησε η μαμά μου, αλλιώς δεν θα τα κατάφερνα. Είναι μια θυσία, αλλά το έκανα πραγματικά με την καρδιά μου» λέει η ίδια. Μάλιστα, δεν είχε περάσει καλά καλά ένα τρίμηνο που είχε γεννήσει και έφυγε για τους αγώνες στο τουρνουά της Τουρκίας. Ο άντρας της προσπάθησε μια φορά να φέρει τα παιδιά στο γήπεδο, αλλά όταν η μητέρα τους έκανε πως τα «παρατούσε» για να κατέβει στο τερέν, εκείνα άρχιζαν να κλαίνε με λυγμούς, με αποτέλεσμα εκείνος να τα πάρει και να φύγουν για το σπίτι.
Συνήθως το κοινό των αγώνων αποτελείται από συγγενείς. Οι ίδιες υπολογίζουν πως ο περισσότερος κόσμος που έχει δει αγώνα τους πρέπει να είναι γύρω στα 300 άτομα. «Για μας, όλες οι παίκτριες είναι μονάκριβες και χρήσιμες. Δεν έχουμε τα παιδιά για να τα αλλάζουμε. Προσπαθούμε να βρούμε, όμως, αυτή είναι η μεγάλη μας αγωνία» εξηγεί η Αθηνά Ζέρβα.
Η Αλέξια φέτος αγωνίστηκε μόνο στην Εθνική. Το υπόλοιπο διάστημα προπονούνταν απλά. Είναι γυμνάστρια, γι' αυτό προσπαθεί να τα συνδυάζει κι όλα. Και ενώ προσπαθούσε να μου πει πως δεν σταμάτησε το μπάσκετ μέσα στη χρονιά, παρενέβη ο Δημήτρης Μέξης, βοηθός προπονητή, που φέτος μπήκε στην ομάδα. «Ήρθε κατευθείαν στην Εθνική, μην την ακούτε. Έπαιζε 30 λεπτά και ήταν καλή. Αυτό είναι το τρομερό».
Η ίδια έμαθε πρώτη φορά για την Εθνική όταν αγωνιζόταν με την ομάδα των νεανίδων. «Ήμασταν με τη συμπαίκτριά μου έναν μήνα μαζί στο ξενοδοχείο και κατάλαβε πως δεν ακούω καλά. Μου σύστησε τον προπονητή της ομάδας κωφών και έτσι ξεκίνησα. Αλλιώς δεν θα γνώριζα καν γι' αυτήν». Όπως εξηγεί η συμπαίκτριά της Δήμητρα Μελλίνη, υπάρχουν πολλά κορίτσια τα οποία θα μπορούσαν να αγωνίζονται στην ομάδα, αλλά δεν θέλουν να τους κολλήσει η στάμπα «κωφή». «Κατάγομαι από τη Ρόδο και ξέρω κοπέλα που δεν την άφηναν να παίξει. Στην Ελλάδα δεν είμαστε ανοιχτόμυαλοι» λέει.
«Υπάρχουν πολλοί μύθοι για τους κωφούς και την ομάδα μας. Είναι αρκετοί αυτοί που ακούν "κωφός" και νομίζουν πως δεν μπορούμε να μιλήσουμε. Ακούμε συνέχεια αυτά τα αρνητικά σχόλια. Θεωρούν πως ο κωφός δεν μιλάει, δεν ακούει. Υπάρχουν μερικοί που έχουν πάει σε σχολεία κωφών, αλλά είναι κι άλλοι, όπως εγώ και η Δήμητρα, που έχουμε πάει σε ακουόντων» συμπληρώνει η Αλέξια. «Θεωρούν πως κάποιοι δεν θα έπρεπε να είναι στην ομάδα». Όπως εξηγεί, όμως, πριν από κάθε διοργάνωση η ομοσπονδία διενεργεί ενδελεχείς ελέγχους προκειμένου να εξακριβώσει εάν πράγματι το ποσοστό βαρηκοΐας τούς επιτρέπει να παίζουν στους αγώνες. Το όριο είναι 55% και άνω στο κάθε αυτί.
