Η μυστηριώδης Ανατολή του Qi Baishi σε μια εντυπωσιακή έκθεση στο Ίδρυμα Θεοχαράκη

Το έργο μιας εξέχουσας προσωπικότητας της κινεζικής ζωγραφικής παρουσιάζεται στο Ίδρυμα Β & Μ Θεοχαράκη.

12.12.2019 | 10:00

Κορίνα Φαρμακόρη 12.12.2019 | 10:00

Μια εξέχουσα προσωπικότητα της κινεζικής ζωγραφικής παρουσιάζεται στο Ίδρυμα Β & Μ Θεοχαράκη, όπου φιλοξενείται η έκθεση «Qi Baishi: Η μυστηριώδης Ανατολή». Η έκθεση, που πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Ακαδημία Καλών Τεχνών του Πεκίνου και θα διαρκέσει μέχρι τις 12 Ιανουαρίου, περιλαμβάνει 126 πολύτιμους αντιπροσωπευτικούς πίνακες του ζωγράφου, που φέρνουν σε επαφή τον επισκέπτη με ένα σαγηνευτικό όσο και διαφορετικό αισθητικό σύστημα.

Ο Qi Baishi είναι ο σημαντικότερος, παραγωγικότερος και διασημότερος δάσκαλος στην κινεζική ζωγραφική του εικοστού αιώνα. Γεννήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 1863 στην Xiangtan της επαρχίας Χουνάν στην Κίνα, γενέτειρας του Μάο Τσε Τουνγκ, και το πραγματικό του όνομα ήταν Chunzhi. Σε ηλικία 40 ετών, έκανε πέντε μεγάλα ταξίδια, επισκέφθηκε διάσημα βουνά και ποτάμια, και συνδέθηκε φιλικά με σημαντικές προσωπικότητες από όλη την Κίνα.

Το 1919 πραγματοποίησε μια μεγάλη στροφή, αναπτύσσοντας τη δική του τεχνοτροπία στο ελεύθερο σχέδιο, με θέμα άνθη και πουλιά, γνωστή ως κόκκινα άνθη και φύλλα μελανιού, καθώς και το προσωπικό του ύφος στην καλλιγραφία και τη σφραγιδογλυφία.

Το έργο του εντάσσεται στη συνέχιση της χιλιετούς παραδοσιακής εικονογραφικής τέχνης της χώρας του, η οποία επιδιώκει να εκφράσει την ψυχή, την εσωτερική κίνηση των όντων και τη σχέση τους με το σύμπαν.

Κατά τον σινοϊαπωνικό πόλεμο παραιτήθηκε από κάθε αξίωμα, σταμάτησε να δέχεται επισκέπτες και κρέμασε στο εργαστήριό του μια πινακίδα που έγραφε: «Τα έργα μου δεν πωλούνται σε αξιωματούχους». Με την ίδρυση της Νέας Κίνας ανακηρύχθηκε επίτιμος καθηγητής και επίτιμος πρόεδρος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Πεκίνου, ενώ το 1956 τιμήθηκε με το Διεθνές Βραβείο Ειρήνης από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ειρήνης – το ίδιο βραβείο, την ίδια χρονιά, θα απονεμηθεί και στον Νίκο Καζαντζάκη.

Η μυστηριώδης Ανατολή του Qi Baishi σε μια εντυπωσιακή έκθεση στο Ίδρυμα Θεοχαράκη — Qi Baishi, Ορεινό τοπίο 15, 1910

Κατά τη διάρκεια της τελετής απονομής στο Πεκίνο θα πει συγκινημένος: «Ακριβώς επειδή αγαπώ τη γενέτειρά μου, τα όμορφα και καταπράσινα βουνά και τα ποτάμια της πατρίδας μου, αλλά και όλα τα ζωντανά πλάσματα της γης, αφιέρωσα όλη μου τη ζωή στο να ζωγραφίσω και να εκφράσω μέσω της ποίησης όλα όσα αισθάνθηκα ως ένας απλός Κινέζος. Τα τελευταία μόλις χρόνια συνειδητοποίησα ότι εκείνο που αναζητούσα ήταν η ειρήνη».

