Συναγερμό προκάλεσε στις διεθνείς αγορές η επίθεση στη Σαουδική Αραβία, που είχε ως αποτέλεσμα να σταματήσει η άντληση ποσότητας πετρελαίου ίσης με το 5% της παγκόσμιας παραγωγής αργού.
Η επίθεση και οι εξελίξεις οδήγησαν στο μεγαλύτερο άλμα των τιμών του μαύρου χρυσού από το 1991, αφού Αμερικανοί αξιωματούχοι κατηγόρησαν το Ιράν και την ίδια ώρα, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον είναι «με το δάκτυλο στην σκανδάλη» έτοιμη για αντίποινα.
Την ευθύνη για την επίθεση, που έπληξε τη μεγαλύτερη παγκοσμίως μονάδα επεξεργασίας αργού πετρελαίου, ανέλαβε η οργάνωση των Χούτι, συμμάχων του Ιράν, που ελέγχει την πρωτεύουσα της Υεμένης. Το Ιράν αρνήθηκε ότι είναι υπεύθυνο για το χτύπημα και ανακοίνωσε πως είναι έτοιμο για έναν κανονικό πόλεμο. Δύο πηγές που ενημερώθηκαν για τη λειτουργία της κρατικής πετρελαϊκής εταιρίας Saudi Aramco δήλωσαν στο Reuters ότι ίσως χρειαστούν μήνες για να εξομαλυνθεί η παραγωγή πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας. Οι προηγούμενες εκτιμήσεις έκαναν λόγο για εβδομάδες.
Οι τιμές πετρελαίου σημείωσαν άλμα σχεδόν 20% πριν υποχωρήσουν από τα υψηλά τους επίπεδα. Η ενδοσυνεδριακή αύξηση ήταν η μεγαλύτερη από την ιρακινή επέμβαση του 1991 στο Κουβέιτ που προκάλεσε τον Πόλεμο του Κόλπου.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το πετρέλαιο μπρεντ, που αποτελούν τον διεθνή δείκτη αναφοράς, αυξήθηκαν έως και 19,5% στα 71,95 δολάρια το βαρέλι, που είναι η μεγαλύτερη ενδοσυνεδριακή αύξηση από τις 14 Ιανουαρίου του 1991. Στις 14:00 ώρα Ελλάδας, σημείωσαν αύξηση 5,16 δολαρίων ή 8,6% στα 65,38 δολάρια.
Τα αντίστοιχα συμβόλαια για το αμερικανικό αργό ενισχύθηκαν έως 15,5% στα 63,34 δολάρια, που είναι η μεγαλύτερη ενδοσυνεδριακή ποσοστιαία αύξηση από τις 22 Ιουνίου του 1998. Τα συμβόλαια στη συνέχεια κατέγραψαν αύξηση 4,51 δολαρίων ή 8,22% στα 59,36 δολάρια.
Οι τιμές μειώθηκαν αφού ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα αποδεσμεύσει τα στρατηγικά αποθέματα αργού και παραγωγοί σε όλο τον κόσμο ανακοίνωσαν ότι υπάρχουν αρκετά αποθέματα για να καλύψουν το κενό. «Υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε τον ένοχο, είμαστε έτοιμοι και με το δάκτυλο στην σκανδάλη ανάλογα με την εξακρίβωση των γεγονότων, αλλά περιμένουμε από το Βασίλειο να μας πει ποιος πιστεύει ότι είναι ο ένοχος αυτής της επίθεσης και υπό ποιους όρους θα προχωρήσουμε!», έγραψε ο Τραμπ στο twitter. «ΑΦΘΟΝΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ!» πρόσθεσε σε επόμενο tweet του.
Ενώ το Ιράν έχει αρνηθεί ότι είναι υπεύθυνο για τις επιθέσεις, οι σύμμαχοί του στην Υεμένη υποσχέθηκαν ότι θα υπάρξουν και νέες επιθέσεις. Ο στρατιωτικός εκπρόσωπος των Χούτι Γιαχία Σαρέα δήλωσε ότι η οργάνωση πραγματοποίησε τις επιθέσεις τα ξημερώματα του Σαββάτου με μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) με κανονικούς και αεριωθούμενους κινητήρες.
«Διαβεβαιώνουμε το καθεστώς στη Σαουδική Αραβία ότι το μακρύ μας χέρι μπορεί να φθάσει σε όποιο σημείο επιλέξουμε και όποτε εμείς επιλέξουμε», ανέφερε ο Σαρέα σε ανάρτησή του στο Twitter. «Προειδοποιούμε τις εταιρίες και τους ξένους να μην βρίσκονται κοντά στα εργοστάσια που χτυπάμε διότι είναι ακόμα εντός της εμβέλειάς μας και μπορεί να πληγούν ανά πάσα στιγμή».
Αμερικανοί αξιωματούχοι εκφράζουν την πεποίθηση ότι οι επιθέσεις προήλθαν από την αντίθετη κατεύθυνση, πιθανόν από το ίδιο το Ιράν, παρά από την Υεμένη και ίσως να χρησιμοποιήθηκαν πύραυλοι κρουζ. Ωστόσο, από όπου κι αν εξαπολύθηκαν οι επιθέσεις, πιστεύουν ότι υπεύθυνο είναι το Ιράν.
«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το Ιράν είναι υπεύθυνο για αυτό. Όπως και να το παρουσιάσεις, δεν μπορείς καταλήξεις σε άλλο συμπέρασμα. Δεν υπάρχει άλλος υποψήφιος», δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος χθες. Οι επιθέσεις του Σαββάτου είχαν ως αποτέλεσμα να προκληθούν πυρκαγιές στις εγκαταστάσεις στην Αμπκάικ, το μεγαλύτερο στον κόσμο εργοστάσιο επεξεργασίας πετρελαίου και στο Χουράις, το δεύτερο μεγαλύτερο κοίτασμα πετρελαίου της χώρας. Οι σαουδαραβικές αρχές έσπευσαν να ανακοινώσουν ότι δεν υπήρξαν θύματα από τις επιθέσεις.
Η σουνιτική Σαουδική Αραβία και το σιιτικό Ιράν είναι εχθροί εδώ και δεκαετίες και εμπλέκονται σε μια σειρά από 'πολέμους δι' αντιπροσώπων', μεταξύ των οποίων στην Υεμένη, όπου οι σαουδαραβικές δυνάμεις μάχονται εναντίον των Χούτι εδώ και τέσσερα χρόνια. Η γενικότερη ένταση στην πετρελαιοπαραγωγική περιοχή του Κόλπου έχει κλιμακωθεί δραματικά φέτος αφού ο Τραμπ επέβαλε αυστηρές κυρώσεις σε βάρος της Τεχεράνης με στόχο να διακοπούν εντελώς οι εξαγωγές πετρελαίου της χώρας.
Οι απειλές του Ιράν
Εδώ και μήνες Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν διατυπώσει συγκαλυμμένες απειλές, λέγοντας ότι, εάν το Ιράν παρεμποδιστεί από την εξαγωγή πετρελαίου, ούτε άλλες χώρες θα είναι σε θέση να εξάγουν. Ωστόσο, η Τεχεράνη έχει αρνηθεί ότι έχει οποιοδήποτε ρόλο σε συγκεκριμένα χτυπήματα, μεταξύ των οποίων βομβιστικές επιθέσεις σε δεξαμενόπλοια στον Κόλπο και προηγούμενα χτυπήματα για τα οποία την ευθύνη ανέλαβαν οι Χούτι.
Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Αμπάς Μουσαβί χαρακτήρισε τις αμερικανικές κατηγορίες για εμπλοκή του Ιράν στις επιθέσεις του Σαββάτου «απαράδεκτες και εντελώς αβάσιμες». Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε σήμερα ότι είναι ανεύθυνο να αποδώσει κανείς ευθύνες για την επίθεση χωρίς αδιάσειστα στοιχεία. Ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας δήλωσε ότι χρειάζεται μια πιο ξεκάθαρη εικόνα πριν συζητηθεί η ευθύνη για μια «κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου».
Η επίθεση είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί στο ήμισυ περίπου η παραγωγή της Σαουδικής Αραβίας ή κατά 5,67 εκατ. βαρέλια την ημέρα.
Η Σαουδική Αραβία δεν είναι μόνο ο μεγαλύτερος στον κόσμο εξαγωγός πετρελαίου, αλλά έχει και έναν μοναδικό ρόλο στην αγορά ως η μοναδική χώρα που μπορεί να αυξήσει ή να μειώσει την παραγωγή της κατά εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα για να διατηρήσει σταθερή την αγορά.
Μια μεγάλη διακοπή της παραγωγής θα προκαλούσε μεγάλες διακυμάνσεις στις αγορές, που πιθανόν να οδηγούσαν σε αποσταθεροποίηση την παγκόσμια οικονομία. Ωστόσο, μεγάλες χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα έχουν αποθέματα που στόχο έχουν να τις βοηθήσουν να διαχειριστούν μια σημαντική διακοπή της παραγωγής βραχυπρόθεσμα.
Σύμφωνα με τη Ρωσία και έναν αξιωματούχο του ΟΠΕΚ, δεν υπάρχει ανάγκη για έκτατη συνεδρίαση του Οργανισμού Πετρελαιοεξαγωγικών Κρατών (ΟΠΕΚ) και των συμμάχων του, μιας ομάδας γνωστής ως ΟΠΕΚ+ που έχει συντονίσει τη συμφωνία για μείωση της παραγωγής.
Ο Ρώσος υπουργός Ενέργειας Αλεξάντρ Νόβακ δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι υπάρχει αρκετό πετρέλαιο στα εμπορικά αποθέματα για να καλυφθεί το κενό. Η Aramco, που ετοιμάζεται για την εισαγωγή της στο χρηματιστήριο –που θα είναι η μεγαλύτερη αρχική δημόσια προσφορά μιας εταιρίας στον κόσμο – δεν έχει δώσει χρονοδιάγραμμα για την επανέναρξη της παραγωγής. Το Ριάντ δήλωσε ότι θα αντισταθμίσει τη διακοπή της παραγωγής με τη μείωση των αποθεμάτων, που τον Ιούνιο ήταν στα 188 εκατ. βαρέλια.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ/ Reuters/ Afp