Σύμφωνα με την κ. Ζέρβα, στην ομάδα υπάρχουν κορίτσια διαφορετικών κατηγοριών. Από εκείνες που δεν μπορούν να ακούσουν καθόλου και εκείνες που έμειναν κωφές στην πορεία της ζωής τους, άρα είχαν μάθει να μιλούν, μέχρι εκείνες που μπορεί να γεννήθηκαν χωρίς ακοή, αλλά έμαθαν να μιλούν με τη βοήθεια των γονιών τους. Η ίδια παρακολούθησε για τέσσερα χρόνια μαθήματα νοηματικής. Όσο περισσότερα διάβαζε, τόσο αντιλαμβανόταν πόσο εκπληκτική είναι αυτή η γλώσσα, για την οποία δεν γνώριζε σχεδόν τίποτα πριν. «Γοητεύτηκα από αυτήν τη γλώσσα. Έβλεπα τους κωφούς να μιλούν μέσα από τα πούλμαν, από απόσταση. Έμπαινες μέσα σε εστιατόριο που είχε 1.500 άτομα και άκουγες μόνο τα πιρούνια. Έβλεπες τον Λιθουανό να μιλά με τον Κινέζο. Είναι άλλο πράγμα. Σιωπηλοί, με πολύ δυνατό βλέμμα όμως. Γρήγοροι, άμεσοι, περιγραφικοί.
Δεν φαίνεται μόνο στον τρόπο που παίζουν αλλά και στον τρόπο που ζουν. Βλέπεις ότι όταν σου μιλάνε λάμπουν τα μάτια τους, αλλάζει έκφρασή τους, κινείται όλο το σώμα τους, γιατί έτσι έχουν μάθει. Είναι δύσκολη γλώσσα, αλλά σήμερα δεν ασχολούμαστε με το πώς θα επικοινωνήσουμε κατά τη διάρκεια του αγώνα. Τα έχουμε ξεπεράσει αυτά. Ξέρουν ποιες είναι. Μου κάνουν και πλάκες του τύπου "άντε κόουτς, δεν ακούς ούτε εσύ. Κόλλησες"» λέει γελώντας. Οι πιο πολλές, άλλωστε, αγωνίζονται σε ομάδες ακουόντων, ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν ακόμη στην Ελλάδα σύλλογοι μπάσκετ μόνο για κωφούς. «Δεν μπορεί να ανεβαίνουμε στο βάθρο εμείς και να είναι στην τρίτη θέση οι ΗΠΑ, που έχουν ένα πανεπιστήμιο μόνο για κωφούς και επιλέγουν μέσα από 12.000 άτομα για όλα τα αθλήματα» λέει η κ. Ζέρβα.
Η ίδια, όλα αυτά τα χρόνια, έχει γυρίσει την Ελλάδα, προσπαθώντας να βρει κορίτσια τα οποία θα μπορούσαν να στηρίξουν την ομάδα. «Είμαι σίγουρη πως υπάρχουν κι άλλα παιδιά, απλώς δεν τα έχουμε βρει ακόμα. Έχουμε πάει σε σχολεία. Έχουμε σημειώσει κάποια κορίτσια και τα παρακολουθούμε. Δεν είναι απαραίτητο να ασχολούνται μόνο με το μπάσκετ, μπορεί να κάνουν και στίβο ή οτιδήποτε άλλο. Το θέμα είναι πως δεν μπορούμε να τα βρούμε έτοιμα. Στα αγόρια είναι πιο εύκολα τα πράγματα».
Σε όλο αυτό το ταξίδι, όμως, δεν είναι λίγες οι φορές που έχει βρει κλειστές πόρτες. «Μου 'χει τύχει να βρω παιδιά που οι γονείς τους δεν ήθελαν να τα αφήσουν να έρθουν» εξηγεί. «Πολλά κωφά άτομα δεν ασχολούνται με τις σχολές τους, είναι πολύ συνεσταλμένα. Αυτό, όμως, έχει να κάνει με την οικογένεια, τα κίνητρα που τους δίνουν για να συνεχίσουν» παρεμβαίνει η Δήμητρα.
Στην κουβέντα μπαίνει και η Μάρθα Αργυρίου, βοηθός της Αθηνάς Ζέρβα. «Αυτό που ζουν τα κορίτσια είναι πολύ ωραίο. Δεν θα ήταν τέλειο να το ζήσουν ακόμη περισσότερα;».
σχόλια