Οι «τέσσερις μοναδικές δεξιότητες» του Qi Baishi είναι η ποίηση, η καλλιγραφία, η ζωγραφική και η σφραγιδογλυφία. Ο ίδιος δήλωσε κάποτε: «Πρώτη έρχεται η ποίησή μου, δεύτερη η σφραγιδογλυφία, τρίτη η καλλιγραφία και τέταρτη η ζωγραφική». Η τέχνη του αποτελεί ένα απόσταγμα κινεζικής σκέψης, σοφίας, αίσθησης χιούμορ και συναισθήματος. «Η πραγματική ομοιότητα είναι η μη ομοιότητα, η ομοιότητα του πνεύματος, και όχι της μορφής» έλεγε χαρακτηριστικά.

Η ποίησή του είναι απλή, συγκινητική και αινιγματική, η καλλιγραφία του γεμάτη σφρίγος και αποφασιστικότητα, ένταση αλλά και γαλήνη. Τα έργα ζωγραφικής του φυσικά και από καρδιάς. Οι σφραγιδόλιθοί του σφύζουν από ενέργεια και ελευθερία. Τα ελεύθερα σχέδιά του με άνθη και πουλιά διαθέτουν γοητευτικά χρώματα, μεγαλόπνοη πινελιά και ανεπιτήδευτη κομψότητα. Τα τοπία του ξεχωρίζουν από το μαγικό του άγγιγμα, την οικονομία στα εκφραστικά μέσα, την πρωτοτυπία αλλά και την εμβάθυνση στην ουσία. Οι ζωγραφικές του μορφές συναρπάζουν με τη ζωντάνια τους, αποκαλύπτουν το παράδοξο της καθημερινότητας και επικοινωνούν το συναίσθημα μέσα από την απόδοση των αντικειμένων.

Ο Διευθυντής Εικαστικού Προγράμματος του Ιδρύματος Θεοχαράκη, Τάκης Μαυρωτάς, γράφει για τον Qi Baishi στον κατάλογο της έκθεσης: «Η ζωγραφική του είναι όλο ζωή και αντανακλά αυτό που βρίσκεται μπροστά μας και που η ματιά μας το προσπερνά, χωρίς να αντιλαμβανόμαστε την ομορφιά και το μυστήριο της ζωής, που έχουν τα απλά ζωγραφικά του θέματα, όπως οι γαρίδες και τα καβούρια, τα τριζόνια και οι λιβελούλες, οι λωτοί και τα ροδάκινα, έως τα τοπία με τα απέραντα βουνά και τους υπέροχους κήπους.

Το έργο του εντάσσεται στη συνέχιση της χιλιετούς παραδοσιακής εικονογραφικής τέχνης της χώρας του, η οποία επιδιώκει να εκφράσει την ψυχή, την εσωτερική κίνηση των όντων και τη σχέση τους με το σύμπαν. Επίμονα και σταθερά το έργο του αντανακλά τη χαρά της ζωής, δίνοντας προτεραιότητα στην πιστότητα, την αναπαράσταση, το σχέδιο και το χρώμα.

Ο Qi Baishi είναι εξοικειωμένος με τη φύση, την οποία απεικονίζει με ακρίβεια, και κατακτά την αρμονία με την πραγματικότητα, προτρέποντας τον θεατή να αισθανθεί αμεσότερα αυτό που βλέπει. Η ζωγραφική του μας θέλγει και μας εμπνέει, αφού εκφράζει το νόημα της ζωής και εξακολουθεί να φωτίζει τον δρόμο, που μας οδηγεί στα θαύματα της φύσης, όπως ένα ανθισμένο ηλιοτρόπιο ή ένα κόκκινο δαμάσκηνο. Η ζωγραφική του παραμένει ένας φρέσκος σπόρος στον χώρο της τέχνης, αφήνοντας προς προβληματισμό τον στοχασμό του: "Πώς να ζωγραφίσεις αυτόν που επιθυμεί να γίνει πλούσιος;"